تهدید زبان فارسی فقط حذف کرسی‌مان در کشورهای دیگر نیست

تهدید زبان فارسی فقط حذف کرسی‌مان در کشورهای دیگر نیست
خبرگزاری مهر
خبرگزاری مهر - ۱۲ شهریور ۱۴۰۱

به گزارش خبرگزاری مهر، یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های «زبان‌شناخت» با موضوع «زبان فارسی در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی» توسط دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری، عصر دوشنبه ۷ شهریور ۱۴۰۱ با سخنرانی محمدحسن مقیسه، پژوهشگر و استاد دانشگاه و مؤلف کتاب امین زبان و ادب پارسی، درحوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهدی صالحی مجری و کارشناس، با اشاره به مواجه بودن با جنگ زبان‌ها در دنیای امروز گفت: این جنگ، مایه و پایه این شده که بسیاری زبان‌ها از عرصه روزگار محو شوند و رهبر انقلاب در فهم این ماجرا، یعنی دیدن میدان جنگ نرم در عرصه زبان و رصد جنگ‌های آینده بر مبنای زبان شناسی و استعاره‌های شناختی، از آدم‌های پیشرو بوده اند.

وی در این باره ادامه داد: ایشان بواسطه احاطه، شناخت و آگاهی که به میدان جنگ فرهنگی و فضای غالب بر جهانی شدن دارند، التفات ویژه ای به زبان فارسی دارند و از ابتدای مسئولیت‌های شأن در جمهوری اسلامی پی‌گیر ماجرای زبان فارسی بوده اند. ایشان همواره ملاحظاتی درباره شاعران داشته اند و الطافی هم به شاعران کرده اند که ازجمله می‌توان به مرحوم هوشنگ ابتهاج و شهریار اشاره کرد. آدم متحیر می‌ماند که چگونه ایشان با تمام مشغله‌های ذهنی، فکری و عملی که دارند، می‌بینیم که مراقب نویسنده‌ها و شاعران و بزرگان ادب فارسی هستند.

صالحی افزود: بر اساس تاریخی که از ایران معاصر منتشر شده و خود ایشان هم یادآور شده اند، اگر ایشان نبودند قبر فردوسی تخریب می‌شد و ایشان پیشگیری و جلوگیری کرده اند. ایشان همواره حفاظت از کیان زبان فارسی را وظیفه خودشان دیده اند و مدام در نشست‌های مرتبط با حوزه زبان نظر داده اند و مطالبه و بحث کرده‌اند. حتی تأسیس این دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری هم یکی از مطالباتی است که شخص حضرت آقا ازحوزه هنری داشته اند.

صالحی ادامه داد: مسأله و حفظ زبان فارسی، جزو راهبردهای بسیاری از نهادهایی بوده که رهبری در تأسیس‌شان مؤثر بوده اند و نظر داشته اند که ازجمله می‌توان به: جامعه المصطفی و سازمان ملی فضای مجازی اشاره کرد.

"ایشان همواره ملاحظاتی درباره شاعران داشته اند و الطافی هم به شاعران کرده اند که ازجمله می‌توان به مرحوم هوشنگ ابتهاج و شهریار اشاره کرد"به طور شخصی ازبعضی نهادها مطالباتی در خصوص زبان فارسی دارند و مانند یک دلسوز مطلع و به روز، مسائل زبان فارسی را رصد می‌کنند.

این مدرس ویرایش و درست نویسی گفت برخی از بیانات ایشان هم در خصوص زبان فارسی دردناک بوده و می‌فهمیم که ناراحتی‌ها و نگرانی های‌شان در این حوزه در چه حدی است و معتقدیم که این ناراحتی‌ها بجاست.

این عضو شورای راهبردی دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری، زبان را محور فرهنگ عنوان کرد و گفت: این فرهنگ است که جامعه را رشد می‌دهد و زبان، محور ارتباطات است و ارتباطات، مبنای هر گونه توسعه در دنیای امروز است. ایشان هم با تمام این ملاحظات، دارند برای حفظ این ستون و محور تلاش می‌کنند.

