صیانت ، بیرون از مجلس طراحی شده ، به زودی، صدای صاحبانش درخواهد آمد

جواد مرشدی : هفته گذشته ، لابلای جلسات تصویب بودجه ۱۴۰۱ کمیسون مشترک برای تصویب طرح صیانت جلسه ای برگزار کرد و با ۱۸ رای کلیات آن را تصویب کرد . تصویب این طرح واکنش های منفی کاربران و انتقادات بی شمارکسب و کارها  را در فضای مجازی در پی داشت ،حتی برخی نمایندگان مجلس نیز در نامه ای خطاب به هیات رئیسه خواستار لغو بررسی ‎طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس شدند.

در این میان ،  معاونت قوانین مجلس در نامه‌ای به رئیس کمیسیون ویژه ‎طرح حمایت از حقوق کاربران، رای‌گیری ، کمیسیون ویژه و تصویب کلیات طرح صیانت را غیرقانونی اعلام کرد و در ادامه نیز سخنگوی هیئت رئیسه مجلس ، نظر کارشناسی معاونت قوانین مجلس مبنی بر ابطال رأی‌گیری کمیسیون مشترک درباره طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی را تایید کرد.

اما این پایان ماجرا نیست زیرا دبیر کمیسیون مشترک حمایت از کاربران در فضای مجازی گفت: بررسی این طرح هنوز در دستور کار کمیسیون مشترک قرار دارد و به صحن مجلس ارسال نشده است. مهرداد ویس‌کرمی  گفت: بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی به کمیسیون مشترک ارجاع شده است.

حامیان طرح که به اعتقاد برخی نمایندگان مخالف از بیرون مجلس هدایت می شوند با شعار ساماندهی فضای مجازی و تقویت پلتفرم ها و شبکه های داخلی و کنترل پلت فرم های خارجی سعی در تصویب این طرح دارند و هرگز از محدودیت و مسدودیت نمی گویند و با پنهان کاری سعی در پیشبرد اهداف خویش دارند اما منتقدان ،آنان را به استتار اهداف و پنهان کردن واقعیت از مردم و اکثریت نمایندگان متهم می کنند.

خبر آنلاین در گفت و گو با غلامرضا نوری قزلجه نماینده مجلس یازدهم و عضو کمیسیون مشترک به بررسی اهداف و جزئیات این طرح پرداخته است .

اکنون، کاربران با مشکل سراسری کندی سرعت اینترنت مواجه هستند، اگرچه هنوز طرح صیانت به تصویب نرسیده اما عده‌ای این چالش کاربران را از پیش‌زمینه‌های طرح صیانت می‌دانند. آیا این ارزیابی منطبق با واقعیت است؟

کند شدن سرعت اینترنت مربوط به این طرح نیست ولی می‌توان گفت مربوط به همین سازوکارهای موجود است که به‌نوعی با چند درجه رقیق‌تر در طرح صیانت دیده شده است.

سازوکارهایی در کشور داریم که با آن سرعت را کنترل می‌کنند و طرح صیانت، دست کنترل‌کنندگان این سازوکارها را باز می‌گذارد تا به‌راحتی، اعمال‌نظر کنند. الان ما می‌توانیم در مجلس تذکر بدهیم که وزیر محترم چرا سرعت اینترنت پایین است؟ ولی بعد از طرح صیانت دیگر نمی‌توانیم چنین سؤالی بپرسیم چون بعد از تصویب این طرح، وزیر ارتباطات کاره‌ای نخواهد بود و موظف به پاسخگویی نیست.

چندی پیش مرکز پژوهش‌ها ایراداتی را به طرح صیانت وارد دانست و حتی شما نیز در مورد آن صحبت کرده بودید.

"جواد مرشدی : هفته گذشته ، لابلای جلسات تصویب بودجه ۱۴۰۱ کمیسون مشترک برای تصویب طرح صیانت جلسه ای برگزار کرد و با ۱۸ رای کلیات آن را تصویب کرد "چرا نظر مرکز پژوهش‌ها در مورد این طرح هنوز اعمال نشده است؟

