فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر؛ از حذف تا اعتراض‌ها به انتخاب 'سلیقه‌ای‌'

فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر؛ از حذف تا اعتراض‌ها به انتخاب 'سلیقه‌ای‌'
بی بی سی فارسی
بی بی سی فارسی - ۴ بهمن ۱۴۰۰

فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر؛ از حذف تا اعتراض‌ها به انتخاب 'سلیقه‌ای‌'

  • علی مصلح
  • روزنامه‌نگار
۳ ساعت پیش

منبع تصویر،

Mehrnews

توضیح تصویر،

فیلم "هرگز، گاهی، همیشه" برنده بهترین فیلمنامه در جشنواره فیلم کوتاه تهران

حضور فیلم‌های کوتاه در جشنواره فجر طی سال‌های اخیر با فراز و نشیب‌های فراوان روبه‌رو بوده است. فیلم کوتاه اواخر دهه ۱۳۸۰ از مهم‌ترین جشنواره سینمایی ایران حذف شد و به مدت هفت سال غیبت داشت. اما بازگشت نمایش فیلم‌های کوتاه هم باعث نشده که هرسال با نزدیک شدن به زمان برگزاری جشنواره فجر، سازندگان این آثار و تشکل صنفی فیلم کوتاه صدای اعتراض خود را بلند نکنند.

امسال اعتراض‌ها زودتر از همیشه و با معرفی هیات انتخاب و داوری بخش فیلم کوتاه جشنواره فیلم فجر آغاز شد. احمدرضا معتمدی، دانش اقباشاوی و حامد جعفری امسال فیلم‌های کوتاه جشنواره را انتخاب کردند و قرار است همین ترکیب سه نفره برندگان را در اختتامیه معرفی کنند. یک روز بعد از معرفی آنها به عنوان هیات انتخاب و داوری بخش فیلم کوتاه، هیات مدیره انجمن فیلم کوتاه ایران (ایسفا) در نامه‌ای سرگشاده به محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی به این ترکیب "اعتراض رسمی" کرد.

"فیلم کوتاه اواخر دهه ۱۳۸۰ از مهم‌ترین جشنواره سینمایی ایران حذف شد و به مدت هفت سال غیبت داشت"این صنف سینمایی با اشاره به مشورت نکردن برگزار کنندگان جشنواره با "دست‌اندرکاران واقعی" حوزه فیلم کوتاه پرسیده بود که "چرا هیچ یک از افراد موثر، متخصص و تاثیرگذار فیلم کوتاه در ترکیب داوران معرفی‌شده وجود ندارد؟"

  • چهلمین جشنواره فیلم فجر؛ فیلمسازان ناشناس‌ و حضور 'آقازاده‌ها'

این در حالی است که دانش اقباشاوی به عنوان یکی از اعضای این هیئت، ‌پیش از ورود به سینمای حرفه‌ای و ساخت سه فیلم سینمایی، کار خود را با کارگردانی فیلم کوتاه آغاز کرده بود و عضویت در انجمن سینمای جوانان ایران و ساخت چهار فیلم کوتاه و کسب جایزه بهترین فیلم کوتاه از جشن خانه سینما در کارنامه‌اش دیده می‌شود. اما ایسفا در نامه خود تاکید کرده بود که چرا حتی "یک نفر از اعضای صنف فیلم کوتاه" عضو هیات انتخاب و داوری جشنواره فجر نیست و به این ترتیب نه سوابق داوران که عضویت آنها در این صنف مورد توجهش بود. البته رئیس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره فیلم فجر هنوز به این انتقاد پاسخ نداده است.