صالحی سپس به معرفی دکتر محمدحسن مقیسه پرداخت و گفت: ایشان استاد دانشگاه، دکتری زبان و ادبیات فارسی و مؤلف کتاب «امین زبان و ادب پارسی، است و زحمت مستوفایی در تدوین و جمع آوری فرموده‌های حضرت آقا کشیده و راهکارهای علمی و عملی ایشان در حوزه زبان فارسی را جمع آوری کرده است. ویرایش چهارم این کتاب هم آماده است و بزودی منتشر خواهد شد. علاوه بر این، شخص ایشان مدام در این حوزه مشغول تلاش هستند.

در ادامه این نشست، دکتر مقیسه، تشکیل دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری را تبریک گفت و افزود: رهبری در آخرین نشستی که با شاعران در شب شعر رمضانیه داشتند، مسئول وقت حوزه هنری را در این خصوص خطاب قرار دادند و امیدوارم کارهای بزرگی در این دفتر انجام شود.

این استاد زبان و ادبیات فارسی در ادامه با استناد به آیاتی از قرآن کریم، زبان را جزو برترین و نیکوترین کلام‌ها پنداشت و در ادامه اهمیت و نقش زبان فارسی را فراتر از زبان به عنوان یک ابزار ارتباطی دانست و گفت: فارسی، زبانی است که فقط نقش بدیهی‌اش، که ارتباط برقرار کردن بین انسان‌ها است، را انجام نمی‌دهد بلکه زبانی است که شما را از سطح به بالا می‌برد. وی با اشاره به زبان‌هایی که بیش از ۱۵۰ میلیون گویشور دارند اما به عنوان زبانی علمی شناخته نشده اند خاطر نشان کرد: این زبان فقط نقشی ارتباطی دارند بلکه زبانی است که شما را به قول مولانا از سطح زمین بلند می‌کند.

مقیسه در ادامه وارد مبحث اصلی نشست شد و گفت: گاهی از من این پرسش را می‌پرسند که چرا رهبری و زبان فارسی؟! این سوال را می‌پرسند چون شأن رهبری ایجاب کرده که ایشان بواسطه اینکه رهبر هستند درباره موضوعات سیاسی و بین المللی و اجتماعی صحبت کنند اما درواقع، موضوع زبان و ادبیات فارسی بسیار بیش و پیش از موضوعات دیگر مورد نظر و توجه رهبری بوده است.

وی در ادامه این نشست به طرح ۴ موضوع به عنوان مقدمه این مبحث پرداخت و افزود: رهبری در عنفوان جوانی به دلایلی شخصی چون: علاقه و ذوق و استعداد فردی، عدم خستگی از ادبیات و فروع آن، ذهن خلاق و حافظه قوی و حضور ذهن فراوان شأن به ادبیات روی می‌آورند.

وی با اشاره به شرکت کردن رهبری در ۳ انجمن شعری آن دوران شامل: انجمن فرخ، انجمن فردوسی و انجمن سرگرد نگهدارنده افزود: در آن انجمن‌های شعری فقط به شعرخوانی پرداخته نمی‌شد و شعرهایی که خوانده می‌شد ازلحاظ مؤلفه‌ها و معیارهای شعری نیز مورد بررسی قرار می‌گرفتند و یکی از کسانی که شعرها را از زوایای مختلف تحلیل می‌کرد، خامنه ای جوان ۱۵- ۱۶ ساله بود.

وی در این باره گفت: ایشان دیوان‌های شاعران کلاسیک را می خوانده اند و تحلیل‌های شأن در باره شاعران کلاسیک‌مان به گونه‌ای بوده است که مورد توجه خبرنگار یک مجله لبنانی قرار می‌گیرد و عکسی از ایشان می‌اندازد و شرحی در باره

اش
می‌نویسد و حدود ۶۰ سال پیش در لبنان منتشر می‌کند.

