کیانوش عیاری در تدارک ساخت چند سوژه خاص

۱۱ سال قبل مسترکلاسی با موضوع کارگردانی در جشن «تصویر سال» با حضور کیانوش عیاری برگزار شد که در آن سیف‌الله صمدیان -دبیر تصویرسال- در معرفی این فیلمساز با زبانی طنز گفته بود: «می‌گویند وقتی ایشان به دنیا می‌آمدند، ‌به قابله گفته است که سینما اختراع شده یا نه!؟ که اگر وقتش شده، به دنیا بیاید!» این توصیف از عیاری در باب علاقه او به سینما همچنان صادق است و با همه تلخی‌هایی که سر برخی آثارش چشیده، در تدارک ساخت فیلمی تازه از یک سوژه خاص، یک مینی سریال برای شبکه نمایش خانگی و تمام کردن یک فیلم نیمه‌کاره پس از ۲۰ سال است.

امروز، شنبه ۲۳ اردیبهشت‌ماه سال‌روز تولد کیانوش عیاری است که حالا دیگر ۷۲ ساله شده؛ هرچند این یادآوری‌ خیلی هم برایش دلچسب نیست اما می‌پذیرد که یاد کردن از "زیستن" و "حیات" در هر حالتی می‌تواند دلنشین باشد.

عیاری این روزها مشغول تدوین جدیدترین فیلمش با نام «ویلای ساحلی» است که نیمی از آن را مونتاژ کرده و پیش‌بینی‌ می‌کند که دست‌کم تا یک ماه دیگر تدوینش تمام شود و آن را برای اکران پس از دهه اول محرم آماده کند.  

او در گفت‌وگویی تازه با ایسنا، درباره «ویلای ساحلی» که آن را با حضور بازیگرانی همچون رضا عطاران، پژمان جمشیدی و ریما رامین‌فر ساخته و بسیاری از سینماداران این فیلم را یکی از امیدهای اکران برای رونق گیشه‌ی امسال سینما می‌دانند، می‌گوید: «داستانِ فیلم، شیرین است و فکر می‌کنم به شدت برای مخاطب جذابیت داشته باشد ولی متاسفانه تا الان فیلم حدود ۱۶۰ دقیقه شده و راهی برای کوتاه کردن بیشتر آن ندارم.»

«ویلای ساحلی» ابتدا «رِکِر» نام داشت و رضا رخشان (تهیه‌کننده) با همین عنوان پروانه ساخت فیلم را گرفت؛ نامی که طبق گفته‌ی عیاری از مخفف حروف ابتدایی اسم رضا عطاران، خودش (کیانوش) و رضا رخشان گرفته شده بود و گویا احتمال دارد که اسم فیلم باز هم تغییر کند.

عیاری که فیلم «کاناپه»‌اش در توقیف به سرمی‌برد و خاطره‌ی خوشایندی هم از اکران محدود «خانه پدری» و توقیف دوباره‌ی آن با ممانعت از پخش در شبکه‌ی نمایش خانگی ندارد و سریال «۸۷ متر»ی هم که برای تلویزیون ساخته بود سرانجام نامعلومی دارد، همچنان خستگی‌ناپذیر به دنبال ساخت فیلم از هر موضوعی است که برایش جذاب جلوه می‌کند.

او این تلاش و میل به ساخت فیلم را در شرایطی برای خود حفظ کرده که در جامعه هنری از ماه‌ها قبل بحث بر سر انجام فعالیت‌های هنری و چگونگی انجام آن‌ داغ بوده است. عیاری در این زمینه انگیزه‌هایی دارد که آن‌ها را اینگونه شرح می‌دهد: «به نظرم در این بحث دو نکته وجود دارد؛ اول اینکه کار کردن، هیچ وقت اشکالی ندارد اما انجام یک کار و مشخصا فیلمسازی در یک شرایط خاص، به نشانه کنار گذاشتن تمام ارزش‌های فکری نیست. دوم اینکه فیلمسازی شغل من است و من هم تحمل گرسنگی را ندارم و راه دیگری هم برای کسب پول ندارم.

"دوم اینکه فیلمسازی شغل من است و من هم تحمل گرسنگی را ندارم و راه دیگری هم برای کسب پول ندارم"همانطور که یک راننده‌ی تاکسی یا هر فرد شاغل دیگری کار می‌کند تا جوابگوی خانواده‌اش باشد یا شکم خود را سیر کند، من هم برای پول درآوردن احتیاج دارم شغل خود را داشته باشم و کارم را انجام دهم. زمانی هم که «ویلای ساحلی» را فیلمبرداری می‌کردیم (تابستان و پاییز سال ۱۴۰۱) بابت حضور افرادی زیاد در گروه که آن‌ها نیز به‌خاطر شغل‌شان سر کار بودند، متعهد بودم کارم را به سرانجام برسانم.»

