گنجِ خاکی گلستان به «آخور» رسید/ ۶ هزار تن سیب زمینی خوراک دام شد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- اعظم محبی: چشم انتظاری چند ماهه کشاورزان گلستانی برای به بار نشستن محصول سیب زمینی به پایان رسیده و آن‌ها در سالی که با مشکلات بی‌شمار در بخش تأمین و خرید نهاده‌های زراعی دست به گریبان بودند توانستند بیش از ۱۰۰ هزار تن سیب زمینی تولید کنند.

دسترنج چند ماهه سیب زمینی کاران در حالی روانه بازار شد که دولت نرخ تضمینی حدود هزار تومان را برای این محصول اعلام کرد در حالی که قیمت تمام شده هر کیلو سیب زمینی به مراتب بیشتر از این قیمت است.

برداشت همزمان سیب زمینی در حدود ۶ هزار هکتار از اراضی و عدم کشش بازار برای خرید ده‌ها تن محصول سبب شد تا قیمت آن در برخی از روزها به حدود ۸۰۰ تومان هم کاهش یابد.

در چنین شرایطی دولت تصمیم گرفت تا بخشی از سیب‌زمینی تولیدی کشاورزان گلستانی را با قیمت حمایتی در محدوده هزار و ۲۰۰ تومان خریداری کند تا زیان اقتصادی وارده به کشاورزان کاهش یابد.

حدود ۶ هزار تن سیب زمینی کشاورزان توسط تعاونی روستایی خریداری شد اما سیب زمینی خریداری شده توسط دولت از دامپروری‌ها سر در آورد، محصولی که قرار بود به عنوان غذای بخشی از جامعه وارد خانه‌ها و کارخانه‌ها شود این روزها در آخور دام‌ها است.

البته مشکل تولید و قیمت‌گذاری سیب زمینی، روایت امسال این استان شمالی نیست بلکه موضوعی است که علیرغم وعده چندین باره مدیران و مسئولان در خصوص راه اندازی صنایع تبدیلی، اصلاح بذر و واحدهای سرخانه‌ای همچنان لاینحل مانده و مردم امیدی به حل آن ندارند.

مشکلات سیب زمینی؛ داستان همیشگی کشاورزان

محمدرضا مقصودلو یکی از کشاورزان سرخنکلاته در خصوص مشکلات سیب زمینی کاران به خبرنگار مهر گفت: امسال ۱۴ هکتار زمین کشاورزی را به زیر کشت سیب‌زمینی برده و بین ۲۰۰ الی ۲۵۰ تن محصول برداشت کردم.

وی افزود: قیمت تمام شده هر کیلو سیب زمینی برای کشاورزان حدود دو هزار تومان است و برای به صرفه بودن، حداقل قیمت باید بیشتر از دو هزار تومان تعیین شود.

مقصودلو با بیان اینکه من محصول تولیدی امسال خود را به طور میانگین تا هزار تومان فروختم، گفت: درآمد امسال بنده به اندازه‌ای کاهش یافت که نتوانستم اقساط خود را پرداخت و مجبور به فروش خودروی خود شدم.

دیدن دسترنجی که قرار بود مهمان سفره‌های مردم باشد در جلوی دام، سبب رنجش کشاورز می‌شود ‏وی بیان کرد: مشکلات سیب زمینی از سالیان دور تاکنون وجود داشته و معمولاً هر چند سال یک‌بار قیمت محصول و تناژ تولید به صرفه و چند سال هم کشت این محصول همراه با ضرر است اما چون غالب مردم منطقه تمایل به کشت سیب‌زمینی دارند، سراغ محصول دیگری نمی‌روند.

مقصودلو افزود: وقتی اوضاع و احوال سیب‌زمینی غیرمطمئن است دولت باید کشاورزان را به سوی محصولات جایگزین دیگر مانند باقلا، نخودفرنگی و غلات هدایت کند.

وی بیان کرد: حدود سه هزار هکتار از اراضی سرخنکلاته زیر کشت سیب‌زمینی رفته و ۹۰ درصد اقتصاد اهالی این شهر از مالک تا کارگر و فروشنده از این محصول و فروش آن تأمین می‌شود.

