سقوط بازارهای مالی جهان به دلیل روند رو به افزایش تورم

ارزش بازار سهام آمریکا تحت تاثیر نگرانی‌های ناشی از احتمال رکود اقتصادی که پیامد تورم است، روز دوشنبه ۲۳ خرداد باز هم سقوط کرد به‌طوری که ارزش شاخص «اس اند پی ۵۰۰» به ۲۰ درصد کمتر از رکورد خود رسیده است.

گزارش‌ها و پژوهش‌های اقتصادی که در روزهای اخیر منتشر شده است نشان می‌دهد که برخلاف امیدواری برخی از دولت‌ها و نهادهای اقتصادی، نرخ تورم رو به افزایش است و مدت طولانی‌تری ادامه خواهد داشت.

صبح روز دوشنبه به وقت شرقی آمریکا و هنگام گشایش بازار سهام، شاخص ارزش شرکت‌های صنعتی (میانگین صنعتی داو جونز) حدود ۲ درصد و شاخص ارزش شرکت‌های مالی و تجاری (میانگین نزدک) حدود ۳ درصد کاهش را نشان می‌داد.

برای بازار مالی عامل اصلی در واکنش به وضعیت نگران‌کننده فعلی، تصمیم‌ها و اقدامات بانک مرکزی برای کاهش تورم است. مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای مهار تورم افزایش نرخ متوسط بهره با هدف کند کردن فعالیت‌های اقتصادی است. ولی افزایش سریع و شدید نرخ بهره می‌تواند به فعالیت‌های اقتصادی ضربه بزند و باعث رکود شود.

بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که بانک مرکزی آمریکا در هفته جاری نرخ بهره وام‌های کوتاه مدت را به یک درصد افزایش دهد. چنین تصمیمی به معنای افزایش هفتاد و پنج صدم درصد و سه برابر نرخ معمول افزایش بهره توسط بانک مرکزی آمریکاست که از سال ۱۹۹۴ تاکنون بی‌سابقه بوده است.

حدود یک هفته پیش کارشناسان فقط سه درصد احتمال می‌دادند که بانک مرکزی آمریکا چنین تصمیمی بگیرد ولی در روزهای اخیر این احتمال به ۴۲ درصد افزایش یافته است. اکثر کارشناسان معتقدند که افزایش نرخ بهره در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.

عامل دیگری که باعث نگرانی بازار سهام شده بی‌اطمینانی مصرف‌کنندگان به آینده به خاطر افزایش قیمت کالاهای اساسی به خصوص سوخت خودرو است.

تحت تاثیر این وضعیت ارزش اوراق بهادار آمریکا نیز افزایش یافته و به بالاترین قیمت از سال ۲۰۰۸ تاکنون رسیده است.

"مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای مهار تورم افزایش نرخ متوسط بهره با هدف کند کردن فعالیت‌های اقتصادی است"ارزش اوراق بهادار دو ساله و ده ساله به یکدیگر نزدیک شده که یک نشانه مهم از ناامیدی به آینده کوتاه مدت بازار مالی تلقی می‌شود. اگر ارزش اوراق بهادار دوساله از ارزش اوراق بهادار ده ساله بیشتر بشود نشانه قطعی از راه رسیدن رکود اقتصادی خواهد بود.

نشانه‌های افت در بازارهای مالی خارج از آمریکا نیز کاملا مشهود است. روز دوشنبه شاخص بازارهای سهام توکیو، سئول و هنگ کنگ نیز حداقل سه درصد افت کرد. افت شاخص بازار مالی آلمان ۲.۲ درصد، بازار مالی فرانسه ۲.۳ درصد و بازار مالی لندن ۱.۳ درصد بود.

بالاترین افت در بهای رمزارزها اتفاق افتاده که در دوران قرنطینه و بحران کرونا ارزش آنها بسیار افزایش یافته بود. ارزش بیت کوین حدود ۱۴ درصد دیگر کاهش یافته و به حدود ۲۳ هزار دلار رسیده است که معادل بهای آن در اواخر سال ۲۰۲۰ است.

ارزش بیت کوین اواخر سال ۲۰۲۱ در اوج خود به مرز ۶۹ هزار دلار رسیده بود.

کاهش ۲۰ درصدی شاخص بازار مالی آمریکا یک هشدار جدی تلقی می‌شود. آخرین موردی که شاهد چنین کاهشی بودیم اوایل سال ۲۰۲۰ و آغاز بحران کرونا بود. ولی در آن مورد این وضعیت فقط یک ماه ادامه پیدا کرد و با وعده دولت به تصویب مشوق‌های اقتصادی برای مقابله با پیامدهای بحران کرونا برطرف شد.

طی دو سال گذشته بازارهای مالی آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر وضعیت با ثباتی داشتند و شاخص سهام بسیاری از شرکت‌ها در حال افزایش بود. ولی به نظر می‌رسد که با تداوم تورم و نگرانی‌های مربوط به واکنش مصرف کنندگان به این وضعیت، دوران دو ساله رونق بازار سهام رو به پایان است.