قفل کودک گوگل برای ۸۰ میلیون ایرانی

گزارش‌ها از ایران حاکی از آن است که دسترسی کاربران اینترنت به موتورهای جست‌وجوگر گوگل و بینگ در چند روز گذشته محدود شده و «قفل کودک» برای «همه» کاربران فعال شده است.

شرکت گوگل برای آنکه خیالی آسوده به والدینی که نگران جستجوها و فعالیت‌های کودکانشان در اینترنت هستند ببخشد با پدید آوردن فناوری قفل کودک به والدین این امکان را داد تا نتایج جستجوهای فرزندانشان در اینترنت را رصد کرده و از نمایان شدن محتوای نامناسب برای آنها در نتایج جستجوهایشان جلوگیری کنند.

حالا برخی گزارش‌ها از ایران نشان می‌دهد که دولت ایران هم به دنبال دستیابی به خیالی آسوده برای خود و کنترل جستجوها در اینترنت سیستم قفل کودک گوگل را نه برای کودکان زیر ۱۳ سال که برای تمام ایرانیان فعال کرده است.

اما این سیستم چگونه کار میکند؟

در اصل کاربران می‌‌توانند با استفاده از گزینه تنظیمات در گوگل و از روی دستگاهی که برای کودک خود تهیه کرده‌اند گزینه قفل کودک یا همان Safe Search را فعال کنند تا از جستجوی محتوای نامناسب نظیر فیلمها و عکسهای پورن و یا تصاویر خشونت‌آمیز برای کودک خود جلوگیری کنند. فعال کردن و غیرفعال کردن این گزینه اختیاری و کنترلش در دست والدین است. پس از فعال‌سازی این سرویس، محتوای جستجو به جای آی‌پی اصلی به آی‌پی‌هایی وصل می‌شوند که گوگل برای مدارس و کودکان در نظر گرفته است. حالا وزارت ارتباطات ایران با استفاده از DNS های جعلی این سرویس را بر روی اینترنت کاربران ایرانی به صورت پیش‌فرض بدون امکان تغییر فعال سازی کرده است.

در روزهای گذشته بسیاری از کاربران داخل ایران اعلام کردند که به هنگام جستجوی مطالب مورد علاقه خود متوجه شده‌اند که امکان قفل کودک برای آنها به صورت پیش‌فرض اجرایی شده و قادر به تغییر و غیرفعال‌سازی آن هم نیستند، اقدامی که در آستانه روز ملی فناوری اطلاعات و البته بعد از ماه‌ها اختلال و افت کیفیت اینترنت، موج تازه‌ای از اعتراضات و انتقادات به نحوه سانسور محتوای اینترنت برای ایرانیان را به همراه داشت.

شروع ماجرا اما از زمان تصدی محمد جواد آذری جهرمی بر وزارت ارتباطات و در زمان دولت حسن روحانی آغاز شد، زمانی که از طرحی با نام صیانت و حفاظت از داده‌های شخصی رونمایی شد و در اردیبهشت ماه ۹۸ آذری جهرمی در برج میلاد، خبر از افتتاح پروژه امنیتی سپر دژفا داد. زیرساخت‌هایی که به گفته جهرمی برای انجام کارهای خوب نظیر دور زدن تحریم سایتهای خبرگزاری فارس و ابرآروان آماده شدند حالا تبدیل به بلای جان ۸۰ میلیون ایرانی شده‌اند.

با این حال بعضی منابع آگاه اعلام کرده‌اند که اپراتورهای تلفن همراه، نقشی در این اتفاق ندارند و احتمالا این تغییرات از سطوحی بالاتر مانند شرکت زیرساخت اعمال شده است.

از سوی دیگر، بعضی فعالان و کارشناسان معتقدند که ممکن است فعال شدن حالت جست‌وجوی ایمن برای کاربران ایرانی در اثر یک اشتباه فنی به دنبال فعال‌سازی اینترنت امن برای سیم‌کارت‌های کودک، رخ داده باشد و لزوما یک تغییر و محدودیت عمدی نباشد، با این حال عده‌ای هم معتقدند که این آغازی است بر طرح صیانت.

مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس و از موافقان طرح صیانت در واکنش به قفل شدن تنظیمات جستجوی گوگل گفته است:«من هم شنیده‌ام که چنین اتفاقی افتاده است.

"پس از فعال‌سازی این سرویس، محتوای جستجو به جای آی‌پی اصلی به آی‌پی‌هایی وصل می‌شوند که گوگل برای مدارس و کودکان در نظر گرفته است"ولی جزئیاتش را فرصت نکرده‌ام پیگیری کنم که علتش چه بوده و از چه طریقی بوده است.»

محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس هم در واکنش تلویحی به طرح صیانت در یادداشتی نوشت:« باور دارم که «فضای مجازی» در حال حاضر به یکی از فضاهای مهم زیست اجتماعی، تعامل فرهنگی و کارآفرینی و اشتغال تبدیل شده است. از این‌رو هرگونه سیاست‌ورزی، مقررات‌گذاری و سامان‌دهی این فضا از سوی حاکمیت بایستی با خواست و ارادهٔ قاطبهٔ مردم هم‌سو و هم‌گام باشد تا مصالح همهٔ ذی‌نفعان، توامان تأمین گردد.»

حالا باید منتظر بود و دید طی روزهای آینده خبرها از داخل ایران و از ارمغان جدید اینترنتی دولت ابراهیم رئیسی چه بروزرسانی‌هایی خواهد داشت .