آزمایش پدافندی جدید در اسرائیل؛ بهبود سامانه دفاع موشکی "پیکان ۳"

صدای آلمان

صدای آلمان - ۲۸ دی ۱۴۰۰

وزارت دفاع اسرائیل روز سه‌شنبه ۱۸ ژانویه (۲۸ دی) از انجام آزمایش سامانه دفاع موشکی (پیکان ۳) خبر داده است. همین منبع اعلام کرده است که اطلاعات بیشتری درباره این آزمایش در ساعات پیش‌رو در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.

خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی از اورشلیم (بیت‌المقدس) اعلام کرده است که اسرائیل سال گذشته از تولید سامانه دفاع موشکی (پیکان ۴) در همراهی با ایالات متحده آمریکا خبر داده بود. این سامانه‌های دفاعی برای رهگیری و انهدام موشک‌های بالستیک طراحی شده‌اند.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

اسرائیل هم اکنون نیز از دو سامانه آرو-۲ و آرو-۳ (پیکان ۲ و پیکان ۳) در چتر دفاعی خود بهره‌گیری می‌کند. این سامانه چند لایه‌ای موشکی در عرصه رهگیری و انهدام موشک‌ها در جو زمین و ماورای آن کارکرد دارند.

آزمایش سامانه دفاع ضد موشکی پیکان ۳ در مرکز اسرائیل و با هدایت صنایع هوافضای این کشور صورت گرفت. وزارت دفاع اسرائیل این آزمایش را بخشی از یک برنامه چند ساله برای حفاظت از این کشور در برابر تهدیدهای منطقه‌ای اعلام کرده است.

نخستین آزمایش موفقیت آمیز سامانه دفاع موشکی پیکان ۳ در فوریه سال ۲۰۱۸ اجرا شد.

"وزارت دفاع اسرائیل روز سه‌شنبه ۱۸ ژانویه (۲۸ دی) از انجام آزمایش سامانه دفاع موشکی (پیکان ۳) خبر داده است"۱۷ ماه پس از آن، آزمایش دومی بر فراز اقیانوس آرام صورت گرفت.

در آزمایشی که روز سه‌شنبه ۱۸ ژانویه سال جاری صورت گرفته، سامانه دفاعی یاد شده اطلاعات گرد‌آوری شده پس از رهگیری را به مرکز کنترل مدیریت جنگ منتقل کرده است. این مرکز نیز بر بستر اطلاعات به دست آمده برنامه دفاعی متناسب با آن حمله را تهیه کرده است.

روزنامه "تایمز آف اسرائیل" در گزارش خود نوشته است که بهره‌گیری از هر دو رهگیر سامانه دفاع ضدموشکی پیکان ۳ موفقیت آمیز بوده است.

وزارت دفاع اسرائیل در گزارش خود اعلام نکرده است که موشک رهگیری شده در جو زمین منهدم شده یا در فضای ماورای آن. باید یادآور شد که استفاده از چنین سامانه‌ای در ماورای جو زمین می‌تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد ماهواره‌ها شود.

باید یادآور شد که روز یکشنبه ۱۵ ژانویه، وزارت دفاع اسرائیل از اجرای یک رزمایش مشترک هوایی با آمریکا خبر داده بود. اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی بر آن است تا بر توان و قابلیت دفاع هوایی خود بیافزاید.

سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

گنبد آهنین بر فراز اسرائیل

در درگیری‌های اخیر میان فلسطینیان و اسرائیل تاکنون چند هزار راکت توسط حماس و جهاد اسلامی از نوار غزه بسوی شهرهای اسرائیل پرتاب شده‌اند. بخش اعظم این راکت‌ها توسط سامانه پدافند هوایی "گنبد آهنین" اسرائیل، رهگیری و منهدم شده‌اند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

سامانه‌های پدافند دوربرد

سامانه‌های پدافندی همچون اس ۳۰۰، اس ۴۰۰ (عکس)، اس ۵۰۰ روسی یا پاتریوت آمریکایی سامانه‌هایی با برد بلند هستند و اصولا توانایی مقابله با تهدید‌ از نوع "برد کوتاه" را ندارند. علاوه بر این موشک‌های این سیستم‌ها بسیار گران هستند و در صورت استفاده انبوه، بسیار گران تمام می‌شود. برای نمونه یک موشک ضد هوایی "RIM-۱۶۲ Evolved Sea Sparrow" ساخت کارخانه رتیان میان ۶۴۰ تا ۸۰۰ هزار دلار قیمت دارد.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

فلاخن داود

سامانه پدافند هوایی اسرائیل از دو بخش "گنبد آهنین" (کوتاه برد) و فلاخن داود (David's Sling) تشکیل شده است. طراحی این سامانه در سال ۲۰۰۹ با مشارکت شرکت اسرائیلی رافائل و شرکت آمریکایی ریتیون آغاز و از سال ۲۰۱۶ عملیاتی شد. فلاخن داود برای رهگیری موشک‌های بالستیک تاکتیکی، راکت‌های میان‌برد، دوربرد و موشک‌های کروز طراحی و جانشین سامانه پدافند هوایی هاوک و پاتریوت شد.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

دلیل ساخت گنبد آهنین

پیشینه ساخت پدافند موشکی اسرائیل موسوم به گنبد آهنین (iron dome) به جنگ ۳۳ روزه میان ارتش اسرائیل و حزب‌الله لبنان برمی‌گردد که طی آن حزب‌الله لبنان با پرتاب حدود ۴ هزار راکت کاتیوشا به سوی شمال اسرائیل جان ۴۴ شهروند غیرنظامی را گرفت و ۲۵هزار نفر را مجبور به ترک خانه‌های خود کرد.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

گنبد آهنین برد کوتاه

بخش برد کوتاه گنبد آهنین فقط برای شرایط اسرائیل طراحی شده است.

