سازمان محیط زیست ایران: در کشور فقط ۱۲ قلاده یوزپلنگ داریم

حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست ایران وضعیت یوزپلنگ‌های ایرانی را "فوق بحرانی" توصیف کرده و یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های سازمان محیط زیست اعلام کرده است.

به کانال دویچه وله فارسی در اینستاگرام بپیوندید

این مقام محیط زیست گفته است اقداماتی که به منظور افزایش حفاظت، تولید مثل و نصب علائم در جاده‌ها انجام گرفته برای نجات این گونه کافی نبوده است. او همچنین افزود برنامه جامعی برای حفاظت از یوز ایرانی تدوین شده که هنوز بودجه‌ای به آن تعلق نگرفته است.

اکبری کمبود بودجه و نقدینگی را اصلی‌ترین دغدغه سازمان محیط زیست ایران اعلام کرده است. او گفت "با دست خالی نمی‌توان همه نقص‌ها را پوشش داد" و در صورت تأمین نشدن اعتبارات سازمان، نباید انتظاری برای مدیریت همه چالش‌ها داشت.

این مقام محیط زیست در ارتباط با برنامه نجات یوزپلنگ‌ها و جلوگیری از انقراض نسل یوزپلنگ‌ها توضیح بیشتری نداده است. 

خبرگزاری فرانسه در ارتباط با این موضوع گزارش داده است که ایران یکی از آخرین کشورهای جهان است که این حیوانات در طبیعت آن زندگی می‌کنند، و برنامه حفاظتی تحت حمایت سازمان ملل را از سال ۲۰۱۰ آغاز کرده است.

در سال ۲۰۱۰ شمار این یوزپلنگ‌ها به ۱۰۰ قلاده می‌رسید. 

یوزپلنگ، سریع‌ترین حیوان جهان به شمار می‌آید و سرعت آن به ۱۲۰ کیلومتر در ساعت  می‌رسد. یوزپلنگ‌ها هنوز در بخش‌هایی از جنوب آفریقا یافت می‌شوند، اما عملا از شمال آفریقا و آسیا ناپدید شده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به یوپلنگ‌های ایرانی یوزپلنگ آسیایی هم گفته می‌شود. نام علمی یوزپلنگ ایرانی Acinonyx jubatus venaticus است و نسل آن به شدت در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

• لینک مرتبط

  تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در حالی‌که یوزپلنگ آسیایی در نیمه قرن گذشته از اکثر زیستگاه‌های خود در آسیا محو شد، "کانون شکار ایران" در سال ۱۳۳۸ یوزپلگ را "حفاظت شده" اعلام کرد.

  "او همچنین افزود برنامه جامعی برای حفاظت از یوز ایرانی تدوین شده که هنوز بودجه‌ای به آن تعلق نگرفته است.اکبری کمبود بودجه و نقدینگی را اصلی‌ترین دغدغه سازمان محیط زیست ایران اعلام کرده است"این تصویر توسط بیژن دره شوری زیست‌شناس پیشکسوت در سال ۱۳۴۹ در منطقه "خوش ییلاق" گرفته شده است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  جنگال، مسن‌ترین یوزپلنگ دنیا

  یوزپلنگ به ندرت بیش از ۱۰ سال عمر می‌کند. "جنگال" نام یوز آسیایی است که بیش از ۱۰ سال عمر کرد. تصویر جنگال برای اولین‌بار در اکتبر ۲۰۰۱ به‌وسیله دوربین تله‌ای در منطقه نایبندان توسط جواد نجفی گرفته شد. تا سال ۲۰۱۱ حضور جنگال در این منطقه ثبت شد. زمانی که جنگال را مرده پیدا کردند هیچ جراحتی نداشت.

  تخمین زده می شود جنگال تا ۱۴ سال عمر کرد. جنگال به عنوان مسن‌ترین یوزپلنگ در دنیا شناخته شده است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در ۹ شهریور ۱۳۷۳ ماده یوزپلنگی که به همراه سه توله‌اش برای خوردن آب به نزدیکی شهر بافق آمده بودند مورد حمله چند فرد غیربومی با چوب و سنگ قرار گرفتند. در این ماجرا دو توله یوز کشته شدند. ماده یوز زخمی فرار کرد و تنها یک توله توسط محیط‌بانان نجات یافت که با نام ماریتا تا سال ۱۳۸۲ در پارک پردیسان تهران زندگی می‌کرد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  ´

  کوشکی یوزپلنگ آسیایی در اسارت است که در حصاری به وسعت ۱۲ هکتار در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت در ۱۰ کیلومتری شرق جاجرم در شرایط نیمه اسارت نگهداری می‌شود. فردی به نام کوشکی این یوزپلنگ را که در آن زمان یک توله بود به سازمان محیط زیست هدیه داد.