مقصودلو اظهارکرد: این موضوع که دسترنج ۶ ماه کشاورزان به جای آنکه از سفره‌های مردم سر در بیاورد با بی‌تدبیری برخی از مدیران به سمت دامداری‌ها می‌رود حس ناخوشایندی را برای کشاورزان به همراه داشته و حتی اگر این اتفاق با قیمت بالاتر و با منفعت بیشتر برای کشاورزان همراه باشد باز هم تأسف بار و موجب رنج و غصه کشاورز است.

سود در جیب دلالان

یک کارشناس زراعت هم به خبرنگار مهر گفت: کشت سیب زمینی در گلستان به عنوان یکی از زراعت‌های پرطرفدار محسوب می‌شود اما رقمی که کاشت شده ماندگاری بالایی ندارد.

فائزه شیخ افزود: شرایط اقلیمی و ویژگی‌های خاک‌شناسی اراضی زراعی گلستان تولید و باردهی سیب زمینی را حتی به مرز ۳۰ هزار تن می‌رساند و این امر سبب رغبت کشاورزان به کشت این محصول شده است.

وی ادامه داد: در سال جاری با توجه به اینکه نهاده‌های زراعی افزایش چشمگیری داشت و قیمت تمام شده سیب زمینی برای کشاورزان افزایش یافت، انتظار می‌رفت که تناژ بالای محصول در هکتار بتوانند بخشی از هزینه‌ها را جبران کند اما شرایط اقلیمی (یخبندان) به کشاورزان خسارت زد.

شیخ گفت: همه ساله به سبب آنکه محصول تولیدی در یک بازه زمانی محدود وارد بازار می‌شود و این محصول ماندگاری بالایی ندارد با سودآوری دلالان مواجه می‌شویم و قیمت سیب زمینی کاهش می‌یابد.

وی افزود: می‌توان با اصلاح بذر، کشت‌های جایگزین و افزایش آموزه‌های زراعی بومیان تغییری در این فرایند ایجاد کرد تا کشاورزان دچار مشکل نشوند.

شیخ گفت: سیب زمینی محصولی با مصرف آب تقریباً بالا بوده و اگر قرار است در این شرایط بی‌آبی سیب زمینی تولید شده، خوراک دام شود، خیانت به کشاورزی کشور است.

طرحی موقت برای جبران کمبود علوفه

معاون بازرگانی سازمان مرکزی تعاون روستایی هم در روزهای گذشته گفت: سیب زمینی‌های مازاد و مانده در انبارها در گلستان به عنوان خوراک دام استفاده می‌شود.

مرتضی معتمد افزود: این طرح محدود به گلستان است و با توجه به محدودیت‌های تغذیه‌ای، عرضه سیب زمینی برای دام پس از فرآوری محصول انجام می‌شود.

وی گفت: مشکل بحرانی کمبود علوفه در کشور سبب شده خوراک‌های جایگزین مانند گندم و سیب زمینی برای دام مورد استفاده قرار گیرد.

معتمد ادامه داد: به خاطر همین مشکل اتحادیه سراسری دامداران ایران اعلام کرده است که به اجبار سیب‌زمینی‌های درجه دو به عنوان خوراک دام در گلستان استفاده شود.

وی تاکید کرد: این عرضه با هماهنگی سازمان تعاونی و روستایی صورت می‌گیرد و سیب زمینی‌هایی که در اختیار دامداران قرار می‌گیرد، مصرف انسانی ندارد.

سیب زمینی گلستان ماندگاری بالا ندارد

اما در حالی که معتمد، معتقد است سیب زمینی‌هایی که به مصرف دام می‌رسد، قابلیت مصرف انسانی ندارد، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان نظر دیگری دارد. محمدرضا عباسی به خبرنگار مهر گفت: ۶ هزار و ۲۵۰ هکتار از اراضی گلستان به زیر کشت سیب زمینی رفت و ۱۱۰ هزار تن محصول تولید شد.

وی افزود: سیب زمینی گلستان خاصیت تازه‌خوری داشته و تنها ۱۰ درصد مصرف صنعتی و تجاری دارد و همچنین برخلاف سیب‌زمینی سایر استان‌ها ماندگاری آن کم است.

