انرژی پاک در ایران؛ ظرفیت‌های استفاده نشده و منابعی که هدر می‌روند

مقامات ایران می‌گویند دولت سیزدهم برنامه احداث ۱۰ هزار مگاوات برق از انرژی‌های تجدیدپذیر را در دستور کار قرار داده است.

همزمان محمود کمانی، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان ساتبا (سازمان انرژی های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی برق)، گفته است طبق برنامه به علت کمبود منابع امکان خرید تضمینی برق وجود ندارد، اما برنامه‌های ورود سرمایه‌گذاران به این بخش با جدیت دنبال می‌شود.

استفاده از انرژی‌های پاک، به توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کمک‌ قابل‌توجهی می‌کند و باعث کاهش وابستگی به انرژی‌های فسیلی، و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی می‌شود. کارشناسان معتقد هستند انرژی‌های تجدیدپذیر گرچه از هزینه بالایی برای راه‌اندازی برخوردارند اما در مقابل هزینه نگهداری و تعمیر آنها به مراتب کمتر از انرژی‌های فسیلی است.

• وضعیت ایران در انرژی پاک

کشورهایی مانند ایسلند، نروژ، کانادا، سوئد، نیوزلند، اتریش، فنلاند، سوئیس، و دانمارک به ترتیب از بالاترین سرانه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردارند. رتبه ایران با سرانه کمتر از یک مگاوات ساعت، رتبه قابل قبولی در فهرست سرانه انرژی پاک در جهان نیست.

در حال حاضر نسبت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران به نسبت مصرف بسیار ناچیز است.

ایران با میانگین ۳۰۰ روز آفتابی در سال و تابش ۵.۵ کیلو وات ساعت تابش خورشید بر متر مربع و همچنین وجود رشته کوه‌های البرز و زاگرس، کویر در شرق کشور، دریای خزر و خلیج فارس در شمال و جنوب از پتانسیل بسیار خوبی برای بهرمندی از انرژی‌های تجدیدپذیر برخوردار است. با این حساب اعداد و ارقام ارائه شده نشان می‌دهد تا ابتدای سال ۱۴۰۰ حدود ۶۵۰ مگاوات یعنی کمتر از یک درصد ظرفیت برقی کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شده است.

این در حالی است که ترکیه به تازگی با تکمیل نخستین فاز نیروگاه خورشیدی خود با ۷ هزار و۱۵۴ مگاوات در جهان در رتبه ۱۳ و در اروپا در رتبه هفتم در استفاده از انرژی خورشیدی ایستاده است.

• آلودگی هوا و انرژی‌های پاک

داریوش گل علی زاده، معاون مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، به خبرگزاری ایرنا گفته است: «ایران ظرفیت بسیار بالایی در انرژی خورشیدی دارد. اگر بتوانیم گامی در این زمینه پیش ببریم گام موفقی در کاهش آلودگی هوا برداشته‌ایم.»

تهران و سایر کلان شهرهای ایران به ویژه در فصل سرما با آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم می‌کنند، به‌طوری‌که میزان غلظت مهمترین آلاینده‌های هوا شش برابر رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت است و در سال گذشته ٣ هزار و ۷۵۱ مرگ مرتبط با پیامدهای آلودگی هوای تهران رخ داده است.

محمد یعقوبی، که بیش از ۴۵ سال در دانشگاه شیراز فعالیت داشته به خبرگزاری مهر گفته است: «ایران هشتمین کشور تولیدکننده دی اکسید کربن و آلاینده‌های هواست و رشد آن متاسفانه ادامه دارد.

اگر رشد مصرف گاز به همین ترتیب باشد ما در دهه‌های آینده وارد کننده گاز خواهیم بود.»

پروفسور محمد یعقوبی

اقتصاد آنلاین پیشتر نوشته بود: «بر اساس برآورد بانک جهانی، آلودگی هوا در سال ۲۰۱۳ در ایران ۳۰ میلیارد و ۵۹۹ میلیون دلار خسارت اقتصادی به همراه داشته است.»

• دولت‌ها و انرژی پاک

پرفسور یعقوبی به مهر گفته است: «کشورهای امارت، کویت و عمان با اینکه منابع سرشار انرژی فسیلی دارند، اما نیروگاه‌های خورشیدی را راه انداخته‌اند اما در کشور ما علیرغم رشد تحقیقات علمی به مرحله اجرا نرسیده‌ایم.»

یعقوبی معتقد است اگر تنها یک هزارم مساحت کشور را به نیروگاه‌های خورشیدی اختصاص دهیم ۱۴۰۰ گیگا وات ظرفیت تولید برق خورشیدی داریم.