اینکه یک روحانی جوان آمده و در جلسات شعری، که بزرگان شعر و معمّرین حضور دارند، به تحلیل شعرها می‌پردازد، باعث تعجب است. ایشان یک روحانی در حوزه علمیه مشهد بودند و حوزه‌های علمیه آن زمان را هم که نباید با حوزه‌های علمیه امروز، که فعالیت‌های ادبی و هنری و حتی ورزشی در آنها صورت می‌گیرد، مقایسه کرد چون فقط دروس فقهی و علمی و دینی در آنها تدریس می‌شد. اینکه یک روحانی بیاید و خودش به مجادله‌های ادبی بپردازند رسم نبود. در کتاب شرح اسم، که زندگینامه رهبری تا انقلاب اسلامی به قلم «هدایت الله بهبودی» است نیز به شرکت ایشان در یک انجمن شعری در اصفهان اشاره شده که در آنجا شعرش را می‌خوانند و بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند.

مقیسه افزود: ایشان نه تنها در نقد ادبیات کلاسیک و گزینش ابیات شاعران، در سرودن شعرهای غزلی نیز دستی بر آتش داشته‌اند. علاوه بر این، در سخنرانی‌ها و نوشته‌های فراوانی که ازایشان داریم، به ابیاتی از شعر شاعران کهن و معاصر تا شاعران انقلاب اسلامی به صورت مبسوط پرداخته اند.

"ایشان همواره حفاظت از کیان زبان فارسی را وظیفه خودشان دیده اند و مدام در نشست‌های مرتبط با حوزه زبان نظر داده اند و مطالبه و بحث کرده‌اند"به عنوان مثال، این نمونه شعر از حافظ را درخصوص توصیف سیما و ابعاد گسترده انقلاب اسلامی در جهان آورده است:

زین قصه هفت گنبدِ افلاک پرصداست
کوته نظر ببین که سخن مختصر گرفت.

از گلستان و بوستان سعدی و همین طور از خیلی شاعران کلاسیک هم شواهدی دارند. به شعر شاعران معاصر مانند شهریار و پروین اعتصامی هم پرداخته اند و به شعر ذیل از هوشنگ ابتهاج هم چندین بار پرداخته اند:

«نشود فاش کسی آنچه میان من و توست
تا اشارات نظر نامه رسان من توست
گوش کن با لب خاموش سخن می گویم
پاسخم گو به نگاهی که زبان من و توست
روزگاری شد و کس مرد ره عشق ندید
حالیا چشم جهانی نگران من و توست…»

ایشان به مراتب و فراوان از شعر این شاعران استفاده کرده اند که به عنوان نمونه می‌توان به شعر ذیل از پروین اعتصامی اشاره کرد که روی تخت بیمارستان و در جریان گفت‌وگو با آقایان کمال تبریزی، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا و رضا امیرخانی خواندند و نکاتی را درباره‌ی این شاعر بیان کردند.

«هر بلائی کز تو آید رحمتی است
هر که را رنجی دهی آن راحتی است
زان به تاریکی گذاری بنده را
تا ببیند آن رخ تابنده را
تیشه زان بر هر رگ و بندم زنند
تا که با مهر تو پیوندم زنند…»

مقیسه در این باره گفت: ایشان همواره به شاعران و شعرشان از رودکی گرفته تا شهریار و ازشهریار تا سید حسن حسینی و حمید سبزواری توجه داشته اند و شعرهای شأن را می خوانده اند. این استاد زبان وادبیات فارسی خاطرنشان کرد: ایشان وجوه تمام سبک‌های شعری را می‌شناسند و از میان سبک‌ها بیشتر به سبک هندی علاقه منداند و به شاعران این سبک همچون: بیدل دهلوی و صائب تبریزی نیز علاقه فراوانی دارند. نظرات عجیبی هم در خصوص برخی شاعران ازجمله فروغ دارند.