عیاری که در همان مسترکلاس سال ۱۳۹۱ «سینما را یک سرگرمی گران‌قیمت برای خود توصیف کرده بود که گاهی سراغ آن می‌رود» ادامه می‌دهد:‌ «اگر از جنبه‌ی مالی قضیه که فیلمسازی را برای من به شغل تبدیل کرد، بگذریم، این را باید تاکید کنم که من، بنا به همین شغلی که دارم، نمی‌توانم تصور کنم که روزی کار نکنم و فقط به انتظار شرایط ایده‌آل باشم؛ نمی‌توانم. دیوانه می‌شوم. همین الان که مشغول تدوین «ویلای ساحلی» هستم و به نظرم فیلم خوبی هم می‌شود، هنوز در فکر «کاناپه»‌ام که جای خاصی در سینمای من دارد. با این حال همچنان کارم را دنبال می‌کنم.

خیلی دوست دارم درباره «زن، زندگی، آزادی» فیلم بسازم اما فکر نمی‌کنم امکانش مهیا شود. به‌جز این موضوع، دوست دارم فیلمی بسازم به نام «شناسنامه» که یک سال قبل به سوژه آن برخوردم و کاملا توجهم را جلب کرد. ماجرا درباره‌ی مادر شدن بدون ازدواج است؛ یعنی زنانی که بدون هیچ رابطه‌ای قصد مادر شدن دارند. فعلا مشغول نوشتن فیلمنامه‌اش هستم و امیدوارم شرایط ساختش فراهم شود. در کنار این‌ها یک موضوع به شدت جذاب برای ساخت در قالب یک مینی‌سریال دارم که امکان ساخت نسخه‌ی سینمایی آن نبود، به همین دلیل سراغ شبکه‌ی نمایش خانگی رفتم و می‌خواهم «راز تهمینه» (با نام قبلی گروگان) را با بازی رضا عطاران از پاییز برای یکی از پلتفرم‌های اینترنتی بسازم.» 

عیاری همچنین اضافه می‌کند که پس از ۲۰ سال درصدد تمام کردن فیلم رها شده‌ی«سفره ایرانی» است که سکانس فینال آن را دو سال قبل سرِ سریال «۸۷ متر» فیلمبرداری کرده بود.

این کارگردان در عین حال امیدوار است که بعد از دعوت اخیر پیمان جبلی (رییس سازمان صدا و سیما) برای حضور فیلمسازان مطرح و ساخت اثر در تلویزیون، مشکل سریال «۸۷ متر» او هم حل شود.

عیاری که فعالیت جدی و حرفه‌ای خود را در سینما  از سال ۱۳۵۸ با ساخت مستند «تازه‌نفس‌ها» آغاز کرده، در طول بیش از این چهار دهه فقط ۱۴ اثر سینمایی ساخته که تقریبا هیچ کدام از آن‌ها هم شرایط سهلی برای نمایش نداشتند.

"همانطور که یک راننده‌ی تاکسی یا هر فرد شاغل دیگری کار می‌کند تا جوابگوی خانواده‌اش باشد یا شکم خود را سیر کند، من هم برای پول درآوردن احتیاج دارم شغل خود را داشته باشم و کارم را انجام دهم"او درباره حس و حالش از آنچه در این سال‌ها با همه سختی‌ها جلوی دوربین برده، می‌گوید: «راضی نیستم، می‌توانستم متفاوت‌تر از این باشم. می‌توانستم فیلم‌های بیشتر و بهتری بسازم.»

این کارگردان سینما که تا چند ماه آینده فیلمش را وارد چرخه‌ی اکران می‌کند، در پاسخ به اینکه آیا از اوضاع اکران سینماها خبر دارد؟ می‌گوید:‌ «شنیده بودم یک فیلم کمدی حدود ۸۰ میلیارد تومان فروش داشته و با وجود اینکه حرف‌های چندان جالبی هم درباره آن نمی‌شنیدم با امید رییس‌دانا - آهنگساز «ویلای ساحلی» - برای دیدن "یک فیلمِ بُنجلِ پرفروش" (آنطور که شنیده بودیم) به سینما رفتیم تا فیلم را ببینیم و جالب بود که هر دو، از فیلم خوشمان آمد. به نظرم «فسیل» برخلاف آن اظهارنظرها، یک کمدی تازه است که مهندسی خوبی در شکل‌گیری طنز دارد و نشان می‌دهد آقای کریم امینی (کارگردان) فرد باذوقی است. این فیلم که معتقدم به سینمای کمدی ما تکانی داده، می‌تواند پایه‌گذار نوعی کمدی موفق در سینمای ایران باشد چون متفاوت از کمدی‌های دیگری است که تاکنون در ایران ساخته شده و حتی اگر این روند تکرار شود ممکن است آثاری بهتری هم ساخته شوند.

عیاری که از انتخاب رضا عطاران و پژمان جمشیدی در فیلم «ویلای ساحلی» بسیار رضایت دارد، در پایان این گفت‌وگو اضافه می‌کند که بهرام افشاری (بازیگر فسیل) یک پدیده برای سینمای ایران است.

انتهای پیام