دلایل و عوامل «تاخت‌وتاز» قیمت دلار در ایران از ابتدای سال ۹۹

قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد ایران روز ۲۳ تیرماه مرز ۲۳ هزار تومان را رد کرد که نسبت به ابتدای سال جاری بیش از ۴۵ درصد رشد نشان می‌دهد.

نرخ دلار در ابتدای سال ۹۷، قبل از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ۴۷۰۰ تومان بود که روند افزایش آن در دو سال گذشته نشان می‌دهد که ارزش پول ملی ایران از آن زمان به امروز تقریبا یک پنجم شده است.

نرخ ارز که ابتدای سال ۹۹ حدود ۱۶ هزار تومان بود اواخر خرداد، زمانی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد، به ۱۹ هزار تومان رسید که بیانگر تقریبا ۱۹ درصد رشد است.

نرخ دلار از اول تا ۲۳ تیرماه بیش از چهار هزار تومان دیگر افزایش یافت که بیانگر ۲۳ درصد رشد نسبت به قبل است.

نرخ دلار از ابتدای سال ۹۷ تا ۲۲ تیرماه:

منبع: سایت بن‌بست

مقام‌های ایران خصوصا حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، و عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در روزهای گذشته عدم بازگشت «۲۰ میلیارد یورو» ارز توسط صادرکنندگان را علت آشفتگی بازار ارز معرفی کرده‌اند، اما مولفه‌های اقتصادی کشور نشان می‌دهد که عوامل دیگری در افت ارزش پول ملی ایران نقش تعیین‌کننده داشته است.

کل صادرات غیرنفتی ایران در بهار ۹۹ نسبت به پارسال بیش از نصف کاهش یافته و به زیر ۵.۷ میلیارد دلار رسیده است. البته گمرک ایران برای اولین بار با اضافه کردن صادرات ۶۹۰ میلیون دلاری بنزین به اقلام صادرات غیرنفتی، میزان کل این دسته از صادرات را ۶.۳۶ میلیارد دلار اعلام کرده که باز هم نسبت به دور مشابه پارسال ۴۴ درصد افت نشان می‌دهد.

قیمت سکه بهار آزادی طی یک هفته گذشته ۷.۶ درصد، طی یک ماه گذشته ۳۵ درصد، طی یک‌سال گذشته بیش از ۱۳۱ درصد و طی سه سال گذشته بیش از ۷۴۰ درصد افزایش یافته است.

واردات کشور نیز در این دوره ۷.۶ میلیارد دلار بوده که نسبت به پارسال ۲۷ درصد کاهش یافته، اما هنوز هم تراز تجارت خارجی کشور به شدت به زیان ایران است.

از طرفی بر اساس آمارهای شرکت اطلاعات کالا و انرژی، کپلر، که در اختیار رادیو فردا قرار گرفته است، صادرات روزانه نفت خام ایران در بهار امسال به طور متوسط ۱۸۷ هزار بشکه بوده است، در حالی که این رقم در بهار پارسال ۹۷۶ هزار بشکه بود.

صندوق بین‌المللی پول در گزارشی که ابتدای سال جاری خورشیدی منتشر کرد، پیش‌بینی کرده است کل صادرات کشور در سال جاری به ۴۶ میلیارد دلار برسد، اما واردات کشور ۶۴.۶ میلیارد دلار خواهد بود. بدین ترتیب، برای اولین بار تراز تجاری کشور منفی خواهد شد و واردات کشور ۱۸.۶ میلیارد دلار بیشتر از صادرات خواهد بود.

این نهاد بین‌المللی می‌گوید ذخایر ارزی (در داخل و خارج) کشور نیز در سال جاری حدود ۱۹ میلیارد دلار نسبت به پارسال کاهش خواهد یافت و به ۸۵ میلیارد دلار خواهد رسید. این رقم در سال آینده به ۶۹ میلیارد دلار می‌رسد.

به غیر از افت صادرات و تحریم‌های آمریکا، افزایش چشمگیر نقدینگی در کشور نیز باعث افت ارزش پول ملی ایران و افزایش تورم شده است.

بر اساس آمارهای بانک مرکزی ایران حجم نقدینگی در اسفند ۹۸ نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ بیش از ۳۱ درصد رشد داشت و به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان رسید.

"قیمت سکه بهار آزادی طی یک هفته گذشته ۷.۶ درصد، طی یک ماه گذشته ۳۵ درصد، طی یک‌سال گذشته بیش از ۱۳۱ درصد و طی سه سال گذشته بیش از ۷۴۰ درصد افزایش یافته است"نقدینگی نسبت به سال ۹۴ تقریبا ۲.۵ برابر شده است. نقدینگی در بهار امسال هم بیش از هفت درصد رشد داشته است.

افت ارزش ریال بازار سکه را نیز متلاطم کرده است. از ابتدای سال جاری نرخ سکه بهار آزادی از شش میلیون تومان به بالای ۱۰ میلیون تومان در روز دوشنبه ۲۳ تیرماه اوج گرفته است.

نرخ سکه بهار آزادی از ابتدای سال جاری تا ۲۱ تیرماه:

منبع: شبکه اطلاع‌رسانی طلا، سکه و ارز

قیمت سکه بهار آزادی طی یک هفته گذشته ۷.۶ درصد، طی یک ماه گذشته ۳۵ درصد، طی یک‌سال گذشته بیش از ۱۳۱ درصد و طی سه سال گذشته بیش از ۷۴۰ درصد افزایش یافته است.