اظهارات زشت ظریف به بهانه انتقال تجربه قابل توجیه نیست / ضرورت نوسازی وزارت امور خارجه در دهه پنجم انقلاب

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، در پی واکنش رهبر معظم انقلاب به اظهارات محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در فایل صوتی منتسب به او گفتگوی مجازی با عنوان روایت میدان، سیاست خارجی انقلابی با حضور رضا آزاد کارشناس مسائل سیاسی، حسین محمدی سیرت عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)، سید جواد حسینی مدیر گروه معارف و استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) و از سوی رسانه مجازی عبور بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) در کلاب هاوس برگزار شد.

اظهارات زشت ظریف به بهانه انتقال تجربه قابل توجیه نیست

رضا آزاد کارشناس مسائل سیاسی در این گفتگوی مجازی گفت: با توجه به بیانات رهبر معظم انقلاب رد صلاحیت وزیر امور خارجه کشورمان در صورت کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان بالاست؛ البته پیش از بیانات رهبری نیز احتمال حضور ظریف در صحنه انتخابات بسیار پایین بود، ولی با توجه به واکنش ایشان به نظر میرسد که اصلاح طلبان از این این فرصت استفاده کنند و به نوعی نیامدن ظریف و یا عدم مشارکت را گردن رهبری بیندازند.

وی به موضع گیری رهبر معظم انقلاب نسبت به تاج زاده دیگر کاندیدای اصلاح طلبان اشاره کرد و افزود: این احتمال وجود دارد که در پی مواضع جدی رهبر انقلاب نسبت به ظریف و تاجزاده یک موج فضاسازی رسانه ای از سوی اصلاح طلبان علیه ایشان به بهانه رد صلاحیت کاندیدا‌های مورد نظرشان شروع شود.

آزاد با بیان اینکه در سال ۶۹ نگاه آقای هاشمی رفسنجانی و مهاجرانی این بود که به طور مستقیم با آمریکا مذاکره کنند به همین دلیل آقای مهاجرانی در همان ایام یادداشت کوتاهی را در روزنامه اطلاعات با عنوان «مذاکره مستقیم» منتشر کرد که در آنجا نیز رهبر معظم انقلاب به شدت علیه مهاجرانی موضع گرفتند، اضافه کرد: رهبری بار‌ها و بار‌ها منطق عدم ارتباط با آمریکا را مطرح کرده و نسبت به مواضع دوگانه مسئولان سیاست خارجی کشورمان به شدت موضع گرفته اند.

وی با اشاره به اینکه اظهارات زشت آقای ظریف در فایل صوتی منتسب به او هیچ وقت با این بهانه که حرف هایش محرمانه و در راستای انتقال تجربیات است توجیه نمی شود، اضافه کرد: به نظر میرسد که بعد از سخنرانی رهبر معظم انقلاب در واکنش به اظهارات ظریف فضا در بین اصلاح طلبان به سمت عدم مشارکت پیش برود.

سید جواد حسینی مدیر گروه معارف و استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) (ع) نیز در این گفتگوی مجازی گفت: یکی از خیانت‌های تاریخی در مورد هویت جامعه ایران اتفاقاتی بود که در دوره ریاست جمهوری آقای روحانی رخ داد به گونه ای که در این دوره جامعه ایرانی نسبت به تحولات سیاست خارجی شرطی شد؛ البته این بدان معنا نیست که سیاست خارجی در تصمیم گیری‌های جامعه مهم و اثرگذار نبوده؛ اما اینکه سیاست خارجه به صورت تک بعدی در مسئله انتخابات نقش تعیین کنند‌های پیدا کند مسئله خطرناکی است که ممکن است در آینده به بحران‌های سیاسی و اجتماعی تبدیل شود.

وی افزود: تصور بنده این است که آقای ظریف و صوت منتسب به او در یک طراحی امنیتی که از سوی دولت اتفاق افتاده گیر کرده است، چون ظریف یک فرد ناشی بدون سابقه امنیتی است که در حلقه ای از افراد امنیتی گیر کرده است و، چون این افراد نسبت به محبوبیت و یا رای مثبت ظریف در نظرسنجی‌ها آگاه هستند با اطمینان به اینکه او در انتخابات شرکت نمی کند، تلاش میکنند که با یک سری طراحی‌ها آراء اش را به سمت سبد رای فرد مورد نظر خودشان هدایت کنند.

حسینی بیان کرد: مسئله ای که در حوزه انتخابات وجود دارد این است که نگاه جامعه در هر حالی به مسئله مذاکره و حوزه بین الملل نگاه مثبتی است به گونه ای که طبق نظرسنجی‌ها قشری که در انتخابات شرکت میکنند نسبت به مذاکرات و اخبار وین خوشبین هستند و از طرفی آن‌ها امیدوار نیستند که ارتباط با آمریکا وضعیت معیشتی را بهتر میکند، ولی مخالف خروج از برجام هستند.

