ارائه اولین مقاله علمی بررسی طرح «برق امید» در یک همایش بین المللی

به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرگزاری دانشجو، از ابتدای آبان ماه سال ۹۹ بود که دولت در طرحی موسوم به "برق امید" با ارائه الگویی برق مصرفی مشترکان خانگی کم مصرف را رایگان کرد.

در این طرح مشترکان به سه دسته مشترکان کم مصرف، خوش مصرف و پرمصرف تقسیم می‌شوند و برای هر دسته متناسب با منطقه جغرافیایی، الگوی مصرف برق تعیین و مشترکان برق به تناسب مشارکت در این طرح از مزایای تشویقی شامل تخفیف تا ۱۰۰ درصد تعرفه برق بهره‌مند می‌شوند.

بر این اساس، وزارت نیرو مجاز شد صورتحساب برق مشترکان خانگی کم مصرف با الگوی مصرف تعیین شده مطابق با جدول شماره یک را باتخفیف صد در صد(100%)  محاسبه نماید. این تخفیف صرفا شامل سکونت‌های دایمی در حال بهره‌برداری شهری و روستایی و همچنین سکونتگاه‌های عشایری می‌شود. گفتنی است سکونتگاه‌های خالی از سکنه و سکونتگاه‌های غیردائم نظیر باغ و ویلاها مشمول این تخفیف نمی‌باشند.

گرچه از عمر این طرح کمتر از ۴ ماه می گذرد اما یکی از پژوهشگران حوزه برق در مقاله ای با عنوان " طرح «برق امید»؛ الزامات و تغییر رفتار مصرف کننده برای رسیدن به سقف الگو" با پایش رفتار مصرف کنندگان در شرایط مختلف منطقه ای به داده های قابل توجهی رسیده است. محمدرضا حیاتی پژوهشگر حوزه برق و انرژی در مقدمه این مقاله که در پنجمین همایش بین المللی مهندسی برق، علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات نمایه شده، آورده است: «صرفه‌جویی در مصرف انرژی از سوی دولت‌ها در هر دوره‌ای با سیاستگذاری‌های متنوعی روبرو بوده است، سیاست‌هایی که گاهی تعرفه‌گذاری برق را اولویت خود قرار داده و گاهی نیز فرهنگسازی استفاده از وسایل کم مصرف به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح شده است. پژوهش پیشرو طرح «برق امید» را که ذیل مسئله صرفه جویی مصرف انرژی می‌باشد مورد بررسی قرار داده است.

"این تخفیف صرفا شامل سکونت‌های دایمی در حال بهره‌برداری شهری و روستایی و همچنین سکونتگاه‌های عشایری می‌شود"در این پژوهش ابتدا نگاهی به ماهیات طرح و الگوی ارائه شده جهت رسیدن به سقف کم مصرفی شده؛ پس از آن مسئله بحران تامین برق که نقش مهمی در این سیاستگذاری اخیر وزارت نیرو داشته مورد بررسی قرار گرفته که کاهش سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌ها از نکات مهم این بخش می‌باشد. پس از آن نگاهی به تجربیات چند کشور جهان در تعرفه‌گذاری انرژی و سیاست‌های صرفه‌جویی مصرف شده و در انتها با استفاده از مدل‌سازی انجام شده در نرم افزار PVsyst رفتار یک مصرف کننده خانگی برای رسیدن به سقف الگو مصرف در دو منطقه گرمسیر ۱ و منطقه گرم عادی مورد مطالعه و شبیه‌سازی قرار گرفته است. نتایج و تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که اجرای طرح «برق امید» دارای نقاط ضعف و قوت خواهد بود که نیازمند مطالعات دقیق‌تر و استفاده از روش‌های تکمیلی برای رسیدن به اهداف ترسیم شده است.»

بررسی تجربیات جهانی در مدیریت مصرف برق یکی دیگر از موضوعات این مقاله است، به طوری که نگارنده مقاله می نویسد: "در تجربیات جهانی چهار ابزار عمده برای کاهش تقاضای مصرف برق به منظور عبور از اوج مصرف برق وجود دارد. این ابزارها عبارتند از،  الف) ارتباط با مشترکین، ب) سهمیه‌بندی برق، ج) اصلاح تعرفه برق، د) جایگزینی لوازم خانگی برقی با لوازم کم مصرفتر. تجربیات بین‌المللی نشان می‌دهد اکثر کشورها برای مقابله با بحران برق به یک روش اکتفا نکرده و بیش از یک ابزار استفاده کرده‌اند.

