تنش‌ها در ارمنستان به کجا ختم خواهد شد؟

تنش جدید ایروان از زمان اخراج سرلشکر «تیران خاچاتریان» معاون اول رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان کلید خورد که انتقاد تندی به اظهارات نیکول پاشینیان نخست وزیر کرد وقتی وی ارتش را در استفاده از موشک های «اسکندر روسی» ناکارآمد نشان داده بود.

اظهارات مبهم پاشینیان در مورد موشک های  اسکندر آتش بحران در ارمنستان را شعله ور کرد. نخست وزیر ارمنستان کارایی موشک های تاکتیکی روسی اسکندر را زیر سوال برد و گفته بود این موشک های روسی ظاهراً دارای نقص بوده اند و بیشتر از ۱۰ درصد آنها عمل نکرده است اما به گفته تحلیلگران منظور نخست وزیر در اصل بی کفایتی ژنرال ها بوده که نتوانسته اند از این موشک ها در جنگ قره باع علیه دشمن بهره ببرند.
 

البته وزارت دفاع روسیه در باره اظهارات پاشینیان در مورد استفاده از سامانه اسکندر در ارمنستان واکنش نشان داد و اعلام کرد که "با حیرت و تعجب" اظهارات پاشینیان مبنی بر اینکه موشک های اسکندر مورد استفاده نیروهای مسلح ارمنستان در قره باغ کوهستانی منفجر نشده یا فقط ۱۰ درصد منفجر شده اند را مورد مطالعه قرار داد و نتیجه گرفت که ارمنستان در هنگام درگیری در قره باغ اصلا از اسکندرهای خود استفاده نکرده بود.

از نیروهای مسلح ارمنستان در ربع قرن گذشته به خاطر دستاوردهایش در طول جنگ اول قره باغ به عنوان ارتش ایده آل یاد می شد اما در جنگ دوم قره باغ ورق برگشت و افسانه شکست ناپذیری ارتش را زیرسوال برد و اظهارات پاشینیان در باره ناکارآمدی موشک های اسکندر به نوعی بی کفایتی ارتش را نشان می داد که این بار معاون «تیران خاچاتریان» معاون اول رئیس ستاد کل نیروهای مسلح واکنش نشان داد و البته این واکنش به برکناری وی از سوی نخست وزیر و با امضای رئیس جمهوری منتهی شد.

ستاد کل نیروی های مسلح ارمنستان نیز در ۲۵ فوریه (هفتم اسفند) در واکنش به برکناری خاچاتریان توسط پاشینیان، با اتهام اینکه رهبری سیاسی قادر به انجام مناسب فعالیت های حرفه ای خود نیست خواستار استعفای نخست وزیر شد.

بیانیه ستاد کل به اندازه قابل توجهی طنین انداز سیاسی شد و تنش های چند ماه اخیر را به اوج رساند، زیرا درخواست برای برکناری پاشینیان از قدرت شخصاً توسط رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان اونیک گاسپاریان انجام شد.

پاشینیان نیز به سرعت پیشنهاد برکناری گاسپاریان را داد که به سرعت بر سر میز «آرمن سارکیسیان» رئیس جمهوری رفت اما رئیس جمهوری با درخواست پاشینیان موافقت نکرده است.

برخی منابع خبری حوزه قفقاز اعلام کردند پاشینیان که درخواستش به رئیس جمهوری برای برکناری گاسپاریان رئیس کل ستاد نیروهای مسلح رد شده است به گروه ویژه نیروهای امنیت ملی ارمنستان موسوم به "آلفا"  برای دستگیری گاسپاریان دستور داده است که آنها هم امتناع کرده اند.

نخست وزیر ارمنستان هیچگاه مسئولیت شکست در جنگ را به عهده نگرفت، اینجا بود که پاشینیان برای تغییر افکار عمومی به انتقاد از ارتش پرداخت به خصوص که ارتش هرگز تمایلی به همکاری نزدیک با این دولت "انقلابی" او نداشته است و البته واکنش فوری ستاد کل نیروهای مسلح پاسخی قابل پیش بینی به فعالیت رهبری سیاسی بود.

پاشینیان از ارتش می ترسد؟

بسیاری از طرفداران مقامات سابق ارمنستان در ارتش این کشور هستند. ستون فقرات رهبران عالی نظامی در زمان ریاست جمهوری جدایی طلب قره باغ «رابرت کوچاریان» و «سرژ سرکیسیان» شکل گرفت. بنابراین بازگشت اخیر کوچاریان به سیاست می تواند نشانه ای از درگیر شدن مقامات ارشد نظامی در روندهای سیاسی باشد. پاشینیان هم خود به طور غیرمستقیم در گردهمایی طرفدارانش در مرکز ایروان این موضوع را تأیید کرد.
 

 

کوچاریان مقام سابق نظامی که به سیاست برگشته است از مردم ارمنستان درخواست کرده است تا از ارتش و ژنرال ها حمایت کنند .بحران روابط بین مقامات و ژنرال ها نشان دهنده یک مبارزه حاد پشت صحنه جناح های سیاسی در ارمنستان پس از جنگ است.

