آینده افغانستان

ایالات متحده در این ماه با طالبان به اصطلاح «ترک مخاصمه» را منعقد کرده است. متأسفانه، اگر کسی برای دیدن جزئیات مبهم فعلی این «ترک مخاصمه» نگران شود، کاملاً آشکار است که تنها پیامدهای سیاسی آن به معنای این اطمینان است که به رئیس جمهور دونالد ترامپ فرصتی بدهد تا وعده خود را برای خارج کردن سربازان آمریکایی از افغانستان حفظ کند.

این واقعیت که وی می­خواهد این کار را در سال ۲۰۲۰ انجام دهد، صرف نظر از اینکه آیا افغانستان قادر است به طور مدنی همه اختلافات داخلی و اختلاف نظرها را اصلاح کند، نشان می­دهد که چقدر این نمونه از مذاکرات بین­المللی در مورد رأی دهندگان در اوهایو، میشیگان و فلوریدا از مردم در کابل یا قندهار بیشتر  است. اما قبل از بحث در مورد موانع مختلف برای ایجاد صلح واقعی، چند نظر که ممکن است ارائه دهنده یک دیدگاه جزئی از اصل موضوع باشد، مناسب هست. حضور ملا عبدالغنی برادر، یکی از بنیانگذاران اصلی طالبان، در این گفتگوها بسیار حائز اهمیت است و می­تواند به طالبان کمک کند تا تصمیمات مهمی را در مذاکرات بگیرند.

ملا برادر فرمانده برجسته­ای است که سابقه­ای در دولت پیشین طالبان دارد. ورود وی به مذاکرات ایالات متحده و طالبان، که از نظر فنی فقط با دور پنجم آغاز شد، می­تواند تأثیر عمده­ی درون سازمانی در تحقق بخشیدن به روند صلح افغانستان داشته باشد.

با وجود تماس­های مکرر دولت افغانستان برای اجازه مذاکرات اولیه با طالبان، این گروه تاکنون از مذاکره مستقیم با دولت خودداری کرده است.

"اما قبل از بحث در مورد موانع مختلف برای ایجاد صلح واقعی، چند نظر که ممکن است ارائه دهنده یک دیدگاه جزئی از اصل موضوع باشد، مناسب هست"با این حال، ایالات متحده به طور ضمنی تأکید کرده است که معامله با طالبان مشروط به آتش بس و در نهایت مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان است. بنابراین اگرچه نتیجه مذاکرات بدون حضور دولت افغانستان ناشناخته است، لذا موفقیت کوچک اخیر در دوحه ممکن است تأثیر مثبتی در تسریع روند صلح داشته باشد و حداقل می­تواند تضادهای داخلی را با طالبان از بین ببرد.

متأسفانه، این احتمال ضعیف تا حد زیادی توسط چندین مسئله مهم، نه تنها با شرایط این آتش بس کوتاه، بلکه در هنگام بررسی آنچه در آینده اتفاق می­افتد، یعنی وقتی واقعاً قرار است طالبان در نمایندگان رسمی دولت افغانستان در میز مذاکره بنشینند، عمدتاً با مشکلات اساسی روبرو شده است. ابتدا، بلافاصله، باید تأکید کرد که چگونه امروز، در چارچوب رویکرد سیاسی طالبان، این گروه با کشورهای مختلفی از جمله روسیه، چین، عربستان سعودی، ایران و ایالات متحده مذاکره کرده است. اما هر دستاورد واقعی برای صلح در افغانستان معمولاً از بین رفته است؛ زیرا طالبان ماهیت توتالیتر خود را تغییر نداده و به دنبال برتری مطلق در افغانستان هستند.

طالبان نه تنها از دولت رسمی افغانستان بلکه نسبت به همه دیگر اقوام در داخل کشور، از جمله هزاره­ها، ازبک­ها و تاجیک­ها، بی­اعتنا هستند. بنابراین تا زمانی که تغییری در نگرش طالبان از نظر اقتدار مشترک در فضای حاکمیت افغانستان ایجاد نشود، حتی یک آتش بس واقعی نیز بعید به نظر می­رسد که موفقیت سیاسی طولانی مدت داشته باشد.

اما، افسوس، این یک آتش بس واقعی نیست.

دوم، از نظر منطقی، ترک مخاصمه اعلام می­کند که خصومت­ها باید یک هفته قبل از شروع مراحل بعدی متوقف شود. اما دریغ، آتش بس واقعی بسیار بحث برانگیز و تضمین آن بسیار دشوار به نظر می­رسد، بنابراین آتش بس صلح قبل از شروع آن بعید است عملی شود. بنابراین طرفین به جای «آتش بس» به اصطلاح «کاهش قابل توجه خشونت» رسیدند.

چگونگی تعریف واژه «قابل توجه» مشخص نیست، با توجه به اینکه طالبان در طول سال ۲۰۱۹، به طور متوسط ​​نزدیک به ۷۵ حمله در روز انجام داده­اند. طالبان، از طرف خود، قول می­دهند که به ­مراکز مهم جمعیت، بزرگراه­ها و مؤسسات دولتی» حمله نکنند. این حق را برای خود محفوظ می­دارد که نسبت به دولت رسمی افغانستان اگر آنها به انجام کارهایی که نامناسب می­دانند مشکوک شوند، رفتار خشونت­آمیز داشته باشد.

سوم، مقامات ارشد دولتی افغانستان بر این امر تأکید کرده­اند که کاهش موفقیت­آمیز خشونت به مدت یک هفته، اگر این کاهش طولانی مدت نباشد، معنی چندانی نخواهد داشت، زیرا بدون شک مذاکرات بین کابل و طالبان طولانی، دشوار و پرتنش خواهد بود.

"با این حال، ایالات متحده به طور ضمنی تأکید کرده است که معامله با طالبان مشروط به آتش بس و در نهایت مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان است"به نوبه خود، ایالات متحده، در واقع به خاطر این انتظار «غیرمنطقی» علیه دولت افغانستان مقاومت کرده است، به سادگی می­گوید در حالی که دیگر با حضور نیروهای زمینی از دولت پشتیبانی نخواهد کرد، اما اگر دوباره به پا خیزند و به دولت حمله کنند، گهگاهی علیه مواضع طالبان پشتیبانی هوایی خواهد نمود. با کمال تعجب، دولت افغانستان دقیقا از این تضمین مشعوف نیست.

چهارم، باید خاطرنشان کرد که این ترک مخاصمه اولیه بطور غیرقابل توضیحی بین ایالات متحده و جهادی­های طالبان منعقد شده است - یعنی، این در حالی است که هیچ نماینده­ای از دولت رسمی افغانستان منصرف نشده است. رئیس جمهور افغانستان، اشرف غنی، نسبت به صداقت طالبان برای احترام گذاشتن به مرحله یا اصل طولانی مدت ترک مخاصمه، تردید دارد و این امر باعث می­شود آنها به صورت عرفی یا حقوقی و دوستانه به میز مذاکره بیایند تا درگیر مذاکرات بلند مدت واقعی با دولت شوند. محک صداقت وی درباره تمایل طالبان برای موافقت با برگزاری منظم انتخابات آزاد و عادلانه است، چیزی که طالبان هرگز با آن موافقت نکرده­اند.

بنابراین، در خصوص این ترک مخاصمه نکات زیر قابل توجه است:
· مذاکرات سه جانبه در مورد آینده افغانستان تنها با دو طرف در قطر صورت گرفت. دولت واقعی افغانستان غیر ضروری تلقی شد.
· این ترک مخاصمه آتش بس واقعی نیست و از نظر فنی به طالبان فرصت می­دهد تا مرتکب خشونت شوند، مگر اینکه خشونت کمتر از حد معمول و علیه اهداف «مناسب» دولت باشد.
· ایالات متحده از این توافقنامه به عنوان عامل اساسی برای بیرون راندن دائمی و فیزیکی نیروها از افغانستان استفاده می­کند، حتی اگر توافق واقعی تنها هفت روز ادامه داشته باشد.
· این ترک مخاصمه به معنای برقراری مسالمت­آمیز ساختار سیاسی آینده در افغانستان است، حتی اگر در مورد تمامیت ارضی آن یا چگونگی برگزاری انتخابات واقعی هیچ سخنی یا حرفی وجود ندشته باشد.
· موفقیت واقعی به احتمال زیاد به معنای نظارت بسیار نزدیک و نظارت شخص ثالث بر ادامه مذاکرات است، کاری که ایالات متحده متعهد به انجام آن فقط با احتیاط است.
بنابراین، با توجه به تأثیرات این تلاش ایالات متحده بر آینده افغانستان، به نظر نمی­رسد که صلح با حضور سربازان آمریکایی ممکن نیست و هیچ چشم اندازی برای صلح با سربازان آمریکایی ایجاد نشده است.

به هر بهایی، بسیاری از بازیگران محلی در افغانستان معتقدند تنها چیزی که شانس برقراری صلح را فراهم می­کند، عقب نشینی نیروهای خارجی به ویژه ایالات متحده است.

برای بسیاری از افراد محلی، آمریکایی­ها واقعاً دولت اسلامی (داعش) را به وجود آوردند، و بدین ترتیب اوضاع بد داخلی را بدتر کردند. آنها معتقدند واقعیت این است که طالبان در تلاش برای حفظ امنیت افغانستان از دولت اسلامی مؤثرتر بوده­اند، اما حضور داعش در این کشور همچنان بی­ثبات است. بنابراین تا زمانی که سربازان آمریکایی در افغانستان باشند، داعش همچنان یک مشکل خواهد بود.
همچنین، تا زمانی که سربازان آمریکایی در افغانستان باشند، ارتش افغانستان قدرتمند نخواهد بود زیرا این امر به طور واقعی به رهبری آمریکا وابسته است.

بنابراین، از قضا، بخش قابل توجهی از جامعه افغانستان در حال حاضر با ترامپ موافق است، حتی اگر اقدامات وی کاملاً خودخدمتی برای چرخه انتخاباتی آمریکا باشد: ایالات متحده عامل عدم امنیت در افغانستان است و اگر می­خواهد مستقل و صلح باشد، هیچ راه دیگری به جز امتحان کردن دوره آینده، بدون درگیر شدن ایالات متحده به طور فعال وجود ندارد. در نتیجه، به نظر می­رسد که آینده افغانستان مبتنی بر ترک مخاصمه با آزمون و خطا می­باشد.