مقیسه در ادامه به خوانش رمان‌های مطرح و طراز اول ادبیات کلاسیک جهان توسط رهبری اشاره و خاطرنشان کرد: ایشان از سال ۱۳۳۶ که ۱۷ ساله بوده اند به خواندن رمان‌های برجسته روسی چون «جنگ و صلح» و «گذر از رنج ها» هر دو از تولستوی و «دُن آرام» از شولوخوف پرداخته اند و تحلیل بسیار واضح و جالبی ازاین رمان‌ها دارند و دو رمان «دُن آرام» و «گذر از رنج ها» را با هم مقایسه کرده اند. ایشان رمان‌های فرانسوی را هم خوانده اند و تحلیل ویژه‌ای نیز از آنها دارند و می‌گویند که تاریخ فرانسه را از روی همین رمان‌ها شناخته ام.

از رمان‌های فرانسوی که خوانده اند می‌توان به رمان‌های «بینوایان»، «گوژپشت نتردام» و «تاریخ یک جنایت» از آثار «ویکتور هوگو» اشاره کرد. تحلیل مفصل و دقیقی هم از مقایسه این رمان با جنگ و صلح تولستوی دارد و آثار «رومن رولان» را هم خوانده اند.

رمان‌هایی آمریکایی چون «خوشه خشم» و آثار «هوارد فاست» را هم خوانده اند. در سال‌های اخیر نیز رمان‌هایی از ادبیات آمریکای لاتین خوانده اند و وقت زیادی هم که در این زمینه می‌گذارند بسیار عجیب است. انشاالله در کتاب بعدی‎ام به رمان‌های خارجی که ایشان خوانده اند خواهم پرداخت اما در آن از رمان‌های ایرانی که خوانده اند نمی گویم چون فصل جداگانه ای دارد. مقیسه به شناخت رهبری از تاریخ روسیه، که از طریق خواندن رمان‌های روسی کسب کرده اند اشاره کرد و در این خصوص این شناخت را ناشی از حجم بالای مطالعه رهبری در باره تاریخ روسیه دانست.

مقیسه در ادامه این نشست به شناخت و تسلط رهبری از ادبیات عرب پرداخت و گفت: ایشان از آنجا که حوزوی و برآمده از حوزه‌های فقاهت است، به زبان و ادبیات عرب هم توجه ویژه ای دارند و در شعر ورمان عربی هم باز جلوتر از هم رده‌های روحانی خودش حرکت کرده اند.

"اینکه یک روحانی جوان آمده و در جلسات شعری، که بزرگان شعر و معمّرین حضور دارند، به تحلیل شعرها می‌پردازد، باعث تعجب است"ایشان نه تنها شاعران کلاسیک عرب از «متنبی» تا «ابوفراس حمدانی» را خوانده اند بلکه از شعر شاعرانی مثل نزار قبانی، سمیح قاسم و محمود درویش هم استفاده کرده اند.

وی در ادامه گفت: یکی از موضوعاتی که در داخل کشور عنوان نشده این است که دکتر محمدعلی آذرشب، پژوهشگر و مترجم ایرانی زبان و ادبیات عرب و استاد دانشگاه تهران که در کشورهای عربی بسیار شناخته شده هستند، کتابی با عنوان «الصحوة الاسلامیة الفرص والتحدیات» نوشته اند که در آن موضوع شعر بیداری اسلامی از نظر رهبر انقلاب را مورد توجه قرار داده اند. دکتر آذرشب چند خاطره در آن کتاب آورده که نشان دهنده این است که نگاه رهبرانقلاب به ادبیات عرب، نگاهی مفصل، وسیع، طولانی و درامتداد نگاه تاریخی ما است. مقیسه در این باره خاطر نشان کرد: ادبیات فارسی و ادبیات عرب در طول تاریخ با هم در تعامل بوده اند و برخی شاعران ما تصاویر شعرهای شأن را از شاعران عرب گرفته و همین طور شاعران عرب هم از شاعران ما.

