واکسن‌هایی که موثرند و واکسن‌هایی که در راه هستند

بی بی سی فارسی

بی بی سی فارسی - ۱۱ بهمن ۱۳۹۹

جیمز گالاهر
گزارشگر دانش و سلامت

۴ ساعت پیش

منبع تصویر،

Getty Images

برنامه های واکسیناسیون در سطح گسترده برای مقابله با ویروس کرونا در اطراف جهان در جریان است.

طیفی از واکسن ها، که به شیوه های کاملا مختلفی طراحی شده اند، برای کاهش خطر ابتلا به علائم شدید و گاه مرگبار کووید-۱۹ تولید شده است.

در روزهای اخیر گزارش شد که دو واکسن دیگر هم در کارآزمایی های گسترده کلینکی موفق بوده اند.

چرا به واکسن نیاز داریم؟

از زمانی که ویروس جدید کرونا ظاهر شده بیش از یک سال می گذرد، با این حال اکثریت خیلی بزرگی مردم همچنان در برابر آن آسیب پذیر هستند.

محدودیت های اعمال شده تنها ترفندی بوده که به مهار ویروس کمک کرده، چون فرصت سرایت آن را کاهش می دهد.

واکسن ها بدن را برای مقابله با عفونت تربیت می کنند و راه اصلی خروج از این همه گیری هستند.

واکسن چیست و پاسخ چند پرسش‌ دیگر

سه واکسن اصلی

سه واکسنی که در خط مقدم هستند توسط شرکت های فایزر/بیو اِن تِک، مُدِرنا و آکسفورد/اَسترازِنِکا تولید شده اند.

پی فایزر و مدرنا هر دو از واکسن های موسوم به "آر ان اِی" هستند؛ رویکردی تازه که سرعت طراحی واکسن را شدیدا بالا می برد.

آنها یک قطعه کوچک از کد ژنتیکی ویروس را به داخل بدن تزریق می کنند، و با این کار بخشی از ویروس توسط سلول های بدن تولید می شود و سیستم ایمنی ما را فعال می کند.

منبع تصویر،

Getty Images

واکسن جدید کرونا که در بریتانیا آزموده شده ۸۹ درصد موثر است
کرونا؛ چرا بعضی کشورها در مقابله با همه‌گیری موفق‌تر عمل کردند؟
درباره واکسن کرونای شرکت سینوواک چین چه می‌دانیم؟
واکسن کرونا؛ هر آنچه لازم است شما بدانید

این واکسن ها در بریتانیا، اروپا و آمریکا مجوز گرفته اند.

واکسن آکسفورد کمی متفاوت است چون از یک ویروس بی خطر برای حمل مواد ژنتیکی به بدن استفاده می کند. ایمنی و تاثیر این واکسن در اروپا و بریتانیا تایید شده است.

نگهداری این واکسن از دو واکسن دیگر راحت تر است چون می توان آن را در دمای یخچال نگاه داشت و نیازی به دمای خیلی پایین ندارد.

هر سه واکسن باید در دو دوز مختلف به فاصله چند هفته تزریق شوند، اما بریتانیا با تغییر این شیوه ابتدا می خواهد حداکثر تعداد ممکن را با یک دوز واکسینه کند و دوز دوم را به تاخیر بیاندازد.

دو واکسن جدید

به تازگی داده های جمع آوری شده در جریان کارآزمایی گسترده کلینیکی از دو واکسن های دیگر هم علنی شده است.

واکسن شرکت بلژیکی "یانسن" که بخشی از "جانسون اند جانسون" است و و "نوواوکس" اکنون از سوی سازمان ناظر بر کیفیت محصولات دارویی بررسی می شود تا در صورت تایید عرضه شود.

واکسن "یانسن" از همان تکنولوژی آکسفورد استفاده می کند، اما فقط برای یک تزریق واحد طراحی شده، نه دو تزریق. از آنجا که این واکسن فقط نیازمند نگهداری در دمای یخچال است و شرکت سازنده قصد تولید یک میلیارد از آن در سال جاری را دارد، می تواند تاثیری عمده در اطراف جهان داشته باشد.

نوواوکس از یک رویکرد متفاوت و سنتی برای تولید واکسن استفاده می کند - در این شیوه پروتئین های ویروس و یک ماده شیمیایی برای آماده کردن سیستم ایمنی به بدن تزریق می شوند.

منبع تصویر،

Getty Images

باقی جهان چه می کند؟

واکسن های قابل توجه دیگری وجود دارند که در اروپا یا آمریکا استفاده نمی شوند.

سینووک، کن سینو و سینوفارم را دانشمندان چینی طراحی کرده اند و قراردادهایی برای توزیع آنها در سایر کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی امضا شده است. گزارش می شود که حدود یک میلیون نفر در چین واکسن سینوفارم را دریافت کرده اند.

مرکز تحقیقات گامالِیا در روسیه که سازنده واکسن "اسپوتنیک وی" است هم داده های آزمایش های مراحل اولیه را منتشر کرده که می گوید نشان از تاثیر مثبت آن دارد و شماری از مردم این کشور واکسینه شده اند.

مقایسه کارآیی واکسن ها

مقایسه نتایج یک شرکت با شرکت دیگر آسان نیست چون کارآزمایی های آنها به شیوه های کمی متفاوت و در مقاطع مختلف همه گیری انجام شده است.

با این حال به نظر می رسد کلیه واکسن های اصلی تاثیر زیادی در کاهش خطر ابتلا به علائم شدید بیماری و مرگ در اثر کووید داشته باشند.

یکی از مهم ترین سوالات این است که آیا مانع سرایت ویروس می شوند یا نه؛ سوالی که هنوز جواب آن روشن نیست.

درک اینکه کدام شیوه به بهترین نتایج منجر می شود در کارآزمایی های چالشی محک زده خواهد شد - آزمایش هایی که در آن افراد به طور عمد به ویروس آلوده می شوند.

نمونه های جهشی چطور

نمونه های جهشی ویروس کرونا درحال ظهور در کشورهای مختلف جهان هستند.

در داده های یانسن و نوواوکس، که اولین واکسن هایی هستند که در حضور نمونه های تازه ویروس تست شده اند، نشانه های هشداردهنده ای وجود دارد.

هر دو نشانگر کاهش تاثیر در آفریقای جنوبی بودند، جایی که یک نمونه نگران کننده جهشی از ویروس در حال انتشار است.

نتایج همچنان خوب بود و روشن است که استفاده از آن بر نزدن آن برتری دارد، اما نشان می دهد که ویروس با چه سرعتی در حال تغییر است.

بنابراین امکان دارد مجبور شویم واکسن های موجود را در آینده اصلاح کنیم، کاری که گفته می شود در مورد واکسن های مدرن آر ان اِی نسبتا آسان است.

چه گام های دیگری لازم است؟