نه‌فقط نظر مرکز پژوهش‌ها بلکه نظر هیچ مخالفی در مورد طرح صیانت از ابتدا اعمال نشد. مرکز پژوهش‌ها علاوه بر نظر کارشناسان خود، نظر دانشگاه‌ها، مراکز علمی، کاربران و فعالان اپلی کیشن ها را گرفته بود، جلسات مفصلی گذاشته بودند و اشکالات و ایرادات هم مستند و متقن بودند ولی همه را کنار گذاشتند و حتی دیدیم که یکی از نمایندگان حامی طرح صیانت به‌صراحت و در شبکه خبر تأکید کرد آن‌ها پیشنهاد دادند و ما کار خودمان را کردیم. یعنی از اول صدای هیچ مخالفی شنیده نشد. حتی با پیشنهاد من در آیین‌نامه کمیسیون مصوب شد اگر سه نفر از اعضا از افراد حقیقی و حقوقی یا کارشناسان مخالف یا موافق، درخواست کردند که بیاید و توضیح دهد او باید به جلسات دعوت شود. براین اساس، چند مورد درخواست دعوت کردیم اما نپذیرفتند.

رئیس کمیسیون صراحتاً می‌گوید این فردی که شما دعوت کردید، رفته در تلویزیون علیه طرح صحبت کرده و نباید به جلسه دعوت شود.

گفتم پس ایشان مخالف است و بهتر است صدای مخالف را هم بشنویم، اما اجازه ندادند.

شما همواره می‌گویید روح این طرح ایراد دارد زیرا محدودسازی ابتدا از پلتفرم‌های خارجی شروع می‌شود و پس از کوچ آن‌ها، دامنه محدودیت‌ها به پلتفرم‌های داخلی کشیده می‌شود. چرا چنین نگاه بدبینانه‌ای دارید؟

استدلال‌های موافقان و طراحان این طرح نشان می‌دهد این‌ها با اسم پلت فرم و نرم‌افزار و تکنیک‌های آن کاری ندارند، بلکه دغدغه آن‌ها دیتاهایی است که مبادله می‌شوند. آن‌ها با متن‌ها یا ویدئوهایی که منتشر می‌شود، کار دارند. بنابراین، فرق نمی‌کند این محتواها در چه بستری منتشر شوند. الان پلتفرم‌های چینی و روسی هم فیلتر هستند.

درواقع، این‌ها با اساس فکر مردم و گردش آزاد اطلاعات مشکل دارند و به خاطر همین در هر بندی از طرح تلاش کرده‌اند تا محدودیت ایجاد و فضای مجازی را کنترل کنند.

می‌خواهند کنترل بر فضای مجازی را از دست دولت خارج کنند زیرا نگرانند دولت‌ها، حداقل به خاطر رأی مردم، مقدار پهنای را وسیع‌تر کنند.

"چرا نظر مرکز پژوهش‌ها در مورد این طرح هنوز اعمال نشده است؟نه‌فقط نظر مرکز پژوهش‌ها بلکه نظر هیچ مخالفی در مورد طرح صیانت از ابتدا اعمال نشد"علاوه براین، با حذف وزارت ارتباطات، نظارت نمایندگان مجلس هم منتفی می‌شود. نهایتاً هم می‌خواهند کنترل را به نهادهای نظامی واگذار کنند تا  فضای مجازی به زیان مردم، محدود شود.

اکثر مواد طرح به‌ویژه مواد مهم و اصلی، آشکار و نهان، هدف محدودسازی را تعقیب می‌کند و این نکته، چندان غیرطبیعی هم نیست زیرا نگاه طراحان و حامیان صیانت، مخالفت با گردش آزاد اطلاعات است و آن‌ها با هر نوع فعالیت فرهنگی و با هر نوع گفت‌وشنود در این فضا مخالف هستند.

با چنین نگاهی، نام پلت فرم یا داخلی و خارجی بودن آن اصلاً اهمیتی ندارد، هر پلت فرمی که بستر تبادل‌نظر آزادانه و نقادی مردم باشد، باید خاموش شود.

طراحان طرح گفته‌اند که باید پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی نظیر اینستاگرام بیایند و نماینده معرفی کنند و مالیات دهند وگرنه قطع همکاری خواهیم کرد. چنین مطالبه‌ای تا چه حد دست‌یافتنی است؟

وقتی ما الان تبلیغات را در اینستاگرام غیرمجاز کرده‌ایم، آن‌ها درآمدی ندارند و از کجا می‌خواهند مالیات بدهند؟ اصلاً ما چند درصد از بازار جهانی آن‌ها هستیم؟ وقتی سهم ما از بازار جهانی آن‌ها کمتر از یک درصد است و در این بازار کوچک حتی اجازه تبلیغ در بستر آن‌ها را هم نداده‌ایم چرا باید حاضر شوند بیایند اینجا دفتر بزنند و مجوز بگیرند؟ سوای این، ایران اکنون تحریم است و در شرایط تحریمی آن‌ها حاضر نیستند به خاطر سهم ناچیز ایران در بازار جهانی‌شان، منافع خود را به خطر بیاندازند.

