هیأت‌ها باید علمی شود و نباید مداح محور باشد

به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین انصاریان استاد حوزه علمیه صبح امروز پنجشنبه ۲۶ بهمن‌ماه در افتتاحیه نخستین همایش علمی هیأت و آئین‌های مذهبی اظهارداشت: در مسأله برپا کردن هیأت‌های مذهبی، تداوم و کیفیت آن از آیات قرآن و روایات نکات مهمی را می‌توان کشف کرد. اگر به ظاهر آیات و روایات و الفاظ اکتفا نکنیم که این امر چیزی نصیب ما نخواهد کرد.

وی افزود: براساس روایات کتب معتبر، مؤسس هیأت، حول محور سیدالشهداء خود پروردگار است. هدف‌های الهی عالمانه، حکیمانه، رحیمانه، مقدس و اثرگذار است. در جریان توبه آدم (ع) در چشم پوشیدن از یک نهی ارشادی، توسل به کار گرفته شد. جبراییل به امر پروردگار آدم را با بهترین ذریه او از نظر معنوی آشنا کرد و او اسم برد.

"اگر به ظاهر آیات و روایات و الفاظ اکتفا نکنیم که این امر چیزی نصیب ما نخواهد کرد.وی افزود: براساس روایات کتب معتبر، مؤسس هیأت، حول محور سیدالشهداء خود پروردگار است"آدم با نام بردن از حضرت امام حسین (ع) گریه کرد. این گریه طبیعتی بود که در وجود مؤمن قرار داد که امیرالمومنین این مسئله را اعلام کرد که مکرر با نگاه چهره اباعبدالله به او فرمود یا عبره کل مؤمن که شامل همه مؤمنان از اولین و آخرین می‌شود به این معنا که یاد تو و مصیبت تو اشک مؤمنین را جاری می‌کند.

انصاریان گفت: آدم از جبراییل سوال کرد که این پنجمین نفر کیست که من اشک ریختم؟ جبراییل گوشه‌ای از حادثه کربلا را بیان کرد. در این حادثه هم مسأله دشمن‌شناسی و ولی‌شناسی وجود دارد. این اولین جلسه هیأت بود که سه نفر حاضر بودند. آدم، همسرش و جبراییل بودند.

از متن توبه آدم می‌فهمیم که همسرش هم بوده است.

این استاد حوزه علمیه گفت: الله به معنای وجود مستجم جمیع صفات کمال است که به غلط مشهور خدا معنا شده است که مصطلح است. در این جلسه هیأت که زمینه شناخت دشمن و ولی خدا و توسل و توبه بود، ادامه پیدا کرد و در زمان تمام انبیا الهی بوده است که در کتاب کامل الزیارات آمده است. من این کتاب را در ۷۰۰ صفحه ترجمه کردم و در مقدمه نوشتم که هیچ در قیامت امیدی به نماز، روزه، منبر، کتاب، تحصیل و … ندارم و تمام امیدم به این کتاب است و وصیت کردم تا این کتاب را روی سینه من در قبر بگذارند.

وی گفت: در زمان موسی بن عمران جلسه هیأت گسترده‌تر بود. هارون زودتر از موسی دنیا رفت و او کنار پیکرش گفت برادرم را بیامرز. خطاب رسید که آمرزش را برای هرکس می‌پذیرم الا شمر که موسی عرض کرد او کیست و خداوند ماجرای عاشورا را برای او بیان کرد.

"از متن توبه آدم می‌فهمیم که همسرش هم بوده است.این استاد حوزه علمیه گفت: الله به معنای وجود مستجم جمیع صفات کمال است که به غلط مشهور خدا معنا شده است که مصطلح است"این‌ها قبل از تولد سیدالشهدا (ع) بود که هیأت برپا شد و مخاطبان آن انبیا اولی‌العظم بودند.

انصاریان تصریح کرد: بعد از تولد سیدالشهداء (ع) مصیبت ایشان بارها مطرح شد. خاک کربلا به پیامبر داده شد و ایشان به ام

سلمه داد و فرمود هروقت دیدی از این خاک خون چکید، بدان حسین من را کشتند. بعد از عاشورا، امام سجاد (ع) و تعدادی از یاران خاص او هیأت برپا می‌کردند و این جلسه مردمی شد.

این استاد حوزه علمیه افزود: زمان امام باقر (ع) و امام صادق (ع) و تا امام رضا (ع) که فرصت زمانی داشتند، در خانه خود جلسه می‌گرفتند و خود ائمه روضه عالمانه می‌خواندند که موجب جذب به دین و نفرت از دشمن می‌شد. ائمه به تعبیر تهرانی‌ها، آخوند هیأت بودند و مداحان عالم مانند کمیت دعوت می‌کردند که در اشعار خود دشمن‌شناسی و ولی‌شناسی می‌کردند. کمیت می‌گفت ۴۰ سال است که دار اعدام شدنم را به دوش می‌کشم.

وی گفت: اشعار آنها ترویج علم و معرفت و ارائه حقایق بود.

روزی خدمت سلطان واعظین شیرازی بودم که می‌گفت شیخ کاظم عذری شاعر معروف به دربار سلاطین عثمانی رفته بود. در آن جلسه برای گرمایش بخاری با ذغال سنگ و هیزم روشن بود. شاه از او سوال کرد شما نزدیک ایران هستید شنیدم آنها برای گرمایش کرسی می‌گذارند، آن بهتر است یا این بخاری ما. او با شعری پاسخ داد و گفت: آیت الکرسی بهتر از روایات بخاراست.

