می‌گویند دولت بایدن نمی‌تواند ضمانت دهد!دقیقا منظورشان چیست؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، رضا نصری کارشناس سیاست خارجی و حقوقدان بین الملل در یک رشته توئیت با عنوان «منظور  منتقدان از «ضمانت» چیست؟»نوشت:
 

می‌گویند دولت بایدن نمی‌تواند ضمانت دهد که دولت بعدی مجدداً از برجام خارج نخواهد شد و لذا درخواست توقف مذاکرات را دارند. خوب است با پاسخ به این پرسش‌ها دقیقاً مشخص کنند منظورشان از «ضمانت» چیست؟

۱) در روابط بین‌الملل، دادگاه موثر و پلیس و ضابط قضایی وجود ندارد و اصل بر پذیرش داوطلبانه تعهدات از جانب کشورهاست. در چنین فضایی، منتقدان تیم مذاکره دقیقاً کدام سازمان یا نهاد بین‌المللی را مختار و قادر به زیر پا گذاشتن این اصل و تضمین یا تحمیل اجرای تعهدات آمریکا می‌دانند؟

۲) حقوق بین‌الملل و حقوق داخلی کشورها، دولت‌ها را مجاز می‌داند تا با توسل به اصل «منافع ملی» یا «امنیت ملی» از معاهدات بین‌المللی خارج شوند. ایران هم در رابطه با برجام چنین حقی برای خود قائل است. آیا منتقدان انتظار دارند دولت بایدن تضمین دهد دولت بعدی از این حق خود صرف نظر کند؟

۳) دولت آمریکا مانند همه دولت‌ها حق خروج از معاهدات را برای خود محفوظ می‌داند.

"خوب است با پاسخ به این پرسش‌ها دقیقاً مشخص کنند منظورشان از «ضمانت» چیست؟۱) در روابط بین‌الملل، دادگاه موثر و پلیس و ضابط قضایی وجود ندارد و اصل بر پذیرش داوطلبانه تعهدات از جانب کشورهاست"حتی تصویب یک معاهده با رأی ۲/۳ مجلس سنا هم اختیار رئیس‌جمهوری را در این حوزه محدود نمی‌کند.

۴ ) یعنی حتی اگر ۲/۳ مجلس سنا یک معاهده را به تصویب رسانده باشند، لازم نیست برای خروج از آن معاهده باز دو سوم به فسخ آن رأی دهند؛ کافی است رئیس‌جمهوری آن معاهده را دیگر سازگار با منافع آمریکا نداند.

۵) در دعوای بین دولت و کنگره بر سر این موضوع، دیوان عالی هم - در قضیه «کارتر علیه بری گلدواتر» - مسکوت مانده و عرف به تدریج به نفع رئیس‌جمهوری شکل گرفته است. در سایر کشورها - از جمله ایران - هم توازن اختیارات میان پارلمان و دولت در زمینه خروج از معاهدات کم‌وبیش به همین کیفیت است.

۶) حال، آیا انتظار منتقدین این است که دولت بایدن این توازن اختیارات را - که با اصلاح قانون اساسی میسر است - یکباره بهم بزند و تضمین دهد قوه مجریه آمریکا دیگر یکجانبه نمی‌تواند از تعهدات آمریکا خارج شود؟ اگر چنین وعده محالی هم از بایدن گرفتند، آیا کنگره را ضامن این وعده می‌دانند؟
اصولاً چرا دولت بایدن باید حاضر به چنین بدعت‌گذاری در حوزه روابط خارجی آمریکا و اصلاحات ساختاری باشد؛ آن هم وقتی در سایر کشورها قوای مجریه چنین محدودیت‌هایی ندارند؟

۷) نکته دیگر اینکه تعهدات ایران در برجام «موقت» است و تا پایان دوره احتمالی ۸ ساله دولت بایدن منقضی می‌شود. آیا انتظار دارند دولت بایدن در ازای تعهدات موقت ایران، تعهدات دائمی ارائه دهد یا تلویحاً اینگونه القا می‌کنند که ایران نیز باید تعهدات‌اش دائمی شود؟

۸) از نظر «عملی» پیشنهاد منتقدان چیست؟ کنگره برای ایران استثنا قائل شود و برخلاف قانون اساسی و نظر دیوان عالی خروج از برجام را برای روُسای جمهور آمریکا جرم‌انگاری کند؟ دولت صندوقی تاسیس کند و کنگره برای تضمین خسارت‌های احتمالی ایران برایش بودجه تصویب کند؟

۹) آیا این مطالبات واقع‌بینانه است؟ بایدن که سهل است! اگر آبراهامیان لینکلن هم رئیس‌جمهور بود آیا می‌توانست حتی برای تضمین منافع اسرائیل هم چنین سازوکارهایی تعریف و ارائه دهد؟

۱۰) حقیقت این است که برجام متکی به قطعنامه شورای امنیت است (یعنی بالاترین نهاد امنیتی و سیاسی در سطح بین‌المللی) و یکی از دلایل استحکام، مشروعیت و قدرت مانوری که به ایران بخشیده هم همین پشتوانه است.

۱۱) توان دستگاه دیپلماسی در حفاظت مستمر و - برحسب نیاز - حفاظت موردی از برجام و همچنین قابلیت تطبیق دستگاه دیپلماسی با شرایط و چالش‌های غیرمترقبه و نوظهور در این مسیر نیز یک تضمین دیگر است.

۱۲) در کنار آن، بازگشت‌پذیری محدودیت‌های فنی در صنعت هسته‌ای - آنطور که غنی‌سازی ۲۰٪ و سپس ۶۰٪ در عرض چند روز به نمایش گذاشت - نیز یک اهرم و ضمانت اجرایی دیگر است.

۱۳) منتقدان - «واقع‌بینانه» - علاوه بر این‌ها چه تضمین دیگری مد نظر دارند و به نظام و دستگاه دیپلماسی کشور پیشنهاد می‌کنند؟

۳۱۰ ۳۱۰