لزوم تحول ساختار دولتی برای «تحول دانش‌بنیان» در قزوین

ایسنا/قزوین دومین نشست از سلسله نشست‌های «قزوین در مسیر تحول دانش بنیان» برگزار شد و در این برنامه کارشناسان و مسئولان به موضوعات مربوط به الزامات حرکت قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان، ایجاد صنعت و کشاورزی دانش‌بنیان و پایدار، لزوم به سود رسیدن دانش‌بنیان‌ها و ضرورت تغییر و تحول ساختار دولت برای پذیرش تحول دانش‌بنیان پرداختند.

دومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی «قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان» با موضوع الزامات دانش‌بنیان سازی صنعت و کشاورزی قزوین پنجشنبه شب ۱۹ آبان ماه ۱۴۰۱ به همت جهاد دانشگاهی، معاونت اقتصادی استانداری و بنیاد نخبگان در سالن همایش‌های محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی قزوین برگزار شد و در این پنل تخصصی مسئولین استانی، اساتید دانشگاهی، پژوهشگران، دانشجویان و صاحبنظران به بیان ایده‌ها، طرح‌ها و انتقادات خود از چالش‌های موجود در حوزه دانش‌بنیان سازی صنعت و کشاورزی قزوین پرداختند.

لزوم ایجاد صنعت دانش‌بنیان پایدار

به گزارش ایسنا، در ابتدای این نشست حامد قربانی، رئیس دانشگاه پیام نور بوئین‌زهرا اظهار کرد: ۱۰ نوامبر روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه است و یونسکو با هدف توسعه فرهنگ، استفاده از علم برای افزایش کیفیت زندگی، کاهش تهدیدهای اقلیمی و سیاسی و آنچه که منجر به کاهش آرامش و کیفیت زیست می‌شود این نامگذاری را انجام داده است.

وی با اشاره به موضوع این نشست عنوان کرد: خوشبختانه مدیریت اجرایی حاکم در استان، نگاهی همسو با اقتصاد دانش‌بنیان دارد و ادبیات توسعه اقتصاد دانش‌بنیان سکه‌ی رایج امروز در بین مدیریت استان است.

این مسئول گفت: بحث امروز بر این محور استوار است که چگونه می‌توان استان و اقتصاد آن را به‌سمتی سوق داد که مبتنی بر دانش باشد و با نگاهی بلندمدت، صنعت و کشاورزی پایداری را محقق کند؟

قربانی خاطرنشان کرد: امروزه مدیریت استان برخلاف گذشته که با موازی‌کاری، اختلاف‌نظر و اتکای عملی به بودجه‌های نفتی اداره می‌شد بر اقتصادی پویا و زایندگی کامل چرخه‌ی اقتصادی اعتقاد دارد.

وی تصریح کرد: استان قزوین ۱۵ سال است که در عرصه دانش‌بنیان فعالیت می‌کند و فناوران، نوآوران و پژوهشگران ما دستاوردها و یافته‌های متعددی را در جهت تسهیلگری امورات مختلف جامعه ارائه داده‌اند اما مسئله اصلی این است که هنوز تعریف جامعی از فناوری وجود ندارد.

این مسئول با طرح این سؤال که ما تاکنون چه میزان فناوری تولید کرده‌ایم، اظهار کرد: فناوری یعنی اینکه یک محصولی تمام مراحل آزمایشگاهی، تولید آزمایشی، تولید پایلوت و تولید انبوه را طی کرده و امروز بتواند به‌عنوان یک خط تولید ارائه شود. امروزه شرکت‌هایی تشکیل شده که غالباً از دانش و تخصص سرشارند اما بهره اولیه‌ی از سرمایه ندارند و در مقابل نگاه تولیدکننده و صنعتگر را داریم که نگاهی لحظه‌ای است به‌گونه‌ای که با مشکلی مواجه شده و به‌دنبال کسی است که تمام و کمال بتواند مشکل را حل کرده و راه‌حل مناسبی به او ارائه دهد.