نحوه ترکیب استفاده از این ابزارها بسته به زمان در دسترس برای آماده‌سازی شبکه قبل از رسیدن به زمان اوج مصرف، مدت زمان تداوم کمبود برق در زمان اوج مصرف و ساختار بازارهای برق هر منطقه از جهان، متفاوت بوده است."

از نکات قابل توجه دیگر این پژوهش "اهداف طرح و محاسبات درآمدی و هزینه" است، به طوری که یافته های پژوهشگر نشان میدهد: "به استناد جزئیات مطرح شده از این طرح، درآمدهای طرح برق امید از ۲ محل صرفه‌جویی ۱۰ درصدی انرژی بخش خانگی و همچنین افزایش ۱۰ درصدی قیمت انرژی پر‌مصرف‌ها محاسبه شده است. مطابق اطلاعات بدست آمده از آمارنامه تفضیلی صنعت برق کشور، میزان مصرف برق بخش خانگی در سال ۹۸ معادل ۸۹۲۰۵ میلیون کیلووات ساعت بوده است. در این شرایط صرفه‌جویی ۱۰ درصدی در مصرف انرژی برق زمینه بی‌نیازی از تولید ۸۹۲۰ میلیون کیلوات ساعت انرژی را فراهم می‌کند. اگر هزینه تولید هر کیلووات ساعت انرژی برق با احتساب هزینه سوخت معادل ۳۵۰ تومان محاسبه شود، این صرفه‌جویی ایجاد شده منجر به درآمد ۳۱۲۲ میلیاری دولت می‌شود. از سوی دیگر مطابق تصویب نامه هیئت وزیران افزایش ۱۰ درصدی هزینه برق مشترکین پر مصرف نیز یکی دیگر از محل‌های درآمد دولت تلقی می‌شود که مطابق شیوه‌ محاسبه یاد شده و با درنظر گرفتن میانگین مصرف ۶۰۰ کیلووات ساعتی در هر ماه برای ۴.۵ میلیون مشترک پر مصرف، زمینه ایجاد درآمد ۲۸۵۱ میلیارد تومانی را فراهم خواهد کرد.

"پژوهش پیشرو طرح «برق امید» را که ذیل مسئله صرفه جویی مصرف انرژی می‌باشد مورد بررسی قرار داده است"توجه به آمارها و محاسبات مطرح شده مشخص کننده این است که طرح برق امید از دو محل صرفه جویی و افزایش هزینه برق پر‌مصرف‌ها منجر به کسب درآمد ۵۹۷۳ میلیاردی در هر سال برای دولت می‌شود."

شبیه سازی مصرف کننده در مناطق الگو از نکات قابل توجه دیگر از پژوهش است مسئله ای که به نام "ابهام" یاد می شود. در این بخش آمده است: "یکی از ابهامات پرتکرار ماهیت این طرح، رسیدن مصرف کننده به سقف الگوی کم مصرفی برای رایگان شدن برق مصرفی است. در این بخش سعی شده با استفاده از الگوریتمی در دو منطقه گرمسیر ۱ و ماه های گرم منطقه عادی با فرض استفاده از حداقل وسایل خانگی، میزان رسیدن به سقف الگوی معرفی شده مورد بررسی قرار گیرد. شبیه سازی با استفاده از نرم افزار PVsyst V6.81  انجام شده است."

وضعیت وسایل مصرف کننده در الگوی اول منطقه عادی

به طور مثال در نتایج شبیه سازی صورت گرفته بر روی "ماه‌های گرم منطقه عادی/ الگوی کم مصرفی: ۱۰۰ و کمتر(کیلووات ساعت)" آمده است: "بر اساس دستورالعمل هیات وزیران سقف الگوی کم مصرفی در مناطق عادی همچون تهران در ماه های گرم سال ۱۰۰ و کمتر(کیلووات ساعت در ماه) است. با توجه به شرایط این منطقه، سامانه سرمایشی کولر آبی با توان مصرفی ۷۵۰ وات در نظر گرفته شده که ۱۰ ساعت در شبانه روز با توجه به الگوی ساعتی شکل ۶ روشن است(جدول و شکل ۸).

در این مدل از ۳ لامپ ۱۲ وات و میانگین توان مصرفی لوازم خانگی ۵۰۰ واتی استفاده شده است. نتایج از مصرف ۳۱۷ کیلوواتی مصرف کنندگان خانگی حکایت دارد که مسئله نمی تواند الگو کم مصرفی را محقق کند"

گفتنی است متن کامل این پژوهش در پایگاه سیویلیکا نمایه شده است.

مدرک پذیرش