تبدیل صحنه انتخابات به عرصه مذاکره نتایج مطلوبی ندارد

وی افزود: معتقدم که ورود چهره‌های حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی در انتخابات ممکن است تجربه تلخ سال ۹۲ را تکرار کند به گونه ای که اگر فردی از هر جناحی در انتخابات شرکت کند و انتخابات به عرصه مذاکرات تبدیل شود این روال نتایج مطلوبی برای ما به بار نخواهد آورد.

حسینی با بیان اینکه رسانه‌های ما نتوانستند مسئله اثرگذاری میدان در حوزه دیپلماسی را تبیین و صورت بندی کنند و اینجاست که جامعه ما میپذیرد که میدان روی دیپلماسی فشار آورده و حرف ظریف به بار می نشیند، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در بیانات خود تصریح کردند کاندیدا‌ها باید برنامه داشته باشند، اما اصولگرا‌ها به راحتی از کنار این مسئله عبور میکنند و بیشتر وقت را به ظریف اختصاص میدهند و در نتیجه این ضعف ما در تصویرسازی در مسئله اثرگذاری میدان در حوزه دیپلماسی منجر به این میشود که آقایان به راحتی طراحی خود را عملیاتی کنند.

سیاست تنش زدایی نتیجه ای جز محدودیت در فضای بین الملل نداشته است

وی با اشاره به نقش فرامرزی نیروی قدس سپاه بیان کرد: نقش نیروی قدس سپاه فراتر از جغرافیای ایران است و جغرافیای جهان اسلام را دربرمی گیرد. به هر روی در تاریخ جمهوری اسلامی دولت‌هایی که شعار تنش زدایی را داده اند این شعار نتیجه‌ای جز محدودیت در فضای بین المللی و منطقه‌ای برای کشورمان در برنداشته است؛ به گونه‌ای که ما در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی شاهد تحریم رئیس جمهور بودیم و یا در دوره آقای خاتمی ایران به عنوان محور شرارت معرفی شد؛ اما اتفاقا سیاست خارجی دولت آقای احمدی نژاد از ابعادی در ارتباطات با همسایگان بهتر بود.

دیپلماسی با امکانات میدان می‌تواند از دشمن امتیاز بگیرد

حسینی با بیان اینکه نقش نیروی قدس در تاسیس نیروی حشدالشعبی عراق و اثرگذاری این نیرو در سیاست‌های عراق منجر به روی کار آمدی دولت عادل عبدالمهدی شد و این دولت به سمت انعقاد قرارداد‌های سنگین به سمت چین و روسیه رفت، افزود: میدان امکاناتی را در اختیار دیپلماسی قرار می دهد که بر اساس این امکانات دیپلماسی میتواند از دشمن امتیازاتی بگیرد.

نیروی قدس در بین فرمول‌های متعارف سیاست خارجی نمونه‌ای ندارد

همچنین حسین محمدی سیرت عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) نیز گفت: در مورد نیروی قدس اتفاقی که افتاده این است که ما امروز با یک ساختار جدید در حوزه سیاست خارجی روبرو هستیم؛ به گونه‌ای که میتوان نیروی قدس را یک نهاد سیاست خارجی برخاسته از انقلاب اسلامی دانست که در بین فرمول‌های متعارف حوزه سیاست خارجی نمونه‌ای ندارد. در واقع میتوان گفت امروز در بین ساختار‌های متعارف سیاست خارجی در عالم سیاست یک مولود جدیدی در انقلاب اسلامی متولد شده و باید آن را در زمره نهادسازی‌ها و ساختار سازی‌های انقلاب اسلامی دید.

وی بیان کرد: متاسفانه در حوزه مطالعات سیاست خارجی ایران کمتر به مجموعه نیروی قدس پرداخته شده و کماکان نیز در متون کلاسیک سیاست خارجی صحبت از وزارت خارجه و نهایتا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است با این وجود یکی از اتفاقاتی که باید در حوزه دانشی سیاست خارجی بیفتد و ما باید به آن بپردازیم مسئله نیروی قدس است؛ چون این نیرو امروز تا حدودی از حالت محرمانگی خارج شده و به عنوان یک بازیگر کاملا آشکار و مشخص شناخته میشود، ولی در حوزه نظری ادبیات کافی در ارتباط با آن تولید نشده و این در حالی است که ساختار نیروی قدس یک ساختار جدید و بدیعی در حوزه سیاست خارجی است.

محمدی سیرت اظهار داشت: اینکه رهبر معظم انقلاب میگویند وزارت خارجه یک وزارتخانه مجری است نشان میدهد که تصویر ما از این وزارتخانه یک تصویر مبهم است؛ البته توانمندی اغناء سازی و ظرفیت سازی وزارت امور خارجه در سال‌های اخیر و از طرفی خودسانسوری که در نیروی قدس وجود داشته طبیعتا یک جایگاه خاصی را برای وزارت امور خارجه در حوزه سیاست خارجی فراهم کرده است.