افزایش مخالفان پاشینیان و اوج گرفتن بحران 

استعفای پاشینیان توسط آکادمی ملی علوم، دانشگاه دولتی ایروان، تعدادی از سازمان های عمومی، رهبران شهرها و رهبران جامعه حمایت شده است.

"ستون فقرات رهبران عالی نظامی در زمان ریاست جمهوری جدایی طلب قره باغ «رابرت کوچاریان» و «سرژ سرکیسیان» شکل گرفت"همه روسای پیشین ارمنستان مستقل و همچنین رییس جمهوری فعلی آرمن سارکیسیان نخست وزیر را به استعفا فراخواندند. گارگین دوم رییس کلیسای رسولان ارامنه، نیز چنین کاری را خواستار شد.

اکنون که ژنرال های ارتش و ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان به مطالبات و اعتراض های عمومی پیوسته است نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در شرایط دشواری برای ادامه حیات سیاسی قرار گرفته است.

نیروهای مخالف، ارتش و سایر میهن پرستان ارمنستان که به طور ناگهانی فعال شده اند. از هر طریق ممکن سعی در سرنگونی نیکول پاشینیان دارند که با امضای امضای بیانیه صلح در قره باغ مورد نفرت قرار گرفت.

تجمع های اعتراضی از صبح روز پنجشنبه هفته گذشته در ارمنستان پس از صدور بیانیه ای از سوی ستاد کل نیروهای مسلح و تشویق نخست وزیر پاشینیان به کناره گیری شدت گرفت. نخست وزیر بیانیه ستاد کل را تلاش برای کودتای نظامی خواند.  

نخست وزیر ارمنستان آنچه را که اتفاق افتاد، تلاش برای کودتای نظامی خواند، طرفداران خود را به خیابان ها آورد و در میدان جمهوری، جایی که ساختمان دولت واقع شده است، سخنرانی کرد.

وی گفت: «برخی تلاش کرده اند که ارتش را در یک روند ضد دولتی مشارکت دهند. بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان تلاشی برای کودتای نظامی است و مردم این اجازه را نمی دهند. دستور من به نیروهای مسلح  این است که به کار خود ادامه دهند و از مرزهای جمهوری محافظت کنند. هیچ کس نمی تواند از دستور من سرپیچی کند».

تجمع های طرفداران و مخالفان نخست وزیر ارمنستان در ایروان دیروز شنبه نیز ادامه یافت اعتراض ها در ایروان در جریان است و به گفته مخالفان تا استعفای پاشینیان ادامه خواهد داشت. معترضان خیابان مارشال باغرامیان را که محل اقامت نخست وزیر و ساختمان پارلمان است، مسدود کردند.

"بنابراین بازگشت اخیر کوچاریان به سیاست می تواند نشانه ای از درگیر شدن مقامات ارشد نظامی در روندهای سیاسی باشد"چادرها در میدان مقابل پارلمان مستقر شده اند.

رسانه News.am نیز به نقل از «گغام مانوکیان» مدعی شد که واحدهای ارتش ارمنستان، چه فرماندهان و چه پرسنل به در بیانیه ستاد کل ارتش در ۲۵ فوریه (۷ اسفند) پیوستند و خواستار استعفای نخست وزیر نیکول پاشینیان شدند. وی روز شنبه این موضوع را در تجمع مخالفان در خیابان باغرامیان اعلام کرد.

وی گفت: "ما به تازگی اطلاعاتی دریافت کرده ایم که واحدهای نیروهای مسلح ارمنستان به همراه فرماندهان و کارکنان خود به بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در تاریخ ۲۵ فوریه پیوستند. "

نخست وزیر بارها از مخالفان خواسته است  تا به اعتراض ها پایان دهند و گفت وگو را آغاز کنند اما مخالفان پاشینیان همان لجاجت و برخورد سازش ناپذیر را نشان دادند؛ مخالفان از مذاکره در مورد چیزی غیر از استعفای نخست وزیر امتناع می ورزند.

شب ۱۰ نوامبر (۲۰ آبان ۹۹) ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه، الهام علی اف رییس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان بیانیه ای را در مورد توقف جنگ امضا کردند که طی آن ایروان قسمت قابل توجهی از قره باغ را به باکو و همچنین هفت منطقه دیگر را منتقل کرد. در حقیقت، در مقابل، ارمنستان چیزی به جز پایان جنگ، که طی آن بیش از ۲۵۰۰ نفر را از دست داد، دریافت نکرد.

در ارمنستان امضای توافق نامه برای ارمنی ها دردناک بود و بلافاصله  اعتراضات در کشور با شعار "نیکول خیانتکار است" آغاز شد. پاشینیان تا چه زمانی می تواند این وضعیت را تحمل کند؟

۳۱۱۳۱۱