حاجی ابراهیم، رهبر تازه کشته‌شده داعش؛ خلیفه خودخوانده دولت اسلامی بدون قلمرو  

مهدی جدی‌نیا - جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز پنج‌شنبه ۱۴ بهمن در بیانیه‌ای اعلام کرد، به دستور او با اجرای یک عملیات ویژه ضدتروریستی در سوریه حاجی ابراهیم، رهبر داعش از میان برداشته شد.

اما این که حاجی ابراهیم، با نام اصلی امیر محمدسعید عبدالرحمن المولا و معروف به «ابو ابراهیم الهاشمی القریشی»، خلیفه خودخوانده دولت اسلامی بدون قلمرو که نامش چندان آشنای رسانه‌ها نیست چگونه و از کی به این جایگاه رهبری رسید، خود داستان جالبی دارد.

تقریبا سه سال پیش در آخرین روزهای زمستان، جنگجویان دولت اسلامی شام و عراق (داعش) در چنبره محاصره‌ نیروهای جبهه دموکراتیک سوریه، از آخرین بخش از قلمرو داعش در شرق سوریه و در مجاورت رودخانه فرات دفاع می‌کردند. سقوط باغوز به معنی پایان کار دولت اسلامی بود. این محاصره اما دیری نپایید و بالاخره با کمک ائتلاف تحت راهبری ایالات متحده، شکست داعش رقم خورد.

همه توجهات حالا معطوف به خلیفه داعش بود. این که رهبر این دولت خودخوانده کجاست و آیا توانسته از مهلکه بگریزد یا نه. مدتی بعد ویدئویی از ابوبکرالبغدادی در مکانی ناشناخته، که بعدها معلوم شد در اقامتگاهش در ادلب سوریه تهیه شده، منتشر شد که نشان می‌داد او زنده است.

"این محاصره اما دیری نپایید و بالاخره با کمک ائتلاف تحت راهبری ایالات متحده، شکست داعش رقم خورد.همه توجهات حالا معطوف به خلیفه داعش بود"او در این ویدئو باردیگر همفکرانش را به ادامه راه تشویق کرد. اما نکته مورد توجه، همراهان او بود. یکی از همراهان البغدادی جانشین او به عنوان رهبر بعدی این جنبش تروریستی بود. او کسی نبود به جز ابو ابراهیم الهاشمی.

جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، در کنار کاملا هریس،‌ معاون اول ریاست جمهوری آمریکا، و دیگر اعضای تیم امنیت ملی در حال مشاهده عملیات منجر به حذف حاجی ابراهیم، رهبر داعش (۱۴ بهمن ۱۴۰۰)

ابو ابراهیم که با عناوین سازمانی «قرداش» «پروفسور» و «ویرانگر» نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۹۷۶ (۱۳۵۳شمسی) با نام امیرمحمدسعید السلبی در محلبیه از نواحی نینوای عراق در خانواده‌ای بسیار پرچمعیت ترکمن تبار متولد شد.

او که دانش‌آموخته شریعت اسلامی از دانشگاه موصل است بعد از پایان تحصیلات، قاضی شریعت موصل بود و گفته می‌شود که به حزب بعث پیوست. با سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ او به گروه تندروی انصار الاسلام و کمی بعدتر به القاعده پیوست و علیه آمریکایی‌ها وارد جهاد شد.

در سال ۲۰۰۴ توسط نیروهای آمریکایی دستگیر و زندانی می‌شود. زندان بوکا جایی است که آشنایی او با البغدادی شکل می‌گیرد. او در این دوره زندان مدتی با نیروهای آمریکایی به عنوان خبرچین همکاری می‌کند و کمی بعدتر به دلایل نامعلومی از زندان آزاد می‌شود.

این شخصیت مرموز و درسایه در اواخر سال ۲۰۱۳ از القاعده بریده و به داعش می‌پیوندد. گفته می‌شود رهبری قتل عام یزیدیان سنجار در سال ۲۰۱۴ با او بوده اما این آخرین حضور او در فضای عمومی و عملیاتی است. از این پس و به دلایل امنیتی به خفا می‌رود و تنها افراد کمی از حلقه نزدیکان به رهبری داعش، با او ارتباط می‌گیرند.

"مدتی بعد ویدئویی از ابوبکرالبغدادی در مکانی ناشناخته، که بعدها معلوم شد در اقامتگاهش در ادلب سوریه تهیه شده، منتشر شد که نشان می‌داد او زنده است"فعالیتهای سازماندهی و برنامه‌ریزی عملیاتها در کنار مشاوره به البغدادی از وظایف قرداش در داعش پیش از به رهبری رسیدنش در پاییز ۲۰۱۹ بود.

از این مقطع فعالیت‌های داعش بر انجام عملیاتهای انتحاری متعدد و متفرق، گریز از تمرکز و جنگهای نامنظم متمرکز می‌شود. عملیاتهای چکشی و بدون ردپا در دیالیه، نینوا، انبار ، صلاح‌الدین و کرکوک همگی محصول برنامه‌ریزی‌های ابوابراهیم است.

تشکیل حلقه‌های کوچک عملیاتی منفرد از دیگر اقداماتی بود که قرداش تا پیش از کشته شدنش در شب دوم فوریه (۱۳بهمن) برای سرپا نگاه داشتن دولت اسلامی بی‌قلمرو صورت داد. تلاشی ناگزیر برای ادامه بقاء سازمانی بی‌رمق و ایجاد انگیزه برای ده‌هزار ستیزه‌جوی بی‌سامان اما همچنان متعهد به خط فکر داعش.