مقیسه سپس به نقل یکی از خاطرات ذکر شده در آن کتاب پرداخت و گفت: آذرشب نقل می‌کند که به رهبری گفتم: یادم است وقتی که به دیدار شما آمدم، داشتید شعری از «نزار قبانی» را زیر لب زمزمه می‌کردید و بلافاصله حضرت آقا می‌فرمایند: بله «یا تونس الخضراء». مقیسه سپس به توضیحاتی در باره این شعر پرداخت و گفت: نزار قبانی یکبار به تونس سفر می‌کند و ازآنجا که آن کشور برایش بسیار زیبا و خوشایند بوده، شعری در توصیف آنجا می‌گوید، که درجهان عرب و بویژه در میان خود تونسی‌ها بسیارمعروف است و سرودها از آن ساخته شده و در محافل می‌خوانند اما در واقع، قبانی در آن ادبیات مقاومت جهان عرب را طرح کرده است.

خاطره‌ای دیگر از دکتر آذرشب در این کتاب آمده است که می‌گوید:

«یکبار به دیدار رهبری رفتم و کتابی ازقاسم الشابی، که شاعری تونسی است و در جهان عرب به گفتن شعرهای هیجانی و حماسی معروف است، در دستم بود، همین که رهبری این کتاب را دیدند به خواندن شعر معروفی از این شاعر با عنوان «إذا الشّعْبُ یَوْمَاً أرَادَ الْحَیَاةَ» از حافظه اش پرداختند. مقیسه با اشاره به دیدارهایی که شاعران عرب با ایشان داشته اند گفت: محمد مهدی جواهری، یکی از این شاعران مطرح عرب است و وقتی بعد از یکی از دیدارها از او می‌پرسند که رهبری را چگونه یافتید می‌گوید: دوران ابن عمیدها و صاحب بن عبادها در ایران زنده شده است.

این دو فرد از وزیران عباسیان بوده اند که در دوران شأن به ادبیات عرب توجه ویژه ای شده است که این نشان دهنده توجه عمیق رهبرانقلاب به ادبیات عرب است.»

مقیسه در ادامه به یکی دیگر از ابعاد بارز رهبر انقلاب در خصوص زبان و ادبیات فارسی پرداخت و گفت: ایشان فقط به جنبه شعر وشاعری و خوانش داستان و رمان نپرداخته اند بلکه یکی از ابعادی که باعث تعمق فکری ایشان در این زمینه شده است، توجه ایشان به پژوهشگرانی است که آثار پژوهشی ارزنده‌ای در باره زبان و ادبیات فارسی انجام داده‌اند که ازجمله باید به اساتیدی چون: مجتبی مینوی، جلال همایی و بدیع الزمان فروزانفر اشاره کرد. وی ادامه داد: حتی در مقطعی و چند ماه قبل از آنکه دکترایرج افشارفوت کنند، ایشان ایرج افشار را دعوت کردند و به حضورشان آمدند. به دکتر افشار گفته بودند که من نوشته‌های شما را خوانده‌ام و بسیار پر جاذبه بودند. نقدی از زنده یاد سید حسن حسینی هم خوانده بودند و روی کتاب «غلط ننویسیم» از زنده یاد ابوالحسن نجفی نیز نقد و نظر داشتند. علاوه بر این، از رمان فرانسوی «خانواده تیبو»، که ابوالحسن نجفی ترجمه کرده بود نیز نقل کرده اند.

مؤلف کتاب «امین زبان و ادب پارسی» در ادامه این نشست به دلایل روی آوردنش به تألیف این کتاب پرداخت و اظهار کرد: کتابی در خصوص زبان فارسی از رهبری نبود و دیگر اینکه، انتخاب موضوعی که گستردگی و پیشینه داشته باشد برایم مهم بود.

"علاوه بر این، در سخنرانی‌ها و نوشته‌های فراوانی که ازایشان داریم، به ابیاتی از شعر شاعران کهن و معاصر تا شاعران انقلاب اسلامی به صورت مبسوط پرداخته اند"من زبان فارسی را انتخاب کردم چون زیرساخت شعر، ادبیات داستانی و پژوهش است و با ادبیات عرب هم ارتباطی کامل دارد. وی در باره تألیف این کتاب افزود: برای این کتاب حدود ۴ سال زحمت کشیدم و از مجموعه فرموده‌ها، سخنرانی‌ها و نوشته‌های رهبری از قبل انقلاب تا آذر ۱۳۹۴ مطالبی استخراج کردم و چاپ چهارم آن نیز بزودی منتشر خواهد شد.