"این سامانه چند لایه‌ای موشکی در عرصه رهگیری و انهدام موشک‌ها در جو زمین و ماورای آن کارکرد دارند.آزمایش سامانه دفاع ضد موشکی پیکان ۳ در مرکز اسرائیل و با هدایت صنایع هوافضای این کشور صورت گرفت"گرچه برد موشک‌های این سامانه ۷۰ کیلومتر است، اما یک واحد پدافندی عملا می‌تواند بطور موثر تا شعاع ۷ کیلومتری را پوشش دهد و بدین ترتیب محدوده عمل هر واحد ۱۵۰ کیلومترمربع است.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

مقابله با تهدید انبوه

سامانه پدافند گنبد آهنین اسرائیل از همان آغاز برای مقابله با تهدید انبوه طراحی شد. هر واحد پدافندی شامل ۴ "لانچر" و هر سکو مجهز به ۲۰ موشک است. هر واحد دارای یک مرکز کنترل و یک رادار (EL/M-۲۰۸۴-Multi-Mode-Radar) است که می‌تواند یک هزار جسم پرنده را هم‌زمان تشخیص دهد.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

سامانه هوشمند

سامانه پدافند گنبد آهنین می‌تواند هم‌زمان به ۶ هدف حمله کند. این سیستم استارت موشک دشمن را ثبت، مسیر پرواز و محل اصابت احتمالی را محاسبه و به سوی هدف شلیک می‌کند.

جالب اینکه سامانه می‌داند محل اصابت موشک دشمن منطقه مسکونی است یا بیابان و در صورت عدم احساس خطر از شلیک خودداری می‌کند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

قیمت و دقت عمل هر موشک

قیمت هر موشک سامانه پدافند گنبد آهنین ۲۰ هزار دلار اعلام شده است. ارتش اسرائیل "دقت عمل" (Killrate) این سیستم را ۹۰ درصد اعلام کرده، اما واحدهای پدافندی برای بالابردن درصد دقت عمل معمولا دو موشک به سوی هدف شلیک می‌کنند که هزینه نابودی اهداف پرنده را به ۴۰ هزار دلار می‌رساند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

دلیل ویرانی‌ها

شمار بالای راکت‌های پرتاب شده از سوی حماس و جهاد اسلامی و اصابت برخی از راکت‌ها به مناطق شهری اسرائیل نشان می‌دهد که سامانه پدافند برای خالی نشدن کامل "لانچر‌ها" به سوی اهداف مهاجم تنها یک راکت شلیک کرده‌اند و بدین گونه دقت رهگیری کاهش یافته و شماری از راکت‌ها نیز موفق به عبور از شبکه پدافند شد‌ه‌اند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

راکت‌هایی برای ترور؟

سردار سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از حماس و جهاد اسلامی پشتیبانی می‌کند، می‌گوید جنبش مقاومت فلسطین از پرتاب سنگ به پرتاب موشک رسیده‌ است. اما واقعیت این است که این راکت‌ها ارزش نظامی ندارند، زیرا توانایی حمل فقط ۵ کیلو مواد منفجره را دارند و دارای سیستم هدایت شونده و هدف یاب هم نیستند. آنها شلیک می‌شوند تا به جایی اصابت کنند که معمولا مناطق مسکونی است.

"اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی بر آن است تا بر توان و قابلیت دفاع هوایی خود بیافزاید"
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

اصابت راکت؟ یا پهپاد انتحاری؟

در اولین شب حمله به اسرائیل تاسیسات نفتی در جنوب اشکلون مورد حمله قرار گرفت. گفته شد انفجار بر اثر اصابت راکت نبوده، بلکه همزمان درحالی که سامانه پدافند گنبد آهنین مشغول رهگیری راکت‌ها بود، یک پهپاد انتحاری با پرواز در ارتفاع پائین به تاسیسات اصابت کرده است. پس از آن نیروی هوایی اسرائیل سریعا واکنش نشان داد و یک پهپاد انتحاری دیگر را منهدم کرد.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

بهینه سازی

سامانه پدافند گنبد آهنین بطور مداوم بهینه سازی می‌شود که بزرگترین آن در ژانویه سال ۲۰۲۰ بود. در پی این بهینه‌سازی، این سامانه توانایی رهگیری موشک‌های کروز و پهپادهایی که در ارتفاع کم پرواز می‌کنند را نیز دارند.
سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

۹۰ درصد رهگیری

براساس شمارش منابع اسرائیلی از روز بیستم تا روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه) تعداد ۴ هزار و ۷۰ راکت به سوی اسرائیل شلیک شده که ۴۷۰ فروند آن دارای نقص فنی بوده و در نوار غزه سقوط کرده‌اند. ۹۰ درصد بقیه راکت‌ها رهگیری و منهدم شده‌اند.

نویسنده: محمود صالحی