تدوین سیاست نوین شهری و شهر هوشمند در ایران مطابق با برنامه اسکان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت راه و شهرسازی، رستم قاسمی در ابتدای سخنان خود در اجلاس بلندپایه ارزیابی دستور کار نوین شهری که در شهر کاتوویتس لهستان برگزار شد، با ابراز خرسندی از دعوت در این اجلاس و قدردانی از ریاست مجمع عمومی و مدیر اجرایی برنامه اسکان بشر ملل متحد در برگزاری این نشست، ابراز امیدواری کرد که این رویداد بتواند زمینه دستیابی به اهداف عالی مندرج در دستور کار توسعه پایدار (SDG) و دستور کار نوین شهری (NUA) را فراهم کند.

وی افزود: توسعه پایدار بیش از یک انتخاب، الزامی برای ما مردمان این کره خاکی در پاسداشت میراث گذشتگان و انتقال آن به نسل‌های بعدی است.

قاسمی بیان کرد: همانگونه که می‌دانیم، امروزه گسترش شهرنشینی در سراسر گیتی، افزون بر مزایا و دستاوردهایی که به همراه داشته، چالش‌های بی‌شماری را نیز با خود همراه ساخته است؛ بحران شهری، حاشیه‌نشینی، سکونتگاه‌های غیررسمی، آلودگی آب و هوا، خشکسالی، ناامنی، فرونشست زمین در مناطق شهری و روستایی، مهاجرت فرومرزی و فرامرزی، رشد ناهمگون شهرها و بی‌توجهی به ظرفیت‌های تمدنی و فرهنگی شهرها از آن دست چالش‌هایی هستند که همگان را فراتر از مرزهای جغرافیایی گرفتار خود ساخته و همه‌گیری ویروس کرونا، نمونه اخیر از این دست مصیبت‌هاست که همه کشورها را فارغ از سطح توسعه‌یافتگی آنها تحت تأثیر قرار داده است.

وی افزود: این بیماری (کرونا) نشان داده که سکونتگاه‌های ما تا چه اندازه در برابر پدیده‌های نوظهور که روی ناخوش شهرنشینی مدرن است، آسیب‌پذیر و در تأمین حقوق و نیازمندی‌های اولیه همچون بهداشت، محیط زیست سالم، مسکن در خور و همه شمول ناتوان است.

قاسمی با بیان اینکه چنین دردهای مشترک، همیاری و همراهی همگان را می‌طلبد، ابراز امیدواری کرد که این اجلاس بتواند به فهم و شناخت دنیا از این دردها منجر شود و اراده جمعی را در برابر آن نیز راسخ‌تر کند.

وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: بدون شک، توجه به اصول و مقررات شهرسازی پایدار که همزمان هم بتواند نیاز روزافزون به مسکن و سرپناه در شهرهای رو به رشد را برآورده کند و هم توجه فزاینده‌ای به محیط زیست داشته باشد، می‌تواند راهگشای ما در این راه پر فراز و نشیب باشد.

قاسمی شهرنشینی در ایران را دارای قدمتی چندهزار ساله دانست و گفت: رمز پایداری آن توجه همزمان به اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و معنویت است، اما در دهه‌های اخیر ایران نیز همچون دیگر کشورها در روند صنعتی شدن و رشد بی‌رویه شهرنشینی از گزند آسیب‌های بیشمار آن در امان نمانده است.

این عضو دولت سیزدهم اظهار کرد: در دوران معاصر با پیروی از الگوهای شهرنشینی و شهرسازی غیربومی که متأثر از زندگی ماشینی بوده است، توسعه شهری مبتنی بر اقداماتی صورت گرفته که عمدتاً درون‌زا نبوده و منجر به افزایش قابل توجه نسبت شهرنشینی شده و افزایش جمعیت در دهه‌های گذشته این روند را شدت بیشتری بخشیده است.

وی افزود: در این دوران، توزیع ناهمگون جمعیتی به همراه سرانه ناعادلانه درآمدها منجر به مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها، رشد حاشیه‌نشینی، به هم خوردن بافت و ترکیب شهری، بیکاری و تشدید آسیب‌های اجتماعی در شهرها شده است اما همزمان برای رفع این چالش‌ها و برنامه‌ریزی برای گسترش طراحی شده شهری در کشور، در سال ۱۹۷۲/۱۳۵۱
قانون تشکیل شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد تا بتواند گام‌هایی را برای توجه به واقعیات بومی- فرهنگی شهرنشینی در ایران بردارد.

قاسمی تاکید کرد: ضرورت توجه به اقلیم، فرهنگ، اجتماع در توسعه شهری و برخورداری از مسکن درخور و همه شمول به ویژه برای اقشار کم درآمد در اسناد بالادستی جموری اسلامی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است که از آن جمله می‌توان به قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸/ ۱۹۸۰ در اولین ماه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره داشت.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز تنها دو ماه بعد از انقلاب اسلامی تأسیس شد که هدف عمده آن تهیه طرح‌های مجتمع‌های زیستی و واحدهای مسکونی ارزان قیمت برای اقشار نیازمند و اجرای آن‌ها به طور مستقیم و یا با مشارکت مردم و همکاری دستگاه‌های ذیربط در روستاها و شهرها است.

قاسمی با اشاره به چالش‌های موجود برای رسیدن به اهداف ذکر شده، گفت: هرچند کشور در اجرای این اهداف عالی با چالش‌های گوناگون داخلی و خارجی در دهه‌های اخیر همچون افزایش جمعیت، جنگ تحمیلی، تحریم‌های غیر عادلانه و نامشروع خارجی و مهاجرت غیرقانونی اتباع همسایگان جنگ‌زده روبرو بوده است، با این وجود، دولت جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تاریخ و فرهنگ غنی شهرنشینی خود و همچنین در چارچوب تعهدات بین‌المللی خویش در اجرای توسعه پایدار و متوازن شهری در پی آن برآمده است تا الگوهای نوین برنامه‌ریزی و مدیریت شهری را با مشارکت فعال و بیش از پیش کلیه جوامع محلی، نهادهای مردمی و شهروندان پیاده سازد و در نتیجه زیست شهری را ارتقاء بخشد.

تدوین سیاست نوین شهری و شهر هوشمند

وزیر راه و شهرسازی اذعان کرد: در این راستا، مایلم به اطلاع برسانم که تدوین سیاست نوین شهری (NUP) و شهر هوشمند، زیر نظر برنامه اسکان بشر ملل متحد در جمهوری اسلامی به عنوان یکی از سه کشور پیشتاز در سطح بین‌المللی در مرحله نهایی قرار دارد.

وی این برنامه را فرصتی دانست که تجربیات و آموخته‌های ایران و دیگر کشورها در چارچوبی روشمند شناسایی و در قالب پروژه‌های عملی به اجرا در آید.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران ضمن استقبال از این تبادل دانش و تجربه، امیدوار است با اجرای موفقیت‌آمیز سیاست نوین شهری، گامی بلند و استوار برای ساخت توسعه پایدار شهری برداشته و شهر را به زیستگاهی بهتر برای همگان تبدیل کند.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنان خود به طرح نهضت ملی مسکن اشاره کرد و گفت: مفتخرم که عنوان کنم دولت جمهوری اسلامی ایران با راه‌اندازی «نهضت ملی مسکن» درصدد است تا با رعایت مقررات و قوانین شهرسازی پایدار و هوشمند، مسکنی درخور و همه شمول برای اقشار کم درآمد فراهم سازد.

قاسمی تاکید کرد: بدون تردید، در چارچوب این نهضت بیش از ساخت مسکن و سرپناه، ایجاد زیستگاهی مردم محور و جامعه‌ای ارزش‌مدار اهمیت خواهد داشت که در آن شهرهای هوشمند و انعطاف‌پذیر معنا پیدا می‌کند.

عضو کابینه دولت خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران، در جهت اجرای بیانیه نشست هبیتات ۲ (استانبول/۱۹۹۶) و به منظور بهره‌مندی از دانش، تجربیات و آموخته‌های بین‌المللی و همچنین انتقال تجربیات خود به دیگر کشورها، در دهه نخست قرن کنونی موافقت‌نامه «تأسیس دفتر برنامه اسکان بشر ملل متحد برای کاهش بلایا» را به امضاء رساند که به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسید. اکنون با پایان یافتن دوره این موافقتنامه و ضمن ابراز خرسندی از همکاری‌های گذشته به رغم برخی ملاحظات، اعلام آمادگی می‌کنیم تا با لحاظ اولویت‌های توسعه‌ای ج. ا. ایران در حوزه شهرنشینی پایدار، بتوانیم شاهد فصل جدیدی از همکاری‌های مشترک میان دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه اسکان بشر ملل متحد باشیم.

وی در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد که این نشست بتواند همکاری و همفکری میان تمام ذی‌نفعان توسعه پایدار شهری را به همراه آورد و شاهد تحقق آرمان تأمین سرپناه مناسب برای همه ابنای بشر در فضایی آکنده از صلح، دوستی و همزیستی باشیم.