انصاریان افزود: اشعار کمیت دشمن شناسی و ولی شناسی داشت، اشعار امروز مداحان باید این‌طور داشت. پدر من خیلی آیه و روایت حفظ بود و پای منبر عالمان می‌رفت و به منبری‌های بی‌سواد انتقاد داشت.

"در این جلسه هیأت که زمینه شناخت دشمن و ولی خدا و توسل و توبه بود، ادامه پیدا کرد و در زمان تمام انبیا الهی بوده است که در کتاب کامل الزیارات آمده است"بیشتر مداحان آن زمان تا قبل از پیروزی انقلاب، اشعار خود را با آیت‌الله برهان اصلاح می‌کردند تا هم نصایح و مصائب صحیح باشد. اشعار آنها در مردم اثر داشت و تربیت کننده بود.

این استاد حوزه علمیه گفت: از میان منبری‌های گذشته که من از همه در منبر خود تأثیر گرفتم، مرحوم سیدمهدی قوام، مرحوم اسماعیل شفیعی، مرحوم میرزاعلی هسته‌ای مجتهد جامع الشرایط که منبر می‌رود، مرحوم خراسانی که ۲۰ سال در فهرست گرفتن از بحار به شیخ عباس قمی کمک داد، مرحوم فلسفی و … بودند. من این روزها منبر گوش می‌دهم بعد از ۵ دقیقه زده می‌شوم زیرا پوک و بدون بار است و مانند گذشته نیست.

وی با اشاره به اینکه بعد از غیبت امام زمان (عج) علمای شیعه تشکیل جلسات دینی را ادامه دادند گفت: از منبری‌های اصفهان سیدعلی نجف‌آبادی که درس خارجش در اصفهان نمونه نداشت، منبر روضه خانگی می‌رفت و دو زار می‌گرفت و می‌گفت پول اباعبدالله و با آن زندگی می‌کرد. امروز باید جلسات را به سبک جلسات قدیم سوق دهیم.

جلسات علم محور شود

وی گفت: در جلسات دینی، اول باید فردی مسئله بگوید. در جلسه دهه عاشورا ما آقای فلاح‌زاده، پاسخ‌گوی سوالات شرعی است و این واجب است زیرا مردم زمان ما از فقه دور هستند و با گذشته تفاوت دارند.

هیأت‌ها باید علمی شود و نباید مداح محور باشد. من با مداحی مشکل ندارم و این‌ها در جلسات محرم و رمضان ۱۳-۱۴ میلیون نفر را از گناه دور می‌کنند اما باید مدیر جلسه تشویق شود که جلسه علم محور شود و عالمی را دعوت کنند تا نیم ساعت سخنرانی کند.

این سخنران مذهبی افزود: دعای ندبه مضامین دشمن شناسی، ولی‌شناسی و … دارد که یک زمان بررسی کردم و دیدم ۴۰۰ موضوع اصیل شیعی در آن وجود دارد که می‌خواهم آن را تفسیر کنم اما هنوز فرصت نکردم.

وی گفت: کتابخانه‌ها، دارالایتام، بیمارستان و … که شیعیان سال‌ها ایجاد کردند، همه به برکت مجالس سیدالشهدا و هیأت‌ها بود.‌

انصاریان تصریح کرد: از طریق منبر و هیأت، بیمارستان، خیریه، مدرسه و صندوق قرض الحسنه ساخته شد. از هیأت‌ها می‌توان بهره‌برداری بزرگ کرد. روز ۱۵ و ۱۶ ماه رمضان رسم شده است که به نانوایی پول می‌دهند تا نان رایگان به مردم به نام کریم اهل بیت (ع) بدهند. ما در ایران ۴ روز مهم داریم ۲۱ رمضان حول محور امیرالمومنین، ۲۸ صفر حول پیامبر، روز اربعین و روز عاشورا که من برای این روزها غصه می‌خورم که فرصت خوبی برای ما است اما استفاده نکردیم.

"خطاب رسید که آمرزش را برای هرکس می‌پذیرم الا شمر که موسی عرض کرد او کیست و خداوند ماجرای عاشورا را برای او بیان کرد"دردهای بزرگ جامعه را با استفاده از این ۴ روز می‌توان برطرف کرد.

این استاد حوزه علمیه گفت: در کشور ما جایی بهتر و اثرگذارتر از هیأت‌ها نیست. گاهی این روزها مردم در خانه می‌نشینند سخنرانی و مداحی می‌نشینند، خوب است اما هیچ‌چیزی مانند حضور نیست که افراد بهره می‌برند. باید برای بهره از این روزها طرح ریخت. البته نباید برنامه‌ریزی طرح با بندها و تبصره‌های زیاد مثل قوانین کشور نوشت بلکه باید ساده طراحی کرد تا فراگیر شود. هیأت‌ها معدن خیر است و نیازمند مهندس است تا آن را کشف کند، در خدمت مردم قرار دهد.

اصغر افتخاری سرپرست دانشگاه امام صادق (ع) در این مراسم اظهارداشت: رجوع دانشگاه و علم به مقوله هیأت می‌تواند از دو منظر باشد.

اول حضور در هیأت برای تهذیب نفس است که کافی نیست اما دوم این است که فرد برای دستیابی به علم مفید باید با هیأت مرتبط باشد. با این نگاه، هیأت بخش جدا افتاده از دانشگاه نیست بلکه محلی برای تربیت و پرورش اسلامی و دینی است. مسجد و هیأت سازوکار تمدنی است که به ما رسیده است.

در بخش پایانی مراسم افتتاحیه از کتاب چکیده مقالات اولین همایش علمی هیأت و آئین‌های دینی با حضور حجت الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی شد.