وزارت خارجه ایران: توافق با چین مدت طولانی زمان می‌برد

مدتی است بحث درباره "سند همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین" در رسانه‌ها و فضای مجازی بسیار داغ شده، در حالی که هنوز چنین "سندی" تنظیم نشده و مذاکره درباره پیش‌نویس‌هایی که دو طرف تهیه کرده‌اند کلید نخورده است.

خبرگزاری ایسنا جمعه سوم مرداد (۲۴ ژوئیه) به نقل از معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی در امور اقتصادی گزارش داد برای این‌که چنین سندی نهایی شود "مدت طولانی" زمان لازم است و تا آن زمان ممکن است سند "چندین بار" کم و زیاد شود.

غلامرضا انصاری با بیان این‌که الان تنها کاری که می‌شود کرد "صبرکردن" است گفت: «باید صبر کنیم مذاکرات آغاز شود، محتوای مذاکرات مشخص و توافقات روشن شود، آن وقت می‌توانیم بگوییم که این سندها به چه صورت باید منتشر شود.»

مرحله "آماده‌سازی اسناد" پس از ۵ سال

معاون اقتصادی وزیر خارجه می‌گوید آغاز بحث درباره توافق بلندمدت با چین به سفر رئیس جمهوری این کشور به تهران در سال ۹۴ برمی‌گردد. او افزود: «امروز بعد از پنج سال به اینجا رسیده‌ایم که در مرحله آماده‌سازی اسناد و انجام مذاکرات هستیم.»

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای بهمن ۹۴ در دیدار با شی جین‌پینگ گفته بود: «دولت و ملت ایران همواره به دنبال گسترش روابط با کشورهای مستقل و قابل اطمینان همچون چین بوده و هستند و بر همین اساس، توافق رؤسای جمهوری ایران و چین برای یک روابط استراتژیک ۲۵ ساله، کاملاً درست و حکمت‌آمیز است.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

از سخنان مسئولان ارشد جمهوری اسلامی، از جمله وزیر خارجه محمدجواد ظریف چنین برمی‌آید که ایران پیشن‌ویس پیشنهادی خود را مدت‌ها پیش به طرفی چینی ارائه کرده است.

ظریف اول مرداد در حاشیه نشست هیئت دولت به خبرگزاری صدا و سیما گفت طرف چینی بر مبنای پیش‌نویس پیشنهادی تهران سندی را ارائه داده و ایران آمادگی دارد برای نهایی کردن آن مذاکرات را آغاز کند.

خوشبینی ظریف، توقف سفرهای رسمی

وزیر خارجه ایران می‌گوید "ما بسیار به توافق نزدیک هستیم" و "احساس ما این است که طی چند ماه می‌شود این سند را نهایی کرد و انشاءالله به امضا رساند".

مطابق گزارش‌های رسمی پیش‌نویس پیشنهادی ایران برای سند همکاری بلندمدت ایران و چین در روزهای ابتدایی تیرماه در هیئت دولت تصویب و برای پیگیری و فراهم کردن زمینه مذاکرات درباره آن به وزارت خارجه ارجاع داده شد.

به رغم خوشبینی ظریف در مورد "بسیار نزدیک" بودن نهایی شدن توافق، معاون او می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که الان با چین داریم بحث رفت و آمدهاست؛ الان سفر از ایران به چین و یا از چین به ایران، به ویژه سفرهای رسمی، متوقف است.»

محمد جواد ظریف انجام نشدن دیدارهای رسمی و مذاکرات را بحران شیوع کرونا عنوان کرده است. وزیر خارجه ایران یک روز پیش از آن برای دیدار و مذاکره با همتای روسی خود به مسکو سفر کرد.

کرونا یا تحریم آمریکا؟

سفر ظریف به روسیه که به لحاظ درگیری با ویروس کرونا وضعیتی به مراتب بدتر از چین دارد، توجیه عدم انجام دیدارهای دو جانبه و آغاز مذاکرات به دلیل پاندمی کرونا را چندان باورپذیر نمی‌کند.

مطابق برخی گمانه‌زنی‌ها تعلل چین در نهایی کردن سند همکاری‌های راهبردی با ایران می‌تواند با تحریم‌های شدید آمریکا علیه جمهوری اسلامی و ملاحظات این کشور بی‌ارتباط نباشد.

بنابر گزارش‌ها استیفان بیگان، معاون وزیر خارجه آمریکا به تازگی در نشست کمیته روابط خارجی مجلس سنا گفته است همکاری اقتصادی احتمالی پکن با تهران نقض قوانین ایالات متحده خواهد بود و می‌تواند به اعمال تحریم‌هایی علیه چین منجر شود.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در همین زمینه گفته می‌شود جلوگیری از فعالیت و حرکت شش شناور شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی که از ۲ ماه پیش در آب‌های ساحلی چین متوقف شده و اجازه حرکت ندارند بی‌ارتباط با تبعیت پکن از تحریم‌های آمریکا نیست.

چین علت توقف این کشتی‌ها را مسائل زیست محیطی عنوان می‌کند. پدرام سلطانی، عضو شورای عمومی فدراسیون جهانی اتاق‌های بازرگانی در یک پیام توئیتری نوشته علت اصلی بلاتکلیفی این شناورها مسئله سوخت نبوده و مسئله واقعی تحریم شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی توسط آمریکا است.

اگر این ادعا درست باشد تعلل در پیشبرد مذاکرات با ایران درباره همکاری‌های بلندمدت نیز می‌تواند متاثر از ملاحظات و نگرانی‌های چین از تعارض آنها با تحریم‌های آمریکا باشد.

به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی در هر صورت امید دارد با نزدیکی به چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان و در پناه امتیازهایی که آمریکا در مواردی به این کشور می‌دهد، فشار تحریم‌ها اندکی کاهش یابد.