مهدی صالحی، در ادامه این نشست ضمن اشاره به مراقبت‌های زبانی رهبری افزود: ایشان نگاهی تاریخی را که به ماجرای زبان فارسی دارند، در سیاست گذاری‌ها همیشه لحاظ و مطرح می‌کنند که ازجمله باید به نگرانی شأن نسبت به وضعیت زبان فارسی در هند اشاره کرد. ایشان گفته‌اند که زبان فارسی در حال انحطاط است؛ انحطاط خیلی کلمه خطرناکی است آن هم نه از زبان آدمی نا آگاه بلکه از زبان کسی که اگر آدم سیاسی نبود به طور قطع، محور خیلی استواری در حوزه ادبیات می‌شد. یا شاعر و رمان نویسی زبردست می‌شد و یا حداقل، به زبان فارسی و عربی می‌توانست بگوید و بنویسد اما حالا که سیاست دامن ایشان را گرفته، حداقل تلاش ایشان این است که در حوزه سیاست گذاری در خصوص زبان سیاست‌هایی را پیش ببرد. ملاحظه ایشان در خصوص آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبان‌ها نیز، ملاحظه‌ای خیلی جدی بوده، چه در جامعه المصطفی، چه در رایزنی‌های فرهنگی و چه در بنیاد سعدی.

در ادامه این نشست دکتر مقیسه به محتوای کتاب «امین زبان وادب پارسی» تألیف و گردآوری خودش پرداخت و گفت: رهبر معظم انقلاب برای زبان فارسی ۹ ویژگی برشمرده اند و برای هر ویژگی هم توضیحاتی ارائه کرده‌اند.

این ویژگی‌ها شامل مؤلفه‌های ذیل است: دلربایی و گنجایش و کارآمدی، ترکیب پذیری، غنای زبان فارسی، پایداری در برابر هجوم زبان‌های دیگر، شیوایی و آهنگ سخن، برتابی شعر، برخورداری از امتیاز موسیقایی، بهره مندی از نازک‌خیالی و درون‌مایگی و دیگر وسعت قلمرو.

مقیسه سپس به توضیح ۲ ویژگی از این ویژگی‌های نه گانه شامل پایداری در برابر هجوم زبان‌های دیگر و ایرادات و شبهاتی که به گستردگی زبان فارسی می‌گیرند نیز به طور مبسوط پرداختند. مقیسه در ادامه به ۸ کارآیی زبان فارسی از نگاه رهبر انقلاب پرداخت و گفت: بر دوش کشیدن فرهنگ اسلام، حق زبان فارسی بر فرهنگ و تمدن جهانی، راه درست یافتن به حکمت بی نظیر، عامل برجستگی علمی، زبان اسلام انقلابی، وحدت آفرینی، راهبر انتقال معارف و پدیدآورنده زبان اردو از کارایی‌هایی است که رهبری برای زبان فارسی در نظر گرفته اند.

وی به ارائه نکاتی درخصوص برخی از این کارآیی ها پرداخت و گفت: رهبری بیش از ترجمه، قائل به انتشار آثار ادبی فارسی با خود زبان اصلی است چون باعث می‌شود که برای درک این آثار دیگران زبان فارسی را بیاموزند اما ایشان می‌فرمایند که این اقدام نافی ترجمه نیست اما برتری به انتشار آثار به زبان اصلی است.

مقیسه در ادامه به ارائه توضیحاتی در خصوص برخی از این کارآیی های زبان فارسی از جمله: زبان اسلام انقلابی بودن، زبان به مثابه نماد ملیت بودن و زبان علم بودن پرداخت و افزود: رهبری در همه زمینه‌ها حواس شأن جمع است. یکبار از یک کارخانه خودروسازی دیدن می‌کنند که نام خودور تولیدی تازه‌شان را «مینیاتور» گذاشته اند. ایشان می‌فرمایند که «مینیاتور» واژه‌ای فرانسوی است و توصیه می‌فرمایند که بگردید واژه‌ای فارسی برای آن پیدا کنید. مقیسه ادامه داد: یکبار هم تعدادی از طلبه‌ها خدمت‌شان می آیند و می‌گویند که مسابقه‌ای برگزار کرده ایم با عنوان المپیاد علمی.

