دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی، مسیری برای تحقق یک اقتصاد رقابتی به دور از رانت و انحصار است

به گزارش تابناک اقتصادی؛ در هر تهدیدی فرصتی نهفته است. وضعیت بغرنج صنعتی کشور و گیر افتادن در تله‌ی صادرات محصولات خام و نیمه‎ خام صنعتی با ارزش افزوده بسیار ناچیز ما را متوجه لزوم ایجاد تحول در برنامه‌های توسعه‌ی صنعتی کشور و بازطراحی آن‌ها کرده است. چیزی که زمینه ساز تغییری بزرگ و مثبت در کشور خواهد بود.

این مسیر مهم و تحول صنعتی، دقیقا مسیر دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی و صنایع بزرگ کشور است. مسیری که طی چند سال اخیر با تغییرات متعدد در حوزه قوانین اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان و همچنین تحولات ساختاری در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان اصلی‌ترین نهاد رگولاتور اقتصاد دانش‌بنیان به مرحله جدیدی از ورود فناوری به صنعت رسیده است.

مسیر دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی را می‌توان در قانون جدید و تحولی جهش تولید دانش‌بنیان دید. جایی که علاوه بر اصلاح نظام تامین مالی اقتصاد دانش‌بنیان، برای ورود فناوری به صنعت نیز سیاست‌های مهم و جدیدی نظیر اعتبار مالیاتی را با کارکرد تامین مالی بخش‌های مختلف صنعتی در تحقیق و توسعه فراهم آورده است.

"چیزی که زمینه ساز تغییری بزرگ و مثبت در کشور خواهد بود.این مسیر مهم و تحول صنعتی، دقیقا مسیر دانش‌بنیان شدن اقتصاد ملی و صنایع بزرگ کشور است"همچنین در زمینه بومی‌سازی تجهیزات و فرآیند‌های گلوگاهی نیز اخیراً با سازوکار بومی‌سازی و مسیر تولید بار اول این اقلام راهبردی و فرآیند‌های گلوگاهی زمینه داخلی‌سازی و بومی‌سازی صنعتی کشور فراهم شده است.

به نظر می‌رسد، در شرایط فعلی که شاهد تحریم‌های شدید علیه کشورمان هستیم و دسترسی ما به اقلام راهبردی در صنایع محدود شده است، دانش بنیان کردن اقتصاد ملی و صنایع تنها راه پیش رو است. در ارتباط با این موضوع با جمشید عدالتیان به عنوان یک کارشناس اقتصادی به گفتگو نشستیم که حاصلش را در ادامه می‌خوانید.

عدالتیان در گفتگو با تابناک اقتصادی ضمن تأیید این موضوع که دانش بنیان کردن اقتصاد ملی یک ضرورت است و باید کل ساختار و سیستم کشور دانش بنیان شود، تصریح کرد: دولت باید مشوق‌های گوناگون در زمینه‌ی دانش بنیانی در نظر بگیرد. بازار باید رقابتی شود و همه‌ی ارکان کشور دانش بنیان شوند. با توجه به کارآفرینانی که در این پروسه به وجود می‌آیند و دانشگاه‌های نسل چهارم که فناوری‌های اکتسابی یا اختراعی را در داخل کشور به دست می‌آورند، باید به سمت ایجاد بنگاه دانش محور حرکت کنیم. باید توسعه‌ی همه جانبه یا دانش بنیانی جامع در دستور کار قرار بگیرد.

در این روند باید مدارس به تربیت افراد خلاق، دانش محور و کارآفرین اقدام کنند. دانشگاه‌ها به نسل چهارم تغییر موضع دهند و اتفاقات دیگری در کشور رخ دهد.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: اگر می‌خواهیم از رهگذر دانش بنیان شدن اقتصاد ملی و صنایع، آسیب پذیری خود را در مقابل دیگران از بین ببریم و وابستگی مان را در زمینه‌ی اقلام راهبردی صنایع به کشور‌های دیگر کاهش دهیم، باید دانش بنیان شدن در تمام سیستم و ساختار کشور مد نظر قرار بگیرد. برای این کار نیازمند یک برنامه ریزی دقیق طولانی مدت هستیم.

دانش محور شدن اقتصاد ملی یک پروسه‌ی طولانی است که باید در دستور کار قرار دهیم. برای اینکه فرآیند دانش بنیان شدن در کشور آغاز شود، نیاز داریم که تغییرات اساسی و همزمان در تمام ساختار‌های کشور ایجاد کنیم و کل ساختار را به سمت دانش بنیانی سوق دهیم.

وی ادامه داد:. باید اراده‌ی لازم برای انجام این کار وجود داشته باشد و اصلاحات در تمام شئون کشور به سمت دانش بنیان شدن اتفاق بیفتد.

"با توجه به کارآفرینانی که در این پروسه به وجود می‌آیند و دانشگاه‌های نسل چهارم که فناوری‌های اکتسابی یا اختراعی را در داخل کشور به دست می‌آورند، باید به سمت ایجاد بنگاه دانش محور حرکت کنیم"برای این منظور باید یک برنامه‌ی جامع بلندمدت ارائه شود. اینکه ما در سال‌های اخیر به فروش کاتالیست به روسیه پرداخته ایم و این کشور اعلام کرده است قصد دارد از توربین‌های ایرانی استفاده کند یا اینکه در کشور‌های دیگر به نوسازی تجهیزات پالایشگاهی آن‌ها پرداخته ایم، نمونه‌های موردی موفقیت آمیزی در حوزه‌ی دانش بنیانی به شمار می‌روند. اگرچه این موارد کافی نیستند، اما قطعاً نشان دهنده‌ی توانایی ما برای توسعه و دانش بنیان کردن اقتصاد ملی مان است.

عدالیتان گفت: ما توانایی لازم را برای دانش بنیان شدن داریم و تنها نیاز به یک عزم جدی و برنامه‌ی جامعی داریم. قطعاً دانش بنیان شدن اقتصاد ملی و صنایع کشور به ایجاد یک اقتصاد رقابتی به دور از رانت و انحصار منجر می‌شود. نمونه‌های موفق دانش بنیان شدن صنایع نفت و گاز در زمینه نوسازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی و صادرات کاتالیست نشان از اهمیت این سیاست در توسعه تجارت صنعتی کشور نیز دارد که علاوه بر دلارزدایی به افزایش درآمد‌های ارزی نیز خواهیم رسید.