عده‌ای معتقدند صیانت حتی اگر تصویب شود، سرنوشتی بهتر از قوانین مصوب برای مقابله با ویدئو و ماهواره نخواهد داشت ...

ما باید این تجربه‌ها را جلوی خود بگذاریم، طی قرن گذشته موضوعات متعدد و متفاوتی داشتیم و اواخر آن هم همین بحث ویدئو و سی دی پلیر بود، ما چقدر افراد با شخصیت را به خاطر ویدئو شلاق زدیم اما الان این دستگاه به یکی از ملزومات اداری ضروری ما تبدیل شده است. الان درصد پوشش ماهواره در کشور چقدر است و چند میلیون خانواده از این تکنولوژی استفاده می‌کنند؟

این گسترش ویدئو و ماهواره در وضعیتی رخ داد که برای استفاده‌کنندگان از آن‌ها مجازات قانونی سنگینی تصویب شده بود اما نکته اینجاست که با قانون‌گذاری نمی‌توان با تکنولوژی، پیشرفت و رشد فرهنگی جنگید. نمی‌شود قانون بگذاریم و بگوییم مردم شما فکر نکنید.

این اقدامات پیشاپیش محکوم به شکست است. چون ما صاحب‌اختیار مردم نیستیم، ما وکیل مردم هستیم و باید از جایگاه وکیل مردم تصمیم بگیریم و قانون‌گذاری کنیم.  ساماندهی فضای مجازی حتماً قانون لازم دارد اما قانونی که به سود مردم باشد و نه اینکه آن‌ها را محدود کند.

بیشتر بخوانید :

• مازنی: طرح صیانت یعنی دیوارکشی / قالیباف و رئیسی موضع خود را شفاف کنند

• فعال سیاسی: تصویب طرح صیانت ، مردم را به عکس العمل‌های تند خیابانی وادار می کند

وضعیت کسب‌وکارها پس از تصویب احتمالی و اجرای طرح صیانت چگونه خواهد شد؟

من ازجمله نمایندگانی بودم که از ابتدای شکل‌گیری این طرح بالای سر آن بودم و تابه‌حال، هیچ کسب‌وکاری حتی در یک مورد هم نگفته این طرح خوب است و دست شما درد نکند بلکه همه نامه اعتراضی نوشتند، امضاهای الکترونیک جمع کردند، کمپین گذاشتند و نامه‌های متعدد به مرکز پژوهش‌ها نوشتند و دلایلشان را آوردند تا اعلام کنند این طرح، صیانت کننده منافع ما نیست بلکه ما را نزد مشتریان طرفدار فیلتر و بدنام می‌کنید، مشتریان خود را از دست می‌دهیم. پیشنهادت خوبی هم داشتند که اگر می‌خواهید حوزه فضای مجازی را ساماندهی کنید،  بیایید این کارها را انجام دهید. اما متأسفانه کسی اصلاً این مطالب را نشنید و همه را کنار گذاشتند.

این کمیسیون با ۱۶ نفر نماینده رسمیت پیدا می‌کند ،شانزده رأی انتخاباتی خودمان را جمع زدند حدود یک‌میلیون رأی شد ،فقط یک مورد امضاء یک‌میلیون و سیصد هزار امضا و تأکید کرده بودند که این طرح را کنار بگذارید ،این را ما نمی‌خواهیم این در جهت صیانت از کاربران نیست .

"حتی با پیشنهاد من در آیین‌نامه کمیسیون مصوب شد اگر سه نفر از اعضا از افراد حقیقی و حقوقی یا کارشناسان مخالف یا موافق، درخواست کردند که بیاید و توضیح دهد او باید به جلسات دعوت شود"تازه بخشی از این یک‌میلیون و خرده‌ای امضا ،  افراد حقوقی بودند که هرکدام ، ده ها هزار عضو دارند.