وی تشریح کرد: اساساً تولیدکننده کاری ندارد آنچه ارائه می‌شود دانش‌بنیان هست یا خیر؛ نگاه او تنها نگاه ارزش‌افزوده است، آیا محصولی که تولید شده می‌تواند بهره‌وری و ارزش‌افزوده او را بالا ببرد؟ ضایعات شرکت را کم کند؟ نهاده را تقویت کند؟ سبب شود که مواد اولیه به‌صورت مطمئن‌تری به دست او برسد یا خیر؟ او به‌دنبال دانشی است که بتواند به سبب آن، بازار فروش خود را  توسعه داده و در رقابت‌ها موفق شود.

قربانی گفت: یکی از موانع جدی که در این سال‌ها مانع از رشد و پیشرفت هسته‌های فناور و دانش‌بنیان شده تک‌محوری و تک‌بعدی بودن آن‌هاست و شاید اصلاً تخصصی ندارند که بتوانند وارد سامانه‌های چند موضوعی شوند.

تلاش کنیم که هر دانش‌بنیانی به سود برسد

در ادامه این پنل تخصصی، علیرضا کشاورز قاسمی، فعال حوزه صنعت اظهار کرد: پارک علم و فناوری و دانشگاه‌ها باید بتوانند مشکلی از کشاورزی و صنعت را حل کنند. ما باید تلاش کنیم هر اقدام نوآورانه و دانش‌بنیان که در حوزه صنعت داریم منجر به سود شود.

وی گفت: ما نباید از صنعت انتظار نگاه مسئولیت‌ اجتماعی داشته باشیم اگر چه که وظیفه صنعت، حفظ محیط زیست از جنبه مسئولیت اجتماعی است اما صنعتگر ما باید بداند که حفظ محیط زیست به نفع اوست چرا که فرزندان و نسلش هم در این فضا ادامه حیات خواهند داد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: انتظارم از مسئولان پارک علم و فناوری، دانشگاه و دست‌اندرکاران آن این است که نگاه سودآوری را در دانش‌بنیان‌ها پررنگ کنند اگر قرار است مکانیزم خودکار و فعال و خودجوشی در حوزه تحول دانش‌بنیان داشته باشیم به هیچ عنوان نگاه دستوری و از بالا به پایین پذیرفته نیست چون تنها منجر به آمار و ارقام فریبنده خواهد شد.

وی عنوان کرد: اگر نگاه ما حل مسئله باشد می‌توان دانش متعلق به واحدهای تولیدی را به سود بیشتر و رقابت در عرصه بین‌الملل رساند. در دنیای رقابت وقتی محصول می‌تواند مطرح شود و رقابت کند که از جنبه قیمت و کیفیت مناسب‌تر از کالاهای موجود در بازار باشد.

کشاورز قاسمی بیان کرد: خدمات دانشگاه‌ها و پارک‌های علمی و تلاش فناوران باید در جهت سودآوری حرکت کند در غیر این صورت با کارهای نمایشی تنها زمان از دست رفته و خودفریبی صورت گرفته است.

وی تأکید کرد: موازی‌کاری‌های موجود در استان، ما را به عملی کردن شعار قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان نمی‌رساند ما باید با یک هم‌صدایی رویدادی واحد و تخصصی را رقم بزنیم، که در حال حاضر با آن هدف فاصله داریم.

این فعال حوزه صنعت تشریح کرد: «تحول» یعنی یک دگرگونی عظیم، یک جهش فوق‌العاده؛ اما عملکرد و رفتارهای مجموعه‌ها و عناصر این اکوسیستم نشان نمی‌دهد که ما در مسیر تحول باشیم.

اقداماتی شده که اگر تشکر نکنیم ناشکریست ولی با یک هماهنگی بیشتر می‌توان انتظار یک خروجی مناسب‌تری داشت.