نیروی قدس برخلاف وزارت امور خارجه فعال‌ترین سیاست خارجی را اجرا کرده است

وی با بیان اینکه در ساختار سیاست خارجی کشورمان نگاه کلی به نیروی قدس یک نگاه انفعالی است و متاثر از این نگاه هر جا که بحرانی رخ میدهد نیروی قدس باید در آنجا نقش آفرینی کند، افزود: علی رغم اینکه ماهیت نیروی قدس در ساختار سیاست خارجی یک ماهیت انفعالی است، اما این نیرو فعالترین سیاست خارجی را اجرا کرده و این در حالی است که در وزارت امور خارجه کاملا شاهد یک سیاست خارجی منفعلانه هستیم.

بدون نیروی قدس امکان تاثیرگذاری در منطقه وجود ندارد

محمدی سیرت تصریح کرد: به عنوان کسی که در حوزه دیپلماسی عمومی انقلاب اسلامی فعالیت کرده ام به جرات میگویم که تقریبا در حوزه منطقه‌ای چه در حوزه دیپلماسی فرهنگی و چه دیپلماسی سیاسی بدون نیروی قدس امکان تاثیرگذاری در آن منطقه وجود ندارد و این در حالی است که وزارت امور خارجه به یک فرایند کاملا بروکراتیک و اداری دچار است.

وی با تاکید بر اینکه امروز ما نیازمند یک کالبد شکافی جدی در بدنه سیاست خارجی کشورمان هستیم، افزود: بنده اعلام مواضع ظریف را نه به دلیل عدم آگاهی بلکه به دلیل عدم همنشینی طبیعی میدانم، چون از کوزه همان تراود که در اوست و نکته اینجاست که آقای ظریف و نظام ذهنی او همین است به همین دلیل ما از بازیگری که طعم سیاست خارجی انقلابی را نچشیده نمیتوانیم زیست متفاوتی را بخواهیم. به هر روی ما باید بپذیریم که زیست کارمندی در وزارت امور خارجه در یک بروکراسی بین المللی گرفتار است.

ظریف برخلاف سردار سلیمانی ایمان درونی برای انجام ماموریت‌هایش ندارد

محمدی سیرت با بیان اینکه فایل صوتی آقای ظریف صدای وزارت امور خارجه کشورمان است، اظهار داشت: ظریف میگوید من مجتهدم در نظر و مقلدم در عمل و این بدان معناست که او به امر دیگری معتقد است، ولی مجبور است امر دیگری را اجرا کند با این وجود وقتی نیرویی به یک ماموریتی ایمان نداشته باشد قطعا در حوزه ماموریت نیز اتفاق واقعی نمی‌افتد؛ اما وقتی که شهید سلیمانی به مبانی انقلاب اسلامی، به رهبری انقلاب، به آرمان‌های امام و به ماموریتش ایمان دارد قطعا این ایمان درونی در ماموریت هم خود را نشان میدهد.

ضرورت نوسازی وزارت امور خارجه در دهه پنجم انقلاب

وی اضافه کرد: اینکه رهبر معظم انقلاب خطاب به ظریف گفتند ما صدای آمریکا را از زبان وزیر خارجه خودمان شنیدیم یک هشدار است با این وجود در دهه پنجم انقلاب یکی از مطالباتی که باید مطرح شود نوسازی وزارت امور خارجه است.

عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه این بخش از بیانات رهبر معظم انقلاب که فرمودند عد‌های حرف‌هایی میزنند که ماهیتا با امکان حضورشان در صحنه انتخابات در تعارض است یادآور حضور مسعود رجوی در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری است، گفت: مسعود رجوی در نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری توسط آقای موسوی خوئینی‌ها به عنوان نماینده شورای انقلاب و وزارت کشور تایید شد و به تبع آن برخی از بزرگان نسبت به تایید صلاحیت رجوی اعتراضاتی کردند که این اعتراضات به گوش امام خمینی رسید و ایشان هم گفتند کسی که به قانون اساسی رای نداده است و آن را باور ندارد چگونه میتواند مجری و حافظ قانون اساسی باشد و این موضوعی است که به نظر بنده تابعی از مصاحبه‌های عجیب و غریب آقای تاجزاده است.

وی با اشاره به اینکه ما در جمهوری اسلامی دچار یک شرک سازمانی هستیم و این شرک سازمانی هم صرفا ناظر به وزارت امور خارجه نیست و در همه جا وجود دارد، افزود: معتقدم که ما باید از بازیگری استفاده کنیم که میدان و دیپلماسی برای او معنا نداشته باشد یعنی این نیرو یا باید میدان را دیده باشد و دیپلمات هم باشد و یا دیپلماتی باشد که میدان را دیده باشد؛ پس بازیگر نباید اصلا چنین تفکیکی را برای خود قائل باشد. به هر روی این شرک سازمانی که به آن دچار هستیم این دوگانه را می‌سازد و این در حالی است که این دوگانه در غرب وجود ندارد، چون غربی‌ها صحنه را فقط یک چیز می‌بینند.