سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک؛ رکورد تازه در جهان، پسرفت در ایران

توسعهٔ انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران طی سال‌های گذشته متوقف شده، اما سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه انرژی‌های پاک در جهان سال گذشته رکورد تاریخی یک تریلیون و ۶۱۷ میلیارد دلار را شکست.

بر اساس گزارش سالانه آژانس بین‌المللی انرژی که چهارم خرداد منتشر شد، سرمایه‌گذاری جهانی در حوزه انرژی‌های پاک در سال گذشته حتی ۶۱ درصد بیشتر از کل سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های انرژی‌های فسیلی شامل نفت و گاز و زغال‌سنگ بوده است.

این گزارش همچنین آمده که انتظار می‌رود در سال جاری دوباره سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژی پاک جهان ۱۲۳ میلیارد دلار نسبت به پارسال افزایش یابد که ۱۸۴ میلیارد دلار آن در چین، ۱۵۴ میلیارد دلار در اتحادیه اروپا، ۹۷ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری خواهد شد و ژاپن به همراه هند و کشورهای آفریقایی در رده بعدی بیشترین سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهند بود.

به‌رغم چنین حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در توسعه انرژی‌های پاک در جهان، برای چندمین سال متوالی است که ایران توفیقی در توسعه انرژی‌های غیرفسیلی ازجمله انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی و بادی نداشته است؛ در حالی که ایران با ۳۰۰ روز آفتابی در سال بهشت تولید انرژی خورشیدی به شمار می‌آید.

پارسال میزان سرمایه‌گذاری‌های جهانی در انرژی‌های خورشیدی ۱۲ برابر انرژی اتمی بود.

بیشتر در این باره:

پنجره‌ای که جمهوری اسلامی در توسعه پایدار انرژی از آن غافل است

آمارهای وزارت نیروی دولت جمهوری اسلامی نشان می‌دهد پارسال کمتر از سه درصد ظرفیت‌های جدید تولید برق کشور مربوط به انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر بوده و ۹۷ درصد بقیه مربوط به نیروگاه‌های حرارتی است که با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند.

بر اساس گزارش وزارت نیرو، ۶۰ درصد ظرفیت جدید تولید برق کشور در سال گذشته مربوط به نیروگاه‌های معمولی گازی و بخاری با راندمان بسیار پایین ۳۳ تا ۳۷ درصدی است.

وضعیت انرژی‌های پاک ایران

آمارهای بین‌المللی، از جمله شرکت بی‌پی، نشان می‌دهد سهم انرژی‌های خورشیدی و بادی از تولید برق ایران نیم درصد است و نیروگاه بوشهر نیز تنها نیم‌ درصد در تولید برق ایران سهم دارد.

مشارکت بسیار اندک و ناچیز تنها نیروگاه اتمی ایران، بوشهر، در تولید برق کشور در حالی است که جمهوری اسلامی طی سال‌های گذشته همواره این پروژه را بهانه‌ای برای گذر کشور از سوخت‌های فسیلی به اتمی عنوان کرده و بر لزوم غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور تأکید داشته است.

تازه‌ترین گزارش شرکت بهره‌برداری نیروگاه اتمی بوشهر نشان می‌دهد این نیروگاه از زمان راه‌اندازی تاکنون تنها شش تراوات ساعت برق تولید کرده که ارزش آن در بازارهای منطقه‌ای حتی پنج میلیارد دلار نیز نمی‌شود. یعنی این نیروگاه طی بیش از یک دههٔ گذشته نتوانسته حتی به‌اندازهٔ نیمی از هزینهٔ ساخت خود برق تولید کند.

بیشتر در این باره:

جهش مصرف سوخت‌های بسیار آلاینده در نیروگاه‌های برق ایران

عدم توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران در حالی است که بنابر ارزیابی آژانس بین‌المللی، انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری‌ها در توسعه برق خورشیدی جهان در سال ۲۰۲۳ برای اولین بار از سرمایه‌گذاری‌ها در پروژه‌های نفتی پیشی بگیرد.

همچنین هزینهٔ تولید برق خورشیدی به‌خاطر توسعهٔ فناوری‌های جدید از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ کمتر از نصف شده و در دیگر انرژی‌های پاک ازجمله انرژی بادی نیز وضعیت مشابهی دیده می‌شود.

این گزارش همچنین از سرمایه‌گذاری نزدیک به ۴۰۰ میلیارد دلاری در جهان برای پروژه‌های افزایش بهره‌وری انرژی خبر داده است؛ در حالی که بنابر آمارهای رسمی ایران، هنوز ۱۱ درصد گاز و ۱۳ درصد برق تولیدی کشور فقط در شبکهٔ فرسودهٔ انتقال و توزیع تلف می‌شود.

راندمان پایین نیروگاه‌های گازی ایران که به‌طور متوسط ۳۷ درصد است و وضعیت مشابه در صنایع کشور، همچنین اتلاف سالانه ۱۸ میلیارد متر مکعب گاز در مرحله تولید، از دیگر معضلات ایران در زمینهٔ بهره‌وری انرژی است که همچنان ادامه دارد.

در رقابت برای تولید برق خورشیدی

ایران کجاست؟