وی تصریح کرد: شایسته است در مسیر تحول دانش‌بنیان شرکت‌های دانش‌بنیان، صاحبان ایده، پارک‌ها و دانشگاه‌ها حتما با نگاه افزایش کیفیت محصول و کاهش‌قیمت به طرح‌های خود نگاه کنند و در رویکردهای ما تحولات علم و تکنولوژی در آینده ۲۰ ساله مد نظر قرار گیرد که ببینیم دنیا در ۲۰ سال آینده به‌کدام سمت حرکت می‌کند که ما هم بتوانیم با آینده‌ هوش‌مصنوعی و بیوتکنولوژی هماهنگ شویم.

کشاورز قاسمی در پایان سخنانش اظهار کرد: برای دست یافتن به شعار قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان مدیریت استان به‌گونه‌ای ایجاد انگیزه کند که صاحبان علم به‌سمت نیازها و تحولات آتی دنیا حرکت کنند.

پیش‌نیاز تحول واقعی یک تحول ذهنی است

در ادامه این برنامه سیدرضی آقاسیدی؛ معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قزوین اظهار کرد: یکی از ابر چالش‌های ما نداشتن تعاریف مشترک از مفاهیم است، همه در حال تلاش برای تحول دانش‌بنیان‌ هستند اما می‌بینیم این اتفاق رخ نداده چون در نهایت توسعه اتفاق نیفتاده و پیشرفتی حاصل نشده است.

وی عنوان کرد: تکنولوژی ۲ جزء دارد؛ ابزار و فرهنگ استفاده که در کشورهای در حال توسعه یا توسعه‌نیافته ابزار وجود دارد اما چون فرهنگ استفاده به‌دست کشورها نمی‌رسد، پیامدهای منفی ایجاد می‌کند.

معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری قزوین گفت: برای دست‌یابی به علم و فناوری انقلاب‌اسلامی نظم‌جهانی را به‌هم ریخته است؛ به این صورت که فرض نظام‌جهانی این بوده که ما چند کشوریم و در حوزه فنی و مهندسی، حکمرانی، مدیریت و اقتصاد قدرت در دست ماست اما حالا ایران ناسازگاری کرده و گفته که ما هم می‌خواهیم پیشرفت کنیم و معادلات را به‌هم زده اما در کنار این پیشرفت در جامعه جهانی، نظم و هارمونی ایجاد نشده است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در کشور مهندسین پیشروتر از اقتصاددانان حرکت کرده‌اند؛ یک‌مهندس یک تاجر خوب است که می‌تواند دانش خود را بفروشد اما اقتصاددان ما همچنان در دانشی پیش می‌رود که باید هزینه‌های زندگی را برای جامعه پایین آورده و منافع را حداکثری کند اما شاهدیم که این کسب علم حتی قادر نیست معادلات زندگی شخصی آن اقتصاددان را روی غلطک بیاندازد جامعه که جای خود دارد.

آقاسیدی گفت: دانش مهندسی و پزشکی ما توسعه یافته‌تر از نظام حکمرانی است. قدرت دست حاکمیت و دانش دست دیگری است و هیچ یک کوتاه نمی‌آید تا با همراهی هم به یک ارزش‌افزوده برسند.

وی تصریح کرد: پیش‌نیاز یک تحول واقعی یک تحول ذهنی است که باید بر اساس گفته‌های متعدد به تعریف مشترکی از آن دست‌یافت. ما در بیان الفاظ و کلمات مشکل داریم که هرچه تعداد نشست‌ها و گفت‌وگوها افزوده شود از اصطکاک موجود هم کاسته خواهد شد.

این مسئول خاطرنشان کرد: برای قرار دادن قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان باید متوجه باشیم که با فضاهای ویترینی همچون نمایشگاه و بنر زدن و سخنرانی کردن هیچ اتفاقی در فضای دانش‌بنیانی رخ نمی‌دهد.

چالش‌ در نوع نگاه حاکمیت

وی در ادامه بیان کرد: یکی از چالش‌های ما نوع نگاه ساختار حاکمیتی است؛ تا زمانی‌که تحول در بخش کارگزاران بخش عمومی شکل نگیرد نمی‌توان توقع تحول داشت. بخش‌عمومی باید بفهمد که مدیریت بسته است و باید مفاهیم تحول و دانش‌بنیان را بین مدیران زیرمجموعه خود یکسان‌سازی کند.