"ایشان رمان‌های فرانسوی را هم خوانده اند و تحلیل ویژه‌ای نیز از آنها دارند و می‌گویند که تاریخ فرانسه را از روی همین رمان‌ها شناخته ام"ایشان بلافاصله می‌فرمایند که «المپیاد» کلمه‌ای یونانی است و اسم فارسی روی آن بگذارید.

مقیسه در ادامه ضمن اشاره به توصیه‌های رهبری به صدا و سیما و وزارت امورخارجه در خصوص زبان فارسی خاطر نشان کرد: صدا و سیما بیشترین تأثیر را بر زبان فارسی دارد و بنابراین ایشان همواره توصیه‌هایی به این سازمان در خصوص زبان فارسی دارند.

مقیسه ادامه داد: در ویرایش جدید کتاب امین زبان وادب پارسی هم مؤلفه‌هایی چون پیوند هویت ملی و زبان فارسی را گنجانده ایم. وی آهنگین بودن زبان فارسی را هم یکی دیگر از ویژگی‌های زبان فارسی عنوان کرد که مورد توجه رهبری است و خاطر نشان کرد: زبان فارسی در ذات خودش موسیقی دارد اما چون فارسی زبان هستیم متوجه آن نمی‌شویم و بیشتر غیرفارسی زبانان این نکته را می‌فهمند.

وی در این باره افزود: زبان فارسی آهنگ ملایمی دارد و یکی از ویژگی‌هایی که باعث جلب توجه غیرفارسی زبانان می‌شود، نرمی و گوش نواز بودن این زبان است. وی خاطر نشان کرد: رهبری هم فرمودند که در ملاقات‌هایی که دارم متوجه می‌شوم که برخی چه زبان‌های خشنی دارند.

صالحی در ادامه این نشست با اشاره به خاطرات ادبی رهبری و خاطرات دیگران ازایشان، که اغلب در دیدارها شکل گرفته و در رسانه‌ها منعکس نشده ات، گفت: جمع آوری برخی از این خاطرات بسیار ضروری است چون حاوی ظرافت‌ها و دقت نظرهایی اعجاب برانگیز است که نشان دهنده احاطه ایشان بر زبان فارسی و لطف ایشان به اهالی زبان فارسی است.

این عضو شورای راهبردی دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری در ادامه با اشاره به واقف بودن رهبری در حوزه حکمرانی و رسانه افزود: با توجه به دیدگاه تاریخی و ضد استعماری ایشان و نگاه شأن به مواریث زبان فارسی، که همه درحیطه سیاست گذاری زبانی می گنجد، به گمانم جای دیدار ویژه ایشان با اهالی زبان خالی است. یعنی دیداربا کسانی که متمرکز روی آموزش زبان فارسی، روایت شناسی و نشانه شناسی زبان هستند.

صالحی افزود: رهبری به هنگام طرح بحث جهاد تبیین و بحث گام دوم فرمودند که جنگ امروز دنیا درحیطه روایت‌ها است. بنابر این، ایشان دارند گفتمانی را ایجاد می‌کنند که نیاز به توسعه‌های روانشناسانه دارد و جا دارد که اهالی زبان، بخصوص پژوهشگران زبان و فن آوران حوزه زبان، که تا حالا نشده دیداری با حضرت آقا داشته باشند، در قالب دیداری با ایشان مباحث شأن مورد نظرشان را مطرح کنند.

چون بسیاری از نکاتی که ایشان می‌فرمایند، نکاتی است که در دایره سواد کسانی که به عنوان نمایندگان حوزه زبان مسائلی را بر حسب میزان آگاهی و علایق و سلایق مطرح می‌کنند خارج است.

