پای کوپن بالاخره به اقتصاد ایران باز می‌شود

مریم فکری: آن‌طور که به تازگی محمد سبحان حسنی، معاون سیاسی استانداری ایلام گفته، پرداخت کالایی یارانه در شهر ایلام به طور آزمایشی اجرایی خواهد شد. پس از آن نیز اعلام شده است که طرح کالابرگ در سه شهر گرمسار، آبیک و ایلام اجرا می‌شود.

البته در میان این اخبار، طیبه حسینی، سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها از اجرای پرداخت کالایی یارانه در مناطقی مثل ایلام اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته شاید در آینده شیوه پرداخت‌ها از نقدی به کالایی تغییر کند، اما در حال حاضر چنین برنامه‌ای وجود ندارد.

براساس اعلام حسینی، پرداخت تیرماه صد در صد به صورت نقدی خواهد بود و برای ماه‌های پیش رو نیز هنوز صحبتی از احتمال پرداخت کالایی یارانه نشده است.

وزیر اقتصاد: آخر تیرماه درباره میزان پیشرفت کالابرگ الکترونیکی می‌گوییم

پیش از این، در اواخر خردادماه سخنگوی اقتصادی دولت اعلام کرده بود پایان تیرماه میزان پیشرفت تامین زیرساخت‌های کالابرگ الکترونیکی را به آقای رییس‌جمهور اعلام خواهیم کرد و آن زمان در این باره توضیحات کافی داده خواهد شد.

سید احسان خاندوزی در یک نشست خبری در پاسخ به این پرسش که تصمیم نهایی برای بازتوزیع یارانه‌ها چیست و زیرساخت‌های توزیع کالابرگ الکترونیکی چه زمان تکمیل می‌شود، متذکر شده بود: ما در سیاست عادلانه کردن یارانه‌ها، طی دو ماه اول پرداخت نقدی، زمانی را لازم داشتیم که زیرساخت فنی را آماده و حکم قانون بودجه ۱۴۰۱ را اجرا کنیم که مجلس از ما خواسته بود کالابرگ الکترونیکی را برای کاهش فشار به مردم در نظر بگیریم.

با کالابرگ چه کالاهایی و چگونه می‌توان خرید؟

در این میان، سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مجلس چندی پیش اعلام کرد: منظور از کالابرگ الکترونیکی همان کارت‌های یارانه‌ای است که امروز در آن‌ها یارانه نقدی واریز می‌شود که بعدها اگر دولت زیرساخت‌ها را آماده و فراهم کرد، این‌ها را به کالابرگ‌ها اختصاص دهیم.

وی عنوان کرد: امروز هم در فروشگاه‌ها با همین یارانه‌ها افراد خرید می‌کنند؛ منتها چون در همان کارت یارانه قبلی واریز می‌شود، می‌توانند نقدی هم دریافت کنند.

وی افزود: در ادامه طرح این است که این کارت یارانه، یارانه کالایی شود یعنی افراد با این کارت‌ها کالاهای مورد نیاز خانواده‌شان را در فروشگاه‌هایی که دستگاه کارتخوان برای این کارت‌ها اختصاص داده می‌شود، خرید کنند.

نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو تصریح کرد: دادن کالابرگ به هیچ عنوان در خرید کالاهای عمومی محدویت ایجاد نمی‌کند که به طور مثال فقط شامل مرغ، روغن و امثال این‌ها باشد بلکه اشخاص می‌توانند هر کالایی که مورد نیازشان است را از حبوبات گرفته تا گوشت و لبنیات و شوینده‌ها خریداری کنند.

وی تاکید کرد: یارانه که برای جبران کاهش قدرت خرید مردم است امروز به صورت نقدی داده می‌شود، فردا اگر زیرساخت‌هایش آماده شد به صورت کالابرگ‌های الکترونیکی داده می‌شود که اتفاقا می‌تواند باعث یک رقابت سالم بین فروشگاه‌ها شود به طوری که فروشگاه‌ها می‌توانند تخفیف‌های خوبی مانند کارت حکمت به خریداران خود دهند.

بیشتر بخوانید: با کالابرگ چه کالاهایی و چگونه می توان خرید ؟ / نماینده مجلس توضیح داد

کنایه همتی به دستور بازگشت قیمت‌ها/ اقتصاد نه فریب است نه دستور می‌پذیرد

سیستم کوپنی نظام نظارتی قوی می‌خواهد

در این شرایط، اما برخی کارشناسان انتقاداتی را نسبت به اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی مطرح می‌کنند. کامران ندری، کارشناس اقتصادی اعتقاد دارد: نظام کوپنی در سطح ملی که ما هم آن را ابتدای انقلاب طی دوران جنگ تجربه کردی، مشکلات فراوانی به همراه دارد. مهم‌ترینش این است که فسادزاست. به هر حال در این سیستم باید دستگاه نظارتی خیلی قوی‌ای وجود داشته باشد که بسیار هزینه‌بر است.

"مریم فکری: آن‌طور که به تازگی محمد سبحان حسنی، معاون سیاسی استانداری ایلام گفته، پرداخت کالایی یارانه در شهر ایلام به طور آزمایشی اجرایی خواهد شد"اگر همان مبلغ به صورت نقدی حتی به افراد دهک‌های پردرآمد هم پرداخت شود، به‌صرفه‌تر است تا بخواهید چنین سیستم نظارتی‌ای راه بیندازید.

به گفته او، سیستم کوپنی یک نظام نظارتی خیلی قوی می‌خواهد که اگر نداشته باشید اصلاً به هدف اصابت نمی‌کند. اگر هم بخواهید این سیستم نظارتی خیلی قوی را ایجاد کنید، باید یک بوروکراسی عریض و طویل با هزینه‌های خیلی کلان ایجاد کنید. به جای اینکه این هزینه‌ها ایجاد شود، اگر به همه یکسان پرداخت کنیم به‌صرفه‌تر است.

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی نیز عنوان کرد: کوپن برای شرایط بسیار خاص و جنگی کاربرد دارد. امروز اگر گفته می‌شود در شرایط جنگ اقتصادی قرار داریم یعنی انضباط‌های پولی، مالی و مدیریتی کشور باید مدیریت شود.

وی متذکر شد: در حال حاضر بخش عمده کالاهای موردنیاز کشور را در داخل تولید می‌کنیم و برای اینکه اهمیت این موضوع مشخص شود کافی است ارزش واردات کشور را با ارزش ناخالص کشور مقایسه کنیم، در ۱۱ ماهه امسال کل واردات کشور حدود ۴۰ میلیارد دلار بوده و تولید ناخالص ملی کشور حدود ۴۴۰ میلیارد دلار، یعنی ۱۰ درصد نیاز کشور بستگی به واردات دارد.

حق شناس تاکید کرد: به نظر می‌رسد اگر کوپن مجدداً رایج شود در کنار آن عارضه بزرگ‌تری به نام بازار سیاه ایجاد و قیمت‌های غیر واقعی شکل می‌گیرد و دهک‌های پردرآمد می‌توانند با هر قیمتی نیازهای خود را تأمین کنند و مجددا دهک‌های پایین دچار مشکل خواهند شد و قاچاق افزایش می‌یابد.

۲۲۳۲۲۵