محققان دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران سامانه‌ای نوین برای تصمیم‌گیری مکانی طراحی کردند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تهران، محققان دانشگاه تهران با استفاده از وب‌سرویس‌ها و استاندارد‌های متن‌باز موفق به طراحی و پیاده‌سازی سامانه تصمیم‌گیری مکانی (GIS-based DSS) چندکاربره با مدل‌های متنوع شدند.

محمدرضا جلوخانی نیارکی، دانشیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، در معرفی سامانه‌های تصمیم‌گیری مکانی و ضرورت استفاده از آن‌ها گفت: «اغلب نیازها، مسائل و مشکلات در دنیای واقعی، دارای ماهیت مکانی هستند. با توجه به پیچیده بودن تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مکانی، و عدم تطابق تصمیم‌گیری‌های متمرکز با نیاز‌ها و خواسته‌های گروه‌ها و یا مردم، مشارکت افراد در حل مشکلات، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های مکان‌محور ضرورت می‌یابد. شواهد و مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهند که تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌های مکانی که به صورت مشارکتی انجام می‌گیرند، از سوی بیشتر افراد جامعه پذیرفته می‌شوند. از سویی اجرای یک فرآیند تصمیم‌گیری مشارکتی نیاز به تدوین روش‌ها و ابزار‌های مناسب دارد.»

مترجم کتاب «تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاره در علم اطلاعات جغرافیایی» درباره سامانه‌های موجود تصمیم‌گیری مکانی مشارکتی گفت: «طی سال‌های اخیر، تلفیق قابلیت‌های تحلیل تصمیم‌گیری چندمعیاره، GIS و تکنیک‌های تصمیم‌گیری گروهی در محیط وب، ابزار‌های کارآمدی برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های مکانی مشارکتی ارائه نموده است. اگرچه مطالعات متعددی به طراحی و توسعه سامانه‌های تصمیم‌گیری مکانی مشارکتی مبتنی بر وب پرداخته‌اند، اما یکی از محدودیت‌های این سامانه‌ها عدم ارائه یک چارچوب یا نظام تصمیم‌گیری کاربرمحور چندکاربره با مدل‌های چندگانه بوده است.

"شواهد و مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهند که تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌های مکانی که به صورت مشارکتی انجام می‌گیرند، از سوی بیشتر افراد جامعه پذیرفته می‌شوند"به عبارت دیگر، مشارکت‌کنندگان تصمیم‌گیری در این سامانه‌ها تنها قادر به استفاده از یک مدل از قبل تعیین‌شده هستند و امکان انتخاب و ایجاد مدل فردی خود را ندارند. به عبارت دیگر، در این سامانه‌ها تصمیم‌گیر نمی‌تواند معیارها، گزینه‌های تصمیم‌گیری و اولویت‌های خود را به‌منظور ارائه راه‌حل، در رابطه با یک مسئله تصمیم‌گیری مکانی تعریف کند.»

عضو هیأت علمی گروه سنجش از دور و GIS دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، امتیاز سامانه طراحی‌شده را چنین توضیح داد: «در این پژوهش با طراحی و توسعه یک سامانه تصمیم‌گیری مکانی با چند کاربر و چند مدل، مبتنی بر وب-سرویس و استاندارد‌های متن‌باز، چارچوبی فراهم شده است که تصمیم‌گیران با استفاده از آن می‌توانند با ایجاد جریان‌کاری برای مسئله تصمیم، مدل‌های فردی خود را تعریف کنند و در نهایت مدل‌های فردی ایجادشده را به‌منظور ارائه یک راه‌حل مکان‌محور گروهی ترکیب نمایند.»

جلوخانی نیارکی در پایان درباره مصادیق کاربرد چنین سامانه‌هایی گفت: «سامانه‌های تصمیم‌گیری چند مدله - چند کاربره امکان پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مکان مبنا را دارا هستند و در حوزه‌های مختلفی از قبیل مکان‌یابی زیرساخت‌های شهری و روستایی، آمایش سرزمین، حمل‌ونقل، صنایع و ... کاربرد دارند.»

یافته‌های این پژوهش که در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهاب مرادی‌پور به راهنمایی جلوخانی نیارکی و مشاوره نجمه نیسانی سامانی، دانشیار گروه سنجش از دور و GIS، و  شیرین محمدخان، دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران انجام شده است، به تازگی در نشریه «سیاستگذاری استفاده از سرزمین» از سوی الزویر منتشر شده است.