صالحی ادامه داد: رهبری می‌فرمایند که زبان فارسی درحال انحطاط است ولی استادان دانشگاه و برخی طیف‌های مرتبط دیگر می‌گویند که وضعیت زبان خیلی خوب است که این جریان مشکوک است. صالحی تصریح کرد: مثال‌هایی هم چون مقاومت زبان فارسی در مقابل مغول‌ها و اعراب و … را مطرح می‌کنند ولی مگرمغول ها تلگرام و توئیتر داشتند؟! مغول‌ها هیچ برنامه ریزی زبانی نداشتند ولی ما امروز با دشمن قداری روبرو هستیم که ۳۰۰ سال است دارد برای فارسی زدایی تلاش می‌کند و زبان فارسی را ازهند و چین و آسیای صغیراخراج کرده است. علاوه بر این، دارد قومیت‌های محلی را تحریک می‌کند که بر زبان فارسی فشار بیاورند.

دبیر انجمن ویرایش و درست نویسی خاطر نشان کرد: با توجه به رویکرد و مواضعی جدی که حضرت آقا در این خصوص دارند، جا دارد که اهالی زبان، علوم سیاسی و حوزه‌های امنیتی در این حیطه وارد شوند و به دغدغه‌ها و نکات ایشان در این حوزه، که بسیارهم بجاست، بپردازند. صالحی به افت کیفی مدارس در حوزه زبان و ضعیف شدن بچه‌ها اشاره و گفت: ما نمی تونیم بگوییم چون شاهنامه داریم، دیگر زبان فارسی می‌ماند! البته که شاهنامه اثر سترگی است اما نیاز به برنامه ریزی زبانی و سیاست گذاری‌هایی برای مقابله با برنامه ریزی های ضد زبانی و پادتن‌های دشمنان زبان مان داریم. جا دارد که رشته جامعه شناسی زبا ن شکل بگیرد چون نداریم و لازم است که رشته مستقلی هم بشود تا جزئیات را بررسی کنند.

مهدی صالحی در این باره افزود: اگر تهدیدهای زبان را بررسی کنیم، نباید فقط به این بپردازیم که درفلان کشور ۱۰ کرسی مان حذف شده بلکه باید به فن آوری‌های زبانی هم فکر کنیم.

"از رمان‌های فرانسوی که خوانده اند می‌توان به رمان‌های «بینوایان»، «گوژپشت نتردام» و «تاریخ یک جنایت» از آثار «ویکتور هوگو» اشاره کرد"اینکه چه دارند با زبان می‌کنند و رقبای ما چه کسانی هستند. صالحی ادامه داد: بعد از یازده سپتامبر، انجمن زبان آمریکا تشکیل جلسه داد که ما ۳ زبان دشمن داریم؛ فارسی، عربی و کره‌ای و چند سال بعد، چینی را هم اضافه کرده اند. بلافاصله برای مقابله با این زبان‌ها، ۱۴ میلیون دلا ربودجه گرفتند. به طور قطع زبان عبری هم دشمن زبان فارسی است. بعضی زبان‌ها اما رقیب‌اند و نقطه مقابل اما این را هم باید در نظر داشته باشیم که این دیگران هم دارند با بودجه‌های نهادهایی امنیتی مثل موساد تقویت می‌شوند تا آنها نیز تبدیل به دشمن شوند.

بنابراین، این دیداراگر صورت گیرد، می‌تواند مقدمه‌ای برای طرح این نکات درمحضر رهبری شود که امیدواریم اهالی زبان توفیق چنین دیداری پیدا کنند.

مقیسه هم در پایان این نشست، ابراز امیدواری کرد که این دیدار به همت همین دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری حاصل شود و سپس خاطر نشان کرد: این دیدار قدم سیار مبارکی خواهد بود و اگر حاصل شود، خیلی از مسائل حوزه زبان فارسی را می‌توان در آن مطرح کرد.

منابع خبر

اخبار مرتبط

خبرگزاری مهر - ۲۰ خرداد ۱۴۰۱