آقا سیدی گفت: در سفر رئیس‌جمهور به استان قزوین تنها مطالبه‌ای که از رئیس جمهور داشتم تا بتواند مشکلات اکنون و نسل آینده را حل کند این بود که پای تمرکزگرایی را از گلیم توسعه استانی مثل قزوین بیرون بکشیم و اجازه دهیم ظرفیت‌های استان به هم متصل شوند.

وی تصریح کرد: نظام تحول دانش‌بنیان ممکن است در بخش‌خصوصی اتفاق افتاده باشد اما تحقق آن در بخش‌عمومی دانشگاه‌ها و کنشگران حاکمیتی نیازمند تحریک شدن از سوی بخش‌خصوصی است. برای این سیستم عظیم قابل پذیرش نیست که منفعت خود را از خلق ارزش‌افزوده به‌دست آورد؛ بنابراین خیلی‌سخت است که بتواند با عنوان «قزوین در مسیر تحول دانش بنیان» ارتباط برقرار کند.

این مسئول با بیان اینکه باید الگوی حکمرانی ما اصلاح شود تشریح کرد: تحول دانش‌بنیان مانند ورزش دوی استقامت است؛ اگر دیدید با چند جلسه اتفاق نیفتاد نگران نباشید چون عارضه‌ی آن در بخش‌ عمومی است که باید با کمک یکدیگر آن را بهبود بخشیم.

وی یادآور شد: شعار دولت سیزدهم، مردمی بودن است؛ باید یک مکانیزم جمع‌سپاری و مشارکت نخبگانی در مجموعه‌ی استان ایجاد کنیم.

نشستی که در آن حضور داریم سطح بسیار بالایی دارد، کشوری که ادعای ایدئولوژیکی در نظام حکمرانی دارد الان در کمتر از ۵۰ سال به این درجه رسیده که درباره فرآیندهای به‌روزشونده با نخبگان خود به تعامل می‌نشیند و مردم در گروه‌های سازماندهی شده می‌توانند کنشگران جدید دستاوردها و بازخوردهای موجود باشند.

الزامات حرکت قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان

علی رجب‌پور، رئیس بنیاد نخبگان استان قزوین نیز در این جلسه اظهار کرد: تشکیل سلسله نشست‌های «قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان» نیاز امروز استان ماست زیرا در سالی‌که به‌ نام دانش‌بنیان نامیده شده متأسفانه هنوز اقدامات قابل توجهی ولو از جنس گفت‌وگو در داخل استان قزوین صورت نگرفته است.

وی خاطرنشان کرد: هرچه این نشست‌ها و بحث و گفت‌وگو، تضارب آراء و اتفاق‌ نظرها بیشتر شود به دانش‌بنیان شدن و تحول علمی قزوین کمک خواهد کرد.

رئیس بنیاد نخبگان قزوین تصریح کرد: سوالی که در این جلسات به‌دنبال آن هستیم این است که آیا قزوین در مسیر تحول دانش بنیان قرار دارد یا خیر؟ و اگر بخواهد در این مسیر قرار گیرد به چه الزاماتی در حوزه‌های مختلف نیاز دارد؟

وی عنوان کرد: همه بر این موضوع اتفاق نظر داریم که قزوین بالغ بر ۱۲ سال در مسیر دانش‌بنیان حرکت کرده است؛ حالا چه مسائلی باید تقویت شود؟ اگر در مسیر دانش‌بنیان نیستیم برای تحقق آن چه اتفاقاتی باید رقم بخورد؟

رجب‌پور در پایاین بیان کرد: پارک علم و فناوری، دانشگاه‌ها، شهرک‌های صنعتی و نمایشگاه‌ها همه ابزار توسعه قزوین در مسیر تحول دانش‌بنیان هستند، همه شاهدیم که چرخ‌دنده‌ها در حال حرکت است اما خروجی آن چیست؟ باید با هم‌افزایی با یکدیگر به این سوالات پاسخ دهیم و دریابیم که نقش دولت در این میان چه خواهد بود؟

انتهای پیام