روایت‌های واقعی از جامعه معاصر/ نگاه کاربردی به «یرما» داشتیم

حامد مهربانی که این روزها به عنوان بازیگر در نمایش «شب / خارجی / یرما» به کارگردانی مشترک نسیم ادبی و ندا شاهرخی روی صحنه می‌رود درباره تفاوت این نمایش با سایر اقتباس‌هایی که پیشتر از متن «یرما» در ایران شده است به خبرنگار مهر گفت: بارها و بارها نمایشنامه «یرما» در ایران روی صحنه رفته و تا آنجایی که اطلاع دارم، همه آنها فقط اجرای متنِ لورکا بوده و نگاهی کاربردی به محتوای نمایشنامه نداشته‌اند؛ نکته‌ای که برخلاف همه آن نمونه‌ها، در نمایش «شب / خارجی / یرما» کاملاً به آن توجه شده است.

وی ادامه داد: در یادداشتی هم که کارگردانان نمایش در رسانه‌ها منتشر کردند تلویحاً اشاره کردند که اساساً چرا سراغ تئاتر و نمایش رفته‌اند. اینکه «تئاتر، ابزاری است برای بیان دغدغه‌ها و دلمشغولی‌های انسانی» و اینکه «تئاتر یک ضرورت است چرا که اعماق وجود ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برای انسان بهتر شدن به ما کمک می‌کند.» با همین مبانی، کارگردانان اثر، به جای پرداختن منحصراً نمایشی به متن «یرما»، گونه مستند - نمایشی را انتخاب کرده‌اند که خلاهای متن لورکا را می‌پوشاند و به آن رویه‌ای کاربردی و تاثیرگذار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه مهمترین ویژگی نمایش مستند - نمایشی بودن آن است، ادامه داد: در این نمایش به تعداد بازیگران کار، روایت‌های واقعی و متفاوتی از جامعه امروزمان را می‌شنویم که تماشاگران بعد از دیدن این اجرا می‌توانند بخش‌هایی از زندگی خود را به یاد بیاورند که در آن مانند یرما یا خوآن یا حتی ویکتور و مردم عادی روستا، گرفتار شده‌اند و چگونه خود را رها کرده‌اند یا هنوز در آن اسیر هستند. در اینجا آن اتفاق اصلی رخ می‌دهد و با همذات‌پنداری عمیق تماشاگرها با شخصیت‌های نمایش، تاثیر اصلی گذاشته می‌شود.

مهربانی درباره اینکه در بخش‌هایی که در نمایش بازی دارد نظری درباره قصه نمی‌دهد و معتقد است که نباید قضاوت کرد توضیح داد: این کار محافظه‌کاری نیست. متاسفانه جامعه ما، آنچنان شوق در قضاوت کردن و حکم صادر کردن برای هرچیزی پیدا کرده که اصلاً توجه به علل و پیچیدگی‌های هر اتفاق انسانی نمی‌کند. مثل این داستان، که نمی‌دانیم ویکتور واقعاً مرتکب گناهی شده یا این فقط سوتفاهمی است که به خاطر چند نشانه مبهم برای بقیه پیش آمده و خب توقع همه این است که بلافاصله ما هم بگوییم او فلان خلاف را مرتکب شده و به او انگ خیانت و گناهکاری بزنیم.

"متاسفانه جامعه ما، آنچنان شوق در قضاوت کردن و حکم صادر کردن برای هرچیزی پیدا کرده که اصلاً توجه به علل و پیچیدگی‌های هر اتفاق انسانی نمی‌کند"چرا که این روزها مثلث عشقی و مسائل خیانتی، مشتری بیشتری دارد. برای همین هیجانزدگی‌ها، من اصلاً دوست نداشتم صرفاً به اتکای چند نشانه مبهم حرفی در این باره بزنم و قضاوت کنم. از همین رو هم در بخش مستندِ خودم کامل توضیح دادم که خب البته بخش زیادی از این توضیحات حذف شد و تماشاگر فقط شاهد جواب ندادن و سرباز زدن من از پاسخ به سوالات خانم شاهرخی است. البته این حذف صحبت‌ها درباره بازیگران دیگر هم بود ولی گویا بخش بیشترش به دلایل مختلف، شامل حال من شد.

وی درباره رسیدن از اجرا در برنامه‌های تلویزیونی به بازیگری در تئاتر بیان کرد: این رفت و آمدها همیشه بوده و چیز جدیدی نیست. درباره خودم هم، می‌توانم بگویم علاقه‌ام به زیست در دنیای تئاتر و بازیگری، من را به این تجربه کشاند وگرنه، چیزهایی مثل شهرتِ بیشتر و کسب درآمد در این مدل کارها وجود ندارد که بخواهم تصمیمم را بر مبنای آن بگیرم.

ضمن اینکه واقعاً از حضور خانم ادبی و شاهرخی در کارگردانی و دراماتورژی این کار یاد گرفتم و شاگردی کردم و این نمایش برای من، مثل یک دوره چندساله فلسفه هنر و نمایش و هنرهای دراماتیک پربار آموزنده بود.

این بازیگر و مجری در پایان درباره برنامه‌های پیش رویش یادآور شد: فعلاً که بعد از اتمام این اجراها در تالار مولوی، قصد داریم در همین تابستان پیش رو، این نمایش را مجدد روی صحنه ببریم که احتمالاً در شهر شیراز این اتفاق رخ بدهد. برای بعد از این هم، توکل به خدا، تا ببینیم چه شرایط و موقعیتی به وجود بیاید. نکته‌ای که الان برای من مهم است، تمرکز و حضور ذهن بالا تا پایان همین اجراها در تالار مولوی است که به بهترین صورت رخ بدهد، چون که کیفیت همین اجراها در تصمیم‌ها و انتخاب‌های بعدی ام تاثیرگذار خواهد بود.

عکس کنار خبر از مونا مقدم است.