منبع تصویر،

Mehrnews

توضیح تصویر،

هیأت انتخاب و داوری بخش سینمای کوتاه در چهلمین جشنواره فیلم فجر، از سمت راست: دانش اقباشاوی، احمدرضا معتمدی و حامد جعفری

حذف و بازگشت فیلم کوتاه به جشنواره فجر

در سال ۱۳۸۹ و چند ماه پیش از برگزاری جشنواره فجر، مسئولان وقت جشنواره به شکل ناگهانی اعلام کردند فیلم کوتاه از این رویداد سینمایی حذف شده است. تا پیش از آن، سازندگان فیلم‌های کوتاه مانند صاحبان فیلم‌های سینمایی متقاضی شرکت در جشنواره می‌شدند و یک بخش رقابتی به فیلم کوتاه اختصاص داشت و علاوه بر نمایش این آثار، سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه به برگزیده اهدا می‌شد. اعتراض صنف و فیلمسازان حاصلی نداشت و فیلم کوتاه به شکل کامل از جشنواره فجر حذف شد.

حتی تغییر دولت هم باعث بازگشت سریع فیلم کوتاه به جشنواره نشد تا این که در دی ماه سال ۱۳۹۵ مدیرعامل وقت انجمن سینمای جوانان ایران اعلام کرد بعد از برگزاری چند جلسه بین هیات مدیره انجمن فیلم کوتاه و رئیس وقت سازمان سینمایی، بازگشت رقابت فیلم‌های کوتاه به جشنواره فجر قطعی شده است.

اما به دلیل کمبود وقت، برگزیدگان جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشن خانه سینما به رقابت جشنواره فجر راه می‌یابند.

این اتفاق باعث شد رویه جدیدی برای شرکت فیلم‌های کوتاه در جشنواره فیلم فجر شکل بگیرد و چند سال است که دیگر فیلمسازان کوتاه نمی‌توانند به شکل مستقل متقاضی شرکت در این جشنواره شوند؛ فقط فیلم‌های انتخاب شده در جشنواره فیلم کوتاه تهران برای جشنواره فجر بازبینی می‌شوند و خارج از آن فیلم‌ها هیچ اثر دیگری حق شرکت در جشنواره فجر را ندارد.

منبع تصویر،

Mehrnews

توضیح تصویر،

فیلم گذشته تنها انیمیشن جشنواره

جشنواره فیلم کوتاه تهران که طی سال‌های اول برگزاری «جشنواره سینمای جوان» نام داشت، مانند جشنواره فجر یک رویداد سینمایی دولتی است که انجمن سینمای جوانان ایران -یکی از موسسات زیرمجموعه سازمان سینمایی- آن را برگزار می‌کند. استدلال برگزار کنندگان جشنواره فجر این است که چون هر سال چند هزار فیلم کوتاه در کشور تولید می‌شود، صدها فیلم متقاضی شرکت در جشنواره فجر خواهند شد و هیات انتخاب بخش فیلم کوتاه فرصت کافی برای بازبینی همه این آثار را ندارد. به همین دلیل فیلم‌های منتخب جشنواره فیلم کوتاه تهران که یک بار از صافی هیات انتخاب آن جشنواره عبور کرده‌اند، تعدادشان کمتر است و گزینه‌های خوبی برای حضور در جشنواره فجر هستند.

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بی‌بی‌سی

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی

برنامه ها

پایان پادکست

اما سازندگان فیلم‌های کوتاه و صنف آنها هر سال به این شیوه اعتراض می‌کنند و می‌گویند امکان دیده شدن فیلم‌های مستقل یا آثاری که بر اساس "سلیقه" هیات انتخاب جشنواره فیلم کوتاه تهران فرصت حضور در آن رویداد را از دست داده بودند، باید فرصت شرکت در جشنواره فجر با هیات انتخاب دیگری را داشته باشند. همین سال گذشته بود که ایسفا چند روز بعد از پایان جشنواره فجر با انتشار بیانیه‌ای برای بار چندم از این شیوه انتخاب فیلم‌های کوتاه انتقاد کرد و "محدود کردن شکل دریافت آثار و انحصاری کردن آن به فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه جشنواره فیلم کوتاه تهران" را نادرست خواند.

همه اعتراض‌های صنفی و انفرادی فعالان عرصه فیلم کوتاه ایران چه در هفت سال غیبت این آثار در جشنواره و چه در پنج سال اخیر به این شیوه انتخاب آثار، از طرف برگزارکنندگان جشنواره نادیده گرفته شده یا در عمل نتیجه خاصی نداشته است. امسال با تغییر دولت و حضور افراد جدید در کرسی‌های تصمیم‌گیری درباره سینما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فیلمسازان کوتاه ایران امیدوار بودند مقررات شرکت در جشنواره فجر تغییر کند.