به سابقه طرح اشاره کردید ،چرا همواره یک نوع پنهان‌کاری در این طرح وجود داشته است ؟

از زمانی که این موضوع حساس و مهم در کمیسیون مطرح بود بنده از کمیسیون فرهنگی پیگیر آن شدم ،گفتند این طرح در کارگروه با مسئولیت آقای یزدی خواه کار می‌شود و گفته‌اند که هیچ اطلاعاتی از آن بیرون داده نشود .گفتم بسم‌الله!  این اولین بار است که در مجلس ، طرحی کار می‌شود که گفته‌اند اطلاعات آن را به بیرون ندهید حتی به نمایندگان ،داستان چیست ؟

من حساس شدم و خیلی پیگیری کردم گفتند که آقا بگذاریم بعد از انتخابات .من دیدم ظاهراً خبرهایی است ،یعنی چه بعد از انتخابات . البته این طرح بیرون از مجلس طراحی شده و صاحب دارد و به زودی، صدای صاحبانش هم درخواهد آمد . من گفتم این چیست که خود طراحان آن هم باوجود اهمیت ندادن به نرخ مشارکت انتخاباتی باز می‌ترسند قبل از انتخابات از طرح رونمایی کنند ،پس حتماً مضرات اساسی در آن وجود دارد .

تا قبل از انتخابات هم طرح را ارائه نکردند روز ۴ خرداد که نتیجه صلاحیت‌ها را اعلام کردند ، به شوخی گفتم آقای رئیس کارگروه ، دیگر انتخابات هم تمام شد ،طرح را اعلام عمومی کنید .گفت یعنی چه تمام شد؟  گفتم تأیید صلاحیت‌ها آمده و نتیجه انتخابات هم پیشاپیش مشخص است ،خندید و گفت حالا یک ماه دیگر هم صبر کنیم تا انتخابات تمام شود .

بعد از انتخابات ریاست جمهوری این طرح به صحن آمد و در عرض دو هفته در صحن تا بخواهند نمایندگان نظر دهند سه بارعوض شد.یک‌بار۳۴ ماده‌ای ،یک‌بار ۳۷ ماده‌ای و یک‌بار ۲۶ ماده‌ای بود و هر بار این طرحی که بارگذاری می‌شد ،  تغییر می‌کرد،چند بار هم که بعد از ارجاع به کمیسیون دچار  تغییر شد . چون این زمینه و مخفی‌کاری‌هایی که در مورد این طرح وجود دارد را می‌دانستم ، پیشنهاد دادم جلسات باید علنی پخش شود . ما ۱۳ جلسه رسمی داشتیم درحالی‌که  می گویند ۴۰ جلسه برگزار شده ، متعجبم این ۲۷ جلسه را با چه کسانی و کجا داشته‌اند ؟ همه این‌ها مخفی‌کاری و شک‌برانگیز است .آن‌هایی که با شک و تردید به این طرح می‌نگرند، حق دارند چون روش کار از شروع این طرح توأم با شک و تردید و شبهه برانگیز بوده است .

عاقبت این طرح را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

الان یک سال است که این طرح را این رو و  آن رو می‌کنند اما جامعه طرح صیانت را پس می‌زند.

این طرح جزو معدود طرح‌هایی است که همه آحاد جامعه ذینفعان آن هستند و همه دارند آن را پس می‌زنند . ما برای چه کسی می‌خواهیم قانون بگذاریم ؟

من نمی‌گویم در حوزه فضای مجازی قانون نگذاریم ،باید قانون خوب و موردنیاز را بگذاریم ،ما به قانونی که فضای مجازی را سروسامان  دهد قطعاً نیاز داریم .کما اینکه اغلب کشورهای پیشرفته هم در این حوزه قانون دارند و واقع از حق‌وحقوق کاربران حمایت می‌کنند .ما از قانونی که در جهت حمایت واقعی از کاربران و ذینفعان باشد حمایت می‌کنیم و قطعاً قوانین را پیش می‌بریم و به تصویب آن کمک می‌کنیم ولی با این طرح صیانتی که جمله به جمله آن در جهت محدودیت و مسدودیت است و جلوی گردش آزاد اطلاعات را می‌گیرد مخالف هستیم .

حتی دولت هم اعلام کرد با این طرح مخالف است ،کسب‌وکارها و مردم هم که مخالف هستند ،پس برای چه کسی می‌خواهیم این قانون را بگذاریم ؟ این چه جریانی است که بااین‌همه فشار و زور، وقتی همه می‌گویند نه ، می‌گوید باید باشد. این قانون با این شرایط هیچ پذیرشی ندارد و حتماً باید کنار گذاشته شود و یک طرح کارشناسی با هدف  حمایت از کاربران و کسب‌وکارها با مشارکت خودشان تهیه ، بررسی و تصویب شود تا مشکلات موجود در فضای مجازی با لحاظ منافع مردم حل شود .

۲۱۲۱۲