ادامه دادگاه حمید نوری برای دو هفته به آلبانی منتقل می‌شود
صدای آلمان
دادگاه حمید نوری در استکهلم سی‌و‌سومین جلسه خود را برگزار کرد. در جلسه روز ۲۶ اکتبر (چهارم آبان) قاضی این دادگاه اعلام کرد که نیاز به شنیدن شهادت شماری از شاکیان این پرونده انتقال دو هفته‌ای دادگاه به آلبانی را الزام‌آور ساخته است.
لازم به یادآوری است که بخش قابل ملاحظه‌ای از شاکیان پرونده حمید نوری، کسانی هستند که یا از خطر اعدام‌های تابستان سال ۶۷ جان سالم بدر برده‌اند، یا خویشاوندان قربانیان آن اعدام‌ها هستند.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
شمار گسترده‌ای از این شاکیان از اعضای سازمان مجاهدین خلق هستند که پس از ترک عراق به آلبانی رفته و در "کمپ اشرف ۳" مستقر شده‌اند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، حدود ۲۰۰۰ نفر در این کمپ حضور دارند.
باید یادآرو شد که برخی از اعضای سازمان مجاهدین پیش از این به شکل مجازی در دادگاه حمید نوری در استکهلم شرکت کرده بودند.
پیش از آن، قاضی دادگاه زمان برگزاری محاکمه حمید نوری را حدود ۱۰ ماه اعلام کرده بود. اکنون احتمال می‌رود که با احتساب افزایش شمار شاهدان در این دادگاه، زمان اعلام شده طولانی‌تر از مدت تعیین شده گردد.
اهمیت برگزاری دادگاه حمید نوری از جمله برخاسته از نقش ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی است. رئیسی در ایام اعدام‌های تابستان ۶۷ معاونت دادستان را برعهده داشته و گفته می‌شود که یکی از چهار چهره اصلی "هیات مرگ" بوده است.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
دادستان در ۲۰ سالگی؟
ابراهیم رئیسی که رئیس جمهور ایران شده، مدت کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت قضایی خود را در ۲۰ سالگی به عنوان دادستان کرج و سپس همدان آغاز کرد.
"رئیسی در ایام اعدام‌های تابستان ۶۷ معاونت دادستان را برعهده داشته و گفته می‌شود که یکی از چهار چهره اصلی "هیات مرگ" بوده است"او در سال ۱۳۶۴ به تهران منتقل شد و جانشین دادستان این شهر شد. رئیسی در این سمت عضو "هیئت مرگ" شد و احکام اعدام هزاران نفر را امضا کرد. (عکس در کنار اسدالله لاجوردی، رئیس پیشین زندان اوین و دادستان انقلاب تهران و اسدالله جولایی)
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
جنایتی بزرگ در تاریخ نوین ایران
طی دوماه مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی که حتی بعضی از آنها مدت محکومیت خود را به اتمام رسانده بودند ولی همچنان زندانی بودند و به اصطلاح "ملی کشی" می‌کردند، اعدام شدند. تعداد دقیق اعدام‌ها هرگز فاش نشد. تعداد قربانیان این واقعه نزد مراجع مختلف متفاوت و تا ۴۴۸۴ نفر تخمین زده می‌شود.
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل تعداد زندانیان سیاسی اعدام‌شده را دست‌کم ۱۸۷۹نفر اعلام کرده‌است.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
پیش‌زمینه تاریخی
در مورد علل اعدام‌های دسته‌جمعی در تابستان سال ۶۷ نظرات مختلفی وجود دارد: برخی معتقدند این اعدام‌ها نتیجه جدال جمهوری اسلامی با سازمان مجاهدین ومشخصا واکنش به عملیات "فروغ جاویدان" بوده است. روایت قوی‌تر اما این است که کشتار زندانیان سیاسی از قبل برنامه‌ریزی شده بود، به خصوص که زندانیان اعدام شده فقط اعضای مجاهدین نبودند، بلکه از اعضای گروه‌های چپ همچون راه‌کارگر، فدائیان و حزب توده نیز بوده‌اند.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
حکم آیتالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی
پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل و متعاقب آن حمله سازمان مجاهدین و عملیات "مرصاد" ، روح الله خمینی در حکمی افرادی را مامور بررسی مجدد وضعیت زندانیان کرد و نوشت:« کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند، محارب و محکوم به اعدام می‌باشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رای اکثریت آقایان حجت‌الاسلام نیری و جناب آقای اشراقی و نماینده‌ای از وزارت اطلاعات می‌باشد».
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
نقش سید احمد خمینی در صدور حکم قتل‌عام
آیتالله منتظری که در آن زمان جانشین آیتالله خمینی، رهبر جمهوری اسلامی بود در خاطرات خود که سال‌ها بعد منتشر کرد می‌نویسد که "در آن زمان گفته می‌شد که نامه اول به خط سید احمد خمینی نوشته شده‌است و در مورد نامه دوم هم آشکارا دستخطِ سؤال‌کننده و پاسخ دهنده نامه یکسان است". آیتالله منتظری به علت انتقادهایش از سمت خود غزل شد و در حصر خانگی درگذشت.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
اعضای هیئت مرگ
گرچه در حکم خمینی از اسامی مرتضی اشراقی (سمت راست- دادستان تهران)، حسینعلی نیری (رئیس هیئت – نفر وسط) و مصطفی پور محمدی (نماینده سازمان اطلاعات- سمت چپ) یاد شده، اما ابراهیم رئیسی (معاون دادستان- پائین سمت راست) و اسماعیل شوشتری (رئیس سازمان زندان‌ها – پائین سمت چپ) نیز در جلسات و صدور احکام حضور داشتند. ابراهیم رئیسی در آن زمان ۲۷ ساله بود.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
آغاز اعدام‌ها
یرواند آبراهامیان تاریخ‌نگار ایرانی می‌نویسد: «روز جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۶۷ درهای زندان‌ها بسته و تلفن‌ها قطع شد. تلویزیون‌ها را از برق کشیدند و از توزیع نامه‌ها، روزنامه‌ها و بسته‌های دارویی خودداری ورزیدند.
"گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل تعداد زندانیان سیاسی اعدام‌شده را دست‌کم ۱۸۷۹نفر اعلام کرده‌است"ساعات ملاقات حذف شد و بستگان زندانیان را از حول و حوش زندان‌ها پراکنده ساختند. رفت‌وآمد زندانیان به مکان‌های عمومی مانند درمانگاه‌ها، کارگاه‌ها، قرائت خانه‌ها، تالارهای تدریس و حیاط‌ها ممنوع شد.»
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
سئوالات مرگ و زندگی
به گفته آبراهامیان، هیئت اعدام در تهران به زندانیان اطمینان می‌دادند که چند سؤال برای "اعطای عفو عمومی" می‌پرسند. در مورد مجاهدین می‌پرسیدند "آیا حاضر به معرفی یاران سابق خود در برابر دوربین هستید؟"، "آیا حاضر هستید به خط مقدم رفته و از روی مین‌های دشمن عبور کنید؟" و در مورد چپ گرایان، "آیا حاضرید علنی ماتریالیسم تاریخی را نفی کنید؟"، "آیا حاضر به نفی اعتقاد گذشته‌تان در مقابل دوربین هستید؟"
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
اعدام با طناب دار
به گزارش شاهدان عینی "هیئت اعدام" در صورت عدم رضایت از پاسخ‌ها، فوراً دستور انتقال به اتاقی برای نوشتن وصیت‌نامه را می‌داد و سپس زندانیان در دسته‌های شش نفری و با چشمان بسته به دار آویخته می‌شدند.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
دفن در گورهای دسته‌جمعی
اعدام شدگان بدون اطلاع به خانواده‌ها، در گورهای دسته‌جمعی به خاک سپرده می‌شدند. بیشتر خانواده‌ها نیز پس از چند ماه خبردار شدند که فرزندانشان اعدام شده‌اند.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
اعتراض آیتالله منتظری
آیتالله احمد عابدینی در خاطراتش می‌گوید: «بنا شد نزد آیتالله منتظری برویم و بخواهیم موقتاً سکوت کند. او جواب داد: افرادی که محاکمه شده‌اند و در زندانند و دوران محکومیت خود را به سر می‌برند و جرم جدیدی مرتکب نشدند، به چه دلیل باید دوباره سوال و جواب کرد و سپس اعدام؟ گروهی از منافقان به ایران حمله کردهاند، این چه ربطی به زندانیان دارد؟ میگویید در این امور من سکوت کنم؟».
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
"شما را در آینده جزء جنایتکاران درتاریخ می‌نویسند"
براساس فایل صوتی منتشر شده، آیتالله حسینعلی منتظری در یک جلسه حضوری در مرداد ۱۳۶۷ با حضور اعضای هیئت اعدام‌ها، یعنی حسینعلی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی (معاون وقت دادستان) و مصطفی پورمحمدی (نماینده وقت وزارت اطلاعات در زندان اوین) به آنها می‌گوید که "شما را در آینده جزء جنایتکاران در تاریخ می‌نویسند".
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
حمید نوری، در زندان سوئد
از جمله کسانی که در زمان اعدام‌های مخالفین سیاسی دهه شصت نقش موثری داشت، می‌توان به حمید نوری اشاره کرد که دادیار وقت زندان گوهردشت کرج بود.
او که در آن زمان با نام مستعار "عباسی" احکام ناعادلانه‌ای را علیه بسیاری صادر کرده، مدتی پیش در سوئد شناسایی، بازداشت و در یک روند قضایی تفهیم اتهام شده است.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
سایه جنایت بر ریاست جمهوری
سازمان عفو بین‌الملل پس از انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری اسلامی با اشاره به اعدام هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۶۷ خواستار آن شد که رئیسی، "به خاطر جرائم بین‌المللی" تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.
-
ابراهیم رئیسی و اعدام‌های سال ۶۷ به روایت تصویر
رئیسی؛ مدافع حقوق بشر؟
خبرنگار شبکه تلویزیونی الجزیره در اولین نشست خبری پس از انتخابات از ابراهیم رئیسی در مورد نقش او در اعدام‌های ۶۷، قرار گرفتن در لیست تحریم‌های حقوق بشری و درخواست محاکمه او از سوی نهادهای فعال حقوق بشر پرسید. مترجم این نشست از ترجمه کامل این سوال خودداری کرد. رئیسی بدون اشاره به نقش‌اش در اعدام‌ها گفت: « تمام اقداماتی که من در مدت مسئولیتم انجام دادم همواره در جهت دفاع از حقوق بشر بوده است.»
نویسنده: محمود صالحی
- ۴ آبان ۱۴۰۰ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
