توافق امنیتی ایران و عراق با هدف محدودیت بیشتر برای احزاب کردستانی

نور نیوز، رسانه نزدیک به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران از امضای «سند بسیار مهم همکاری مشترک» ایران و عراق خبر داده و بر همین اساس «برخی گرایش‌ها در اقلیم کردستان» را تهدید کرده است که پس از امضای این توافق‌نامه «با تبعات بی مسئولیتی روبرو خواهند شد».

جزئیات این توافق‌نامه که بر اساس ادعای ایران همزمان با سفر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی به امضای دو طرف رسید، هنوز فاش نشده است اما به نظر می‌رسد بخش مهمی از آن به فعالیت احزاب کردستانی مخالف جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان عراق مرتبط باشد.

نورنیوز بدون اینکه جزئیات این توافقنامه را فاش کند، نوشت: «این موافقت‌نامه تأثیر تعیین‌کننده‌ای در کاهش و مدیریت چالش‌های امنیتی ناخواسته میان دو کشور که ریشه در شرارت گروه‌های ضدانقلاب حاضر در اقلیم کردستان دارد، خواهد داشت.»

منظور از «گروه‌های ضد انقلاب حاضر در اقلیم کردستان» احزاب کردستانی مخالف جمهوری اسلامی ‌اند که پاییز امسال سپاه پاسداران همزمان با اعتراضات گسترده به قتل ژینا (مهسا) امینی به دست پلیس گشت ارشاد، بارها آن‌ها را هدف حمله موشکی قرار داد.

در آن‌زمان و همزمان با توپ‌باران مقر احزاب کردستانی، هیئت‌های نمایندگی تهران و بغداد چند مرتبه با یکدیگر گفت‌وگو کردند. جزئیات این گفت‌وگوها فاش نشد اما ۱۳ آذر یحیی رسول، سخنگوی فرماندهی نیروهای مسلح عراق گفت نخست وزیر این کشور دستور داده «گارد ویژه فوراً نقاط صفر مرزی را در کنترل بگیرد».

این دستور چند روز پس از آن صادر شد که محمد شیوع السودانی، نخست‌وزیر عراق در تهران با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی، از جمله علی خامنه‌ای دیدار کرد. رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با سودانی خواستار «اقتدار بیشتر دولت مرکزی» در عراق شد.

پیش از آن نیز در آبان ماه، چند روز بعد از انکه سپاه پاسداران مقر احزاب کردستانی را توپ‌باران کرد، آسوشیتدپرس به نقل از منابع حکومتی در عراق اقلیم کردستان فاش کرد اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس در سفر به بغداد و اربیل دو خواسته داشته است: خلع سلاح احزاب کردستانی و تقویت امنیت مرزهای مشترک ایران و اقلیم کردستان با حضور نظامیان دولت مرکزی عراق.

جمهوری اسلامی ایران تهدید کرده بود در صورتی که این خواسته‌ها نادیده گرفته شوند «با نیروی زمینی عملیات نظامی در خاک اقلیم کردستان را آغاز می‌کند و به توپ باران مقر احزاب کردستانی ادامه می‌دهد».

ظهر ۲۸ اسفند، به فاصله کوتاهی پس از این که نورنیوز از امضاء توافقنامه امنیتی ایران و عراق خبر داد، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در یک نشست خبری گفت ایران پیشتر چند مرتبه «از مسیر دیپلماسی و امنیتی» به مقامات اقلیم و دولت مرکزی عراق اعلام کرده بود که ایران «به هیچ وجه بعد از این تهدید علیه امنیت ملی کشور از مبدا کشور همسایه دوست و برادر عراق را تحمل نخواهد کرد.».

به گفته امیرعبداللهیان «توافقنامه امنیتی بسیار مهم» که ایران مدعی است همزمان با سفر شمخانی امضاء شده است در جریان گفت‌وگوهای «کمیته مشترک امنیتی» با حضور مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان و تیم‌های نظامی دو طرف زیر نظر وزیر خارجه عراق، تدوین و برای امضاء آماده شده است.

جمهوری اسلامی ایران احزاب کردستانی مخالف خود را که در اقلیم کردستان مستقر هستند به انجام آنچه که «اقدامات تروریستی» می‌نامد و «همکاری با اسرائیل» متهم می‌کند.

حکومت اقلیم کردستان هر چند که به حملات نظامی ایران به مقر احزاب کردستانی واکنش نشان داده اما به صورت ضمنی با خلع سلاح این احزاب موافقت کرده است و گفته به ایران تضمین داده است تا هیچ‌گونه اقدامی علیه منافع این کشور از خاک اقلیم کردستان صورت نگیرد.

حزب دمکرات کردستان ایران، کومله زحمتکشان، سازمان کردستان حزب کمونیست ایران (کومله)، حیات آزاد کردستان (پژاک) و پاک پنج حزب کردستانی مستقر در اقلیم کردستان عراق هستند که با امضای توافقنامه امنیتی میان تهران و بغداد با وضعیت تازه‌ای روبرو خواهند شد.

مقام‌های اقلیم کردستان عراق پیش از این گفته بودند که به دلایل بشردوستانه نمی‌توانند از این احزاب بخواهند اقلیم کردستان را ترک کنند. با این‌حال با توجه همکاری نزدیک حکومت اقلیم با ترکیه و ایران احزاب کردستانی نمی‌توانند به مواضع مقام‌های حکومتی در اربیل و سلیمانیه اعتماد کنند.