عباسی گفت: سیب زمینی سایر استان‌ها در مهر، آبان و شهریورماه به بار می‌نشیند و شرایط آب و هوایی به گونه‌ای است که سیب زمینی به سردخانه نیازی ندارد.

وی بیان کرد: از طرف دیگر طول دوره سیب زمینی استان ۹۰ الی ۱۲۰ روزه بوده ولی در سایر استان‌ها حدود ۶ ماه است.

عباسی ادامه داد: سیب زمینی استان چون کشت پاییزه بوده و از بارندگی زمستانه و بهار استفاده می‌کند، تابع اقلیم است.

وی افزود: در سال زراعی جاری برف سنگین را تجربه کردیم که به محصولات خسارت زد در صورتی که سیب زمینی سایر استان‌ها بعد از عید و در فصل مطمئن از نظر درجه حرارت کشت می‌شود ولی ریسک سیب زمینی در گلستان بالا است.

متوسط عملکرد سیب زمینی کاهش یافت

وی گفت: امسال هم با توجه به شرایط آب و هوایی متوسط عملکرد به زیر ۱۵ تن در هکتار رسید در حالی که در سنوات گذشته این عدد ۲۷ تن بود.

عباسی در خصوص صنایع تبدلی این محصول اظهار کرد: دو کارخانه صنایع تبدیلی چند منظوره در گلستان وجود دارد که می‌تواند سیب زمینی را هم فرآوری کند.

وی بیان کرد: محصول تولیدی گلستان یک ماه تا ۴۰ روز از نیاز این کارخانجات را می‌تواند برطرف کند ولی آنها به ۶ ماه، مواد اولیه نیاز دارند.

عباسی گفت: البته با وجود کرونا و بسته شدن بازار عراق، سوریه و سایر کشورها و بازارهای داخلی کشت سیب زمینی در کشور هم دچار مشکل شده است.

وی همچنین به مشکلات جابجایی پول و تحریم‌ها اشاره کرد و افزود: این امر سبب شده تا صادرات ما به کشورها محدود شود.

عباسی اظهار کرد: بسیاری از کارخانجات به سمت سیب زمینی نگینی رفته که در فست

فودها و رستوران‌ها استفاده می‌شود اما هم اکنون آن هم به دلیل کاهش گردشگر دچار مشکل شده است.

صادرات از طریق ریل توجیه اقتصادی ندارد

وی با اشاره به صادرات سیب زمینی از طریق ریل گفت: صادرات سیب زمینی از این طریق به کشورهای آسیای میانه نسبت به سایر کشورها توجیه اقتصادی ندارد.

عباسی در خصوص خرید تضمینی این محصول هم بیان کرد: طبق مصوبه دولت مقرر شد تعاون روستایی ۱۰ میلیارد تومان را برای خرید تضمینی سیب زمینی در گلستان به مبلغ کیلویی هزار و ۲۰۰ تومان در نظر بگیرد که طی آن حدود پنج هزار و ۶۰۰ تن سیب‌زمینی خریداری شد.

وی توضیح داد: البته همان موقع اعلام شد که سیب زمینی گلستان اگر خریداری هم شود با توجه به گرمای هوا، کیفیت آن پایین آمده و حتی اگر در سردخانه بماند دچار مشکل می‌شود.

عباسی متذکر شد: این محصول قابلیت مصرف انسان را داشت و با توجه به نگهداری در سردخانه و شرایط آب و هوایی کیفیت آن پایین آمد.

نورمحمد کوچکی، مدیر تعاون روستایی گلستان هم اعلام کرده بود جزو قانون‌های تعاون آن است که محصولی که می‌خرد به مزایده و مناقصه برود لذا سیب زمینی به مناقصه رفت و یک نفر آن را خریداری کرد تا به مصرف دام برسد.

به گزارش خبرنگار مهر، ایجاد صنایع تبدیلی یکی از راه‌های جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان است و در شرایطی که یک سیب زمینی کار ۶ ماه زحمت می‌کشد لازم است صنایع وابسته آن هم ایجاد شده و در کنار آن الگوی کشت و رقم‌های محصول تغییر کند.