افزایش خاموشی‌های اعلام نشده در ایران؛ چشم‌انداز تاریک مردم

افزایش مصرف برق به دلیل گرمای کم‌سابقه، استخراج قانونی و غیرقانونی رمزارز، کاهش آب ذخیره‌گاه سدها به دلیل خشکسالی و محدودیت ظرفیت تولید از مهم‌ترین علت‌هایی هستند که مسئولان جمهوری اسلامی برای توجیه افزایش ساعت‌های خاموشی بیان می‌کنند.

محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل شرکت توانیر یک‌شنبه ۱۳ تیر در یک نشست خبری گفت علاوه بر این مشکلات "یکی دو نیروگاه" هم از مدار خارج شدند که باعث افزایش زمان خاموشی‌ها شده است.

سرپرست شرکت توزیع برق البرز این مسئله را مشخص‌تر توضیح داد و گفت: «دیروز به دلیل اینکه دو نیروگاه تولید برق در کشور به دلیل مصرف بالا از مدار خارج و به اورهال نیاز پیدا کردند، ناچار شدیم بر اساس دستور ملی خاموشی برق را افزایش دهیم و قطعی برق خارج از زمانبندی اعلام شده داشته باشیم.»

خاموشی‌های اعلام نشده در بسیاری از کلان‌شهرها

رامین فرج به خبرگزاری ایسنا می‌گوید شرکت‌های توزیع برق باید به دستورالعمل مرکز کنترل عمل کنند ولی در وضعیت ناپایداری شبکه چاره‌ای جز افزایش خاموشی‌ها نیست.

افزایش خاموشی‌های خارج از برنامه اعلام شده منحصر به استان‌های تهران و البرز نبوده است. کاربران شبکه‌های اجتماعی از بسیاری دیگر از کلان‌شهرهای ایران از قطع برق فراتر از ساعت‌های اعلام شده خبر داده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

فصل تابستان تازه شروع شده و انتظار می‌رود با افزایش دمای هوا میزان مصرف برق و به تبع آن خاموشی‌ها افزایش یابد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با توجه به این موضوع هشدار داده که باید از هم‌اکنون "به فکر پیشگیری از خاموشی" بود.

توضیح یا توجیه خاموشی‌های اعلام نشده؟

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در نشست خبری مشترک با مدیرعامل توانیر در پاسخ به پرسشی درباره قطع برق در برخی استان‌ها به مدت پنج ساعت و خارج از برنامه گفت اگر مسئله عدم توازن تولید و مصرف باشد می‌توان درباره آن اطلاع‌رسانی کرد اما اگر "خاموشی به دلیل نقص یا مشکل فنی در شبکه" باشد این کار امکان‌پذیر نیست.

بر پایه اعلام وزارت نیرو، تمام شرکت‌های توزیع برق استان‌ها موظف به انتشار جداول خاموشی شده‌اند و مدیرعامل شرکت توانیر گفته برای مصرف‌کنندگان خانگی فقط یک نوبت خاموشی در روز اعمال می‌شود.

خبرگزاری ایسنا با استناد به "شواهد و شنیده‌ها" می‌گوید خاموشی‌ها نه تنها مطابق برنامه‌های اعلام شده نیستند که در بعضی مناطق بیش از دو یا سه بار رخ می‌دهند.

مدیرعامل توانیر مانند سخنگوی صنعت برق علت خاموشی‌های اعلام نشده در روزهای اخیر را "مشکلات در شبکه برق" عنوان کرده است.

مصرف بیش از ظرفیت تولید

با این حال واقعیت این است که ظرفیت تولید برق در ایران از میزان مصرف در ساعت‌های اوج بسیار بیشتر است. بخشی از این مشکل به سوءمدیریت، عدم سرمایه‌گذاری و بهینه و به‌روز نبودن دستگاه‌ها و تجهیزات پرمصرف در بخش‌های مختلف، از جمله صنایع و کشاورزی و خانگی بازمی‌گردد.

سخنگوی صنعت برق با اشاره به ارزیابی سازمان هواشناسی از افزایش دمای هوا در روزهای آینده به ایسنا گفت: «پیش‌بینی ما این است که میزان مصرف این هفته رکورد بزند و به عدد حدود ۵۶ هزار مگاوات برسیم و توان تامین نیروگاه‌های ما بیش از ۵۴ هزار مگاوات نیست.»

مدیرعامل شرکت توانیر اوج میزان مصرف برق را ۶۰ هزار مگاوات برآورد می‌کند و می‌افزاید حدود ۴۰ درصد آن به دستگاه‌های سرمایشی در خانه، اداره و واحدهای تولیدی اختصاص دارد.

به این ترتیب یکی از راه‌های حل معضل، افزایش ظرفیت تولید است. به گفته متولی‌زاده برای احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه ۲۰۰ هزار میلیارد تومان پول لازم است و این میزان سرمایه‌گذاری "برای صنعت برق مقدور نیست".

شرایط اضطراری برق در یک ماه آینده

با این حساب چشم‌انداز آینده شهروندان ایران به خصوص با افزایش دمای هوا چندان روشن نیست.

مدیرعامل توانیر می‌گوید به ازای افزایش هر یک درجه دمای هوا حدود هزار و ۵۰۰ مگاوات به مصرف برق اضافه می‌شود و شرایط در یک ماه آینده اضطراری خواهد بود.

بخش بزرگی از نیاز برق ایران از طریق نیروگاه‌های برق‌آبی تامین می‌شود و کاهش شدید آب ذخیرگاه سدها کار آنها را با محدودیت شدیدی روبرو کرده است.

حمید رضا جانباز، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب (آبفا) ۱۳ تیر می‌گوید امسال به لحاظ کاهش بارندگی و افزایش دما "سالی خاص و بی‌سابقه" است و ورودی آب به پشت سدها به نسبت سال گذشته ۶۰ درصد کاهش یافته است.

در کنار کمبود برق، تامین آب آشامیدنی شهروندان نیز با معضلات زیادی روبرو است. به گفته سخنگوی آبفا سال گذشته آب پنج هزار و ۵۰۰ روستا از طریق آب‌رسانی سیار تامین می‌شد و برآورد می‌شود این تعداد امسال به هشت هزار روستا برسد.

مدیرعامل آبفا اعلام کرده ۳۰۴ شهر ایران در معرض تنش آبی قرار دارند و شرایط تامین آب در بیش از ۱۰۰ شهر "در وضعیت قرمز" است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

یکی از مسائلی که اخیر زیاد مطرح شده سهم استخراج رمزارزها در مصرف برق است. به دلیل غیرقانونی بودن بخشی از فعالیت‌ها در این زمینه برآورد دقیق و قابل اعتمادی در این زمینه وجود ندارد.

مدیر عامل شرکت توانیز می‌گوید مراکز استخراج رمزارز بسیار گسترش یافته‌اند و میزان مصرف برق آنها حدود ۲ هزار مگاوات است.

مطابق برخی گزارش‌ها دولت خود در استخراج رمزارز دخالت دارد و از آن سود می‌برد. کمیسیون اقتصادی مجلس اردیبهشت امسال در گزارشی وزارت صنعت را مکلف دانست با همکاری وزارت‌خانه‌های مرتبط به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که "مزارع استخراج رمزارز کشور منجر به تولید درآمد ناخالص سالانه نیم میلیارد دلار در سال ۱۴۰۱ شده و بعد از آن حداقل ۱۰ درصد رشد سالانه داشته باشد".