ماجرای محکومیت آمریