سیروس ذکاء درگذشت

آفتاب‌‌نیوز :

ونداد الوندی‌پور، مترجم و از دوستان استاد سیروس ذکاء ضمن تایید این خبر گفت: دکتر سیروس ذکاء که به تنهایی در تهران زندگی می‌کرد و مدتی بود به بیماری گوارشی مبتلا شده بود روز یکشنبه به علت عفونت روده به بیمارستان آتیه تهران منتقل شد و به کما رفت و عصر سه‌شنبه (۲۲ آذر) بدرود حیات گفت.

وی افزود: اولین اثری که با ترجمه سیروس ذکاء منتشر شد کتابی بود نوشته ژان ژاک روسو به نام منشاء عدم مساوات که در سال ۱۳۲۹ منتشر شد. او که در دبیرستان از شاگردان دکتر پرویز ناتل خانلری بود از سال ۱۳۳۵ با مجله سخن، به سردبیری دکتر خانلری، به همکاری پرداخت و طی ۱۰ سال مقالات زیادی در این مجله ادبی نوشت یا ترجمه کرد.

بیشترین شهرت سیروس ذکاء در ایران بخاطر ترجمه آثار آندره مالرو، نویسنده و متفکر دشوارنویس فرانسوی است که ترجمه آثارش به تبحر و توانایی بالایی در زمینه زبان‌دانی و درک و قدرت انتقال مفاهیم نیاز دارد و ذکاء به حق توانسته ترجمه‌های ارزشمندی از آثار او در اختیار علاقه‌مندان ایران قرار دهد.

وسوسه غرب، سرنوشت بشر، فاتحان، راه شاهی، درختان بلوطی که می‌افکنند، آیینه اوهام (جلد دوم ضد خاطرات) و دوران تحقیر از جمله آثار مالرو هستند که با ترجمه سیروس ذکاء منتشر شدند و «آندره مالرو: حماسه سرای تمدن‌ها» نیز کتاب جامعی است نوشته گائتان پیکون درباره مالرو که ذکاء آن را ترجمه کرده است.

برخی از دیگر ترجمه‌های سیروس ذکاء از جمله مائده‌های زمینی، داستایوفسکی، دخمه‌های واتیکان و سمفونی پاستورال (هر چهار کتاب نوشته آندره ژید)، مرگی بسیار آرام (سیمون دوبوار)، حمله به آسیاب (امیل زولا)، درباره فن شعر (پل والری)، ادبیات هند (لویی رنو)، روانشناسی تجربی (پل فرس) و جلد نهم تاریخ بزرگ جهان (کارل گریمبرگ) و ... ذکاء همچنین کتاب‌های سیاست و فرهنگ (آندره مالرو)، سوءتفاهم و درستکاران (هر دو از آلبر کامو) را ترجمه کرده بود که از سوی انتشارات فرهنگ جاوید در دست انتشار هستند. او همچنین کتاب گردوبنان آلتنبورگ مالرو را در دست ترجمه داشت که نیمه تمام ماند.

سیروس ذکاء سال ۱۳۰۴ در تبریز متولد شد. پدر بزرگش، حاج میرزا علی اعیان، از تجار بنام تبریز بود.

"ذکاء همچنین کتاب‌های سیاست و فرهنگ (آندره مالرو)، سوءتفاهم و درستکاران (هر دو از آلبر کامو) را ترجمه کرده بود که از سوی انتشارات فرهنگ جاوید در دست انتشار هستند"در سال ۱۳۱۶ به همراه پدرش که زبان‌دان و رئیس بانک ملی قزوین بود به تهران آمد. سال ۱۳۲۹ در رشته حقوق از دانشگاه تهران لیسانس گرفت و سپس برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد و از دانشگاه سوربن دکترای حقوق بین‌الملل گرفت و سال ۱۳۳۵ به ایران بازگشت و سال ۴۰ جذب وزارت خارجه شد و سال ۴۵ به عنوان دیپلمات وارد وزارت خارجه و راهی ماموریت‌های خارج شد.

سال ۶۲ به ایران بازگشت و تا زمان بازنشستگی در سال ۷۳ به عنوان رئیس بخش ترجمه زبان فرانسه این وزارت خانه مشغول فعالیت شد. برادران او، یحیی و بهروز ذکاء نیز از چهره ها فرهنگی ایران بودند. در باب تبحر او در زبان فرانسه همین بس که دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در جلد سوم کتاب روزها (ص. ۱۴۹) می‌نویسد: «سیروس ذکاء شش ماهی پیش از من به پاریس آمده بود.

گذشته از آن، در خود تهران هم یک فرانسه‌دان قابل بود و از این بابت می‌شد به او تکیه کرد...» او در دهه ۱۳۲۰ در کنار چهره‌هایی چون مرتضی کیوان، ایرج افشار، هوشنگ ابتهاج، شاهرخ مسکوب، مصطفی فرزانه، محمد جعفر محجوب، علی‌اکبر کسمایی، علی کسمایی، محمود تفضلی، غلام حسین غریب، هوشنگ ایرانی و دیگران نشست‌های دوره‌ای فرهنگی در باب ادبیات و هنر برگزار می‌کردند.