"احمدرضا معتمدی، دانش اقباشاوی و حامد جعفری امسال فیلم‌های کوتاه جشنواره را انتخاب کردند و قرار است همین ترکیب سه نفره برندگان را در اختتامیه معرفی کنند"اما محمد خزاعی و همکارانش در سازمان سینمایی هرقدر از مدیران پیشین سینمایی دولت قبل انتقاد کنند، در این زمینه با آنها هم‌نظر هستند و بار دیگر فیلم‌های کوتاه جشنواره فجر فقط از بین آثار منتخب جشنواره فیلم کوتاه تهران انتخاب شدند.

منبع تصویر،

Mehrnews

توضیح تصویر،

مسعود نقاش ‌زاده دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر

مسعود نقاش‌زاده دبیر جشنواره فجر، این بار حتی یک عضو صنف فیلم کوتاه را هم به هیات انتخاب و داوری راه نداد که باعث بیانیه اعتراضی ایسفا شد. مسعود امینی تیرانی، کارگردان فیلم‌های کوتاه و رئیس هیات مدیره این صنف خانه سینما هم در گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌ها با تاکید بر این که در همه این سال‌ها دبیران مختلف جشنواره فجر "نگاه درستی به فیلم‌کوتاه نداشته‌اند" اعلام کرد بزرگ‌ترین چالش این تشکل صنفی روش انتخاب آثار کوتاه و داوری آنها است. او با اشاره به این که جشنواره فیلم کوتاه تهران نمی‌تواند "نماینده و ورودی کامل و دقیقی" برای این فیلم‌ها باشد، به نادیده گرفته شدن بسیاری از فیلم‌های کوتاه اعتراض کرد.

با وجود همه این اعتراض‌ها، هیات انتخاب چهلمین جشنواره فجر ده فیلم کوتاه را برای رقابت امسال برگزیده است. از این ده فیلم، فقط چهار فیلم با سرمایه بخش خصوصی ساخته شده‌اند و شش فیلم دیگر از تولیدات دو نهاد دولتی یعنی انجمن سینمای جوانان ایران و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستند. به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل انتقاد کارگردانان فیلم کوتاه به جشنواره فجر یعنی "تضعیف حضور آثار فیلمسازان مستقل"، امسال در ترکیب فیلم‌های منتخب خود را نشان داده است.

فیلم‌های کوتاه منتخب چهلمین جشنواره فیلم فجر

  • «آهو» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مهسا رضوی
  • «ارفاق» به کارگردانی رضا نجاتی و تهیه‌کنندگی سولماز وزیرزاده
  • «تابوت» به کارگردانی اکبر زارع و تهیه‌کنندگی انجمن سینمای جوانان ایران و اکبر زارع
  • «گذشته» به کارگردانی حمید محمدی و تهیه‌کنندگی حمید محمدی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی
  • «گوزن» به کارگردانی هادی بابایی‌فر و تهیه‌کنندگی هادی بابایی‌فر و محمود غفاری
  • «لئو» به‌کارگردانی محمدمعین روح‌الامینی و تهیه‌کنندگی محمدمعین روح‌الامینی و انجمن سینمای جوانان ایران
  • «ماجان» به کارگردانی فردین انصاری و تهیه‌کنندگی انجمن سینمای جوانان
  • «هاجرو» به کارگردانی افشین اخلاقی‌فیض‌آثار و تهیه‌کنندگی افشین اخلاقی‌فیض‌آثار و انجمن سینمای جوانان
  • «هرگز، گاهی، همیشه» به کارگردانی شادی کرم‌رودی و تهیه‌کنندگی آرین وزیردفتری
  • «ویار» به کارگردانی حورا طباطبایی و تهیه‌کنندگی حورا طباطبایی و انجمن سینمای جوانان
.

منابع خبر

اخبار مرتبط