  "نام علمی یوزپلنگ ایرانی Acinonyx jubatus venaticus است و نسل آن به شدت در معرض خطر انقراض قرار گرفته است"او این یوزپلنگ را از سه چوپان که آن را شکار کرده و قصد کشتنش را داشتند خریداری کرده بود.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  کوشکی

  یوزهای آسیایی مینیاتورهای مناطق کویری ایران هستند که در یکی از دشوارترین شرایط آب و هوایی توانسته‌اند همچنان به بقای خود ادامه دهند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  دلبر

  دلبر توسط محیطبانان در منطقه توران در حالی پیدا شد که در میان گوسفندان یک چوپان بود. این پستاندار در حال حاضر در پناهگاهی در پارک ملی توران و در محیط بسته زندگی می‌کند زیرا مشخص نیست که بتواند دوباره به محیط وحش بازگردد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  اکثر مردم تعجب میکنند وقتی میفهمند که در خارج از آفریقا و در ایران یوزپلنگ وجود دارد و بیشتر متعجب خواهند شد وقتی که یوزپلنگ‌ها در کوه دیده می‌شوند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  پروژه حفاظت از یوز آسیایی

  از سال ۱۳۸۶ با ابتکار "انجمن یوزپلنگ ایرانی"، روز ۹ شهریور به عنوان روز ملی یوزپلنگ پیشنهاد شد و در سراسر جهان بزرگداشتی به مناسبت این روز برای حفظ یوزپلنگ برگزار می‌شود.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  ´

  بر اساس پژوهشی که از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸ در شمال شرقی ایران صورت گرفته، بیش از ۸۰ درصد غذای یوزها را علف‌خواران وحشی و کمتر از ۱۰ درصد غذای یوزها را پستانداران کوچک جثه تشکیل می‌دهند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  از ابتدای برنامه "پایش یوزپلنگ در ایران"، یک خانواده متشکل از یک یوز همراه با سه توله از تابستان ۱۳۹۱ در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت شناسایی شدند که تنها خانواده از یوزها در سال ۱۳۹۱ بود که در کل ایران به صورت مستند حضور داشتند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز مادر همراه با سه توله‌اش

  بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که از سال ۱۳۸۰ تاکنون، حداقل ۷۵ یوزپلنگ در مناطق مختلف ایران به دنیا آمده‌اند که در ۳۲ خانواده مختلف بوده‌اند. به بیان دیگر، حداقل هر سال بطور متوسط ۶ تا ۷ توله یوزپلنگ در ایران به دنیا آمده‌اند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  مطالعات در شرق آفریقا نشان داده که از هر ۲۰ توله یوزپلنگی که در طبیعت به دنیا می‌آید، تنها یکی به سن ۱۸ ماهگی که زمان جدایی از مادر است، می‌رسد. بررسی‌ها در ایران اما نشان می‌دهد میزان بقای توله یوزها در ایران از آفریقا بیشتر است و درصد بالاتری از توله‌ها به سن بلوغ پا می‌گذارند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  دوربین تله‌ای (نشان داده شده در تصویر) بهترین و مفید‌ترین ابزار کمک برای درک بهتر از تعداد یوزپلنگ‌ها در ایران است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در گذشته یوزپلنگ‌های آسیایی در سراسر خاورمیانه و آسیای مرکزی زندگی می‌کردند. امروزه از یوزپلنگ آسیایی تنها جمعیت کوچکی در ایران باقی مانده است.

  سریع‌ترین پستاندار روی زمین به سرعت به سمت آینده‌ای نامطمئن می‌دود، مگر آن‌که بشر آن را در این مسابقه‌ی بقا یاری دهد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  زیستگاه‌های یوزپلنگ در ایران که طی یک دهه گذشته حضورشان در آن‌ها قطعی شده عبارتند از: قرخود و بهکده، میاندشت، خوش ییلاق، سفیدکوه آرسک، توران، درونه، کویر، عباس آباد، سیاهکوه، نایبندان، دره انجیر، آریز، بهاباد، بافق، کالمند، راور، رفسنجان.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  آرش

  پناهگاه حیات‌وحش نایبندان در خراسان جنوبی یکی از زیستگاه‌های اصلی یوز آسیایی در ایران است. در تابستان دمای هوا در این منطقه به ۵۰ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد. این یوزپلنگ که آرش نامگذاری شده، یکی از یوزپلنگ‌های شناسایی شده پناهگاه حیات‌وحش نایبندان است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز آسیایی دارای قابلیت ویژه‌ای برای وفق دادن خود با شدت دمای آب و هوا است. یوز آسیایی از ۲۰ درجه زیر صفر در زمستان تا ۵۰ درجه بالای صفر در کویر ایران را در تابستان تحمل می‌کند. شاید ایران تنها کشوری است که می‌توان انتظار داشت در آن یوزپلنگ را در برف دید.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوزها در سن حدود ۱۸ ماهگی از مادر خود مستقل می‌شوند تا بتوانند گستره جدیدی برای خود بیابند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  جاده‌ها، عامل کشته شدن بیش از چهل درصد یوزهای کشته شده در ایران

  طی یک دهه اخیر در ایران، ۲۷ یوزپلنگ توسط عوامل انسانی مختلف از پا در آمده‌اند که حداقل ۱۱ مورد آن بر اثر برخورد با خودروهای عبوری بوده است.

  "این تصویر توسط بیژن دره شوری زیست‌شناس پیشکسوت در سال ۱۳۴۹ در منطقه "خوش ییلاق" گرفته شده است"تا به حال یوزهای مختلفی در جاده‌های توران، بافق و دره انجیر قربانی تصادف با وسایل نقلیه شده‌‌اند. حداقل ۶ یوز تنها در جاده منطقه حفاظت شده کالمند، جاده یزد - بندرعباس در اثر تصادف با وسایل نقلیه عبوری کشته شده‌اند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز ایرانی در معرض انقراض است. شکار بی رویه، تخریب زیستگاه‌ها و کاهش تنوع ژنتیکی تنها بخشی از مشکلات موجود البته عمده برای یوزپلنگ آسیایی باقی مانده در ایران است.
  
  نویسنده: حسین کرمانی