ضرورت تطابق شعر آیینی با روایات اهل‌ بیت(ع)

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه زنده روایت هیأت جمعه شب ۱۵ بهمن‌ماه از شبکه افق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. در این قسمت از برنامه روایت هیأت، استاد غلامرضا سازگار، ذاکر و شاعر پیش‌کسوت در ارتباط تلفنی با این برنامه در خصوص دیدارهای رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با جمعی از مداحان و شاعران اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و تأثیر این دیدار در ارتقای سطح شعر و ستایشگری گفت: از دورانی که رهبر معظم انقلاب در کسوت ریاست جمهوری قرار داشتند، این جلسه در محضر ایشان برگزار می‌شد و پس رهبری ایشان نیز این جلسات مستمر و پایدار ادامه داشته است.

وی با اشاره به قدمت دیدارهای رهبر معظم انقلاب با جمع ذاکران و شاعران گفت: بالغ بر ۲۵ سال است که جامعه مداحان، سعادت حضور در محضر ایشان را دارند و از نصایح و سخنان گهربارشان بهره‌مند می‌شوند و شاید کسی به اندازه رهبر انقلاب در شعر و شناخت آن مهارت نداشته باشد.

سازگار با اشاره به توفیق حضور در این محفل، عنوان کرد: خداوند متعال توفیق داده که نزدیک به ۲۶ سال سرود آغازین مراسم دیدار مداحان در روز ولادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) با رهبر معظم انقلاب را این حقیر اجرا کنم، اما متأسفانه در دیدار سال جاری به علت کسالت توفیق حضور نداشتم.

این مداح خاندان عصمت و طهارت ضمن توصیه به مداحان و شاعران جوان عنوان کرد: الحمدلله اغلب مداحان و شعرا، جوانان خوب و قابلی هستند اما مهم‌ترین نصیحت من به آن‌ها این است که در شعر سرودن، همواره به این نکته توجه داشته باشند که اشعارشان با روایات اهل‌بیت (علیهم‌السلام) تطابق داشته باشد.

وی یادآور شد: متأسفانه در بسیاری از جلسات شعرای آئینی این آفت وجود دارد که اغلب اساتید به اندازه‌ای که از چارچوب و قالب‌های ادبی شعرای جوان ایراد می‌گیرند، از محتوای آن اشکال گرفته نمی‌شود. مهم‌ترین وجه تمایز شاعر غیر آئینی با شاعر مذهبی این است که شاعر غیر آئینی خود را بالا می‌برد، اما شاعر آئینی باید شعرش را با توجه به محتوای کلام بالا ببرد.

لزوم توجه توأمان به اصطلاحات تاریخی و ادبی در شعر آئینی

همچنین محمدرضا طهماسبی، شاعر آئینی با حضور در برنامه زنده روایت هیأت، با اشاره به سابقه اشعار مذهبی و در فرهنگ کهن ایران اسلامی گفت: سابقه صد ساله شعر آئینی از دیرباز در فرهنگ کشور وجود داشته است، اما از دوره صفویه رنگ و بوی بیشتری گرفته و به آن بیش از پیش پرداخته شد.

وی افزود: از سال ۱۳۴۲ که آغاز نهضت بزرگ امام خمینی (قدس‌سره) و پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران بود از لحاظ کمی و کیفی شاهد اشعار آئینی بسیاری هستیم که قابل قیاس با هیچ دوره‌ای از تاریخ در کشور نیست؛ به طوری که رهبر معظم انقلاب در دیدار با مداحان و جامعه شاعران آئینی فرمودند: «پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی هزار برابر نام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) آورده شده است که این اتفاق مبارک و بزرگی است.»

طهماسبی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین نکاتی که در شعر آئینی باید بدان توجه کرد، ایجاد نقطه اتصال بین اندیشه و مضمون و لفظ اشعار است. متأسفانه این ضعف در برخی از هیأت‌های مذهبی وجود دارد که به سراغ اشعار اندیشه‌محور نمی‌روند و گاهی برخی از مداحان وقتی شعرهای اندیشه‌محور می‌خوانند، به شاعر می‌گویند هیأت گرم نشد و یا مخاطب با آن ارتباط برقرار نکرد.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب در دیدار با جامعه مداحان فرمودند: «اگر شعرای آئینی از امروز شعر نگویند، به قدری گنجینه‌های بزرگی از اشعار وجود دارد که می‌تواند هیأت‌ها را گرم کند.» اما مهم‌ترین نکته در سرودن اشعار آئینی این است که اندیشه با هنر ممزوج شود. بر همین اساس برخی از اشعار در هیأت‌ها خوانده می‌شود که تنها حدیث و روایت معصومین را به نظم درآورده و از هنر و ابزارهای ادبیات شعری خالی است.

این شاعر آئینی عنوان کرد: شعر آئینی و هیأتی در چند شاخه مهم تقسیم‌بندی می‌شود و شاعر باید به این عناصر توجه ویژه کند.

"به گزارش خبرنگار مهر، برنامه زنده روایت هیأت جمعه شب ۱۵ بهمن‌ماه از شبکه افق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد"بر همین اساس مرثیه، اشک، اندوه و عزا از اصلی‌ترین ارکان هیأت‌ها به حساب می‌آیند که در شعرها باید وجود داشته باشند.

از سوی دیگر، عارفانه بودن یکی دیگر از عناصر شعر آئینی است که در دوره حمله مغول به ایران به اوج خود رسید. همچنین بُعد حماسی نیز از دیگر جنبه‌های شعر آئینی به حساب می‌آید که در زمان هشت سال دفاع مقدس متبلور شد.

وی خاطرنشان کرد: شاعر آئینی و مذهبی باید اصطلاحات تاریخی و ادبی را توأمان در شعر خود به کار بگیرد، چرا که اگر شاعر از لحاظ شاعرانگی خوب عمل کند، اما به تاریخ احاطه نداشته باشد شعر خوب از آب درنمی‌آید. از طرفی نیز شعرا به مداحان و مداحان به شعرا می‌توانند کمک شایانی کنند تا در راستای ارتقای کار یکدیگر و مهم‌تر از همه ارتقای جلسه اهل‌بیت (علیهم‌السلام) قدم بردارند.

رونق کم‌نظیر کیفی و کمّی اشعار آئینی پس از انقلاب

سیدمحمدجواد شرافت، شاعر آئینی با حضور در برنامه زنده روایت هیأت، با اشاره به سابقه اشعار مذهبی و شاخه‌های متعدد آن گفت: شعر آئینی از جنبه‌ها و شاخه‌های متعددی بهره‌مند است که در میان آن شعر ولایی از شاخ و برگ بیشتری برخوردار است، که شعر فاطمی نیز در همین زمره قرار می‌گیرد.

وی افزود: به برکت دیدار سالیانه رهبر معظم انقلاب با جامعه مداحان و شاعران آئینی در روز ولادت حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، شاهد تولید اشعار جدید هر ساله با مضامین ولادت بانوی بزرگ اسلام هستیم و از گنجینه والای شعر فاطمی برخوردار خواهیم بود.

شرافت عنوان کرد: در دوران پس از انقلاب اسلامی، شاهد انقلاب عظیمی از لحاظ کمّی و کیفی در اشعار آئینی نسبت به ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته بودیم، چرا که در این دوره، یک دایره گسترده موضوعی پیرامون شعرا قرار گرفت و آنان در اثر انقلاب متأثر از فضای به وجود آمده به شعر سرودن پرداختند. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، در حوزه شعر آئینی به جرأت می‌توانیم سرمان را بالا بگیریم و به آن افتخار کنیم.

این شاعر آئینی با اشاره به اشعار استاد سازگار به عنوان یک الگو و نمونه برجسته در میان سروده‌های مذهبی و اهل‌بیتی عنوان کرد: بی شک اشعار استاد سازگار از جمله اشعار آئینی است که در تمام جلسات علما می‌توان آن را قرائت کرد، چرا که در چارچوب استاندارد سروده شده و به تطابق مضامین با روایات معصومین (علیهم‌السلام) توجه ویژه دارد.