مالچ پاشی در کویر طبس / آیا مهار ریزگرد‌ها به قیمت جان یوزپلنگ‌ها تمام نمی‌شود؟

به گزارش خبرنگار استان‌های خبرگزاری دانشجو، نصر آبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اخیرا اعلام کرده که مالچ پاشی اثرات محیط زیستی ندارد و باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و آسیب به گونه‌های حیوانی نمی‌شود.

به گفته او مالچ پاشی امسال در ۵۰۰ هکتار از عرصه‌های بیابانی طبس و در محدوده مسجد شکر اجرا می‌شود. پس از مالچ پاشی هم در ۲۰۰ هکتار این منطقه نهال کاری صورت گیرد!

براساس آماری که نصرآبادی ارائه داده، ۲۶۱ هزار و ۶۶۹ هکتار از طبس کانون فرسایش بادی است و ۱۸۰ هزار هکتار هم تپه‌های ماسه‌ای است که از مرز سمنان در حلوان طبس تا مسجد شکر وجود دارد و همه این فرسایش‌های بادی بر مسیر راه آهن اثر سوء دارد.

او بیان کرده که عمده دلیل مالچ پاشی این منطقه حفاظت از جاده و راه آهن است و این مالچ‌ها که قرار است در بیابان‌های طبس پاشیده شود، نسبت به آب نفوذپذیر است و مانع عبور آب نمی‌شود، در اثر گرما خودش را ترمیم می‌کند و از خروج رطوبت آب جلوگیری می‌کند.

مالچ یا همان خاکپوش پوششی است طبیعی یا مصنوعی که نقش آن تثبیت شن‌های روان در اراضی بیابانی است. اگرچه کاه، خاک اره و برگ هم به عنوان خاکپوش استفاده می‌شوند، اما در کشور ما وقتی مالچ می‌گوییم، معمولا منظور همان ماده چسبنده‌ای است که از مواد نفتی گرفته شده است.

سابقه مالچ پاشی در ایران به آغاز حرکت ریزگرد‌های ناشی از خشک شدن کارون در خوزستان باز می‌گردد؛ تقریبا پس از آن بود که از مالچ‌های نفتی برای آرام کردن شن‌های روان در مناطقی که خشکسالی بیداد می‌کرد، استفاده شد. اما در خراسان جنوبی استفاده مالچ سابقه زیادی ندارد.

با اینکه مدیرکل منابع طبیعی این استان گفته که از مالچ برای جلوگیری از پوشیده شدن ریل و راه از شن استفاده می‌شود و مالچ مورد استفاده در طبس، آب را از خود عبور می‌دهد و از خروج رطوبت آب جلوگیری می‌کند، اما هنوز نگرانی‌هایی نسبت به اثرات تخریبی آن بر محیط زیست وجود دارد.

کارشناسان معتقدند مالچ پاشی در بیابان‌های طبس ممکن است حیات یوزپلنگ‌های ساکن این منطقه را به خطر اندازد. این منطقه نزدیک پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس است که یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های یوز ایرانی است.

نکته اینکه مشخص نیست دقیقا از چه نوع مالچی برای این منطقه استفاده می‌شود، اما اینکه مدیرکل حفاظت از منابع طبیعی یک استان از چنین طرحی استقبال کند و به جای مثلا راه آهن یا اداره کل راه و شهرسازی، خود خبر آن را در اختیار رسانه‌ها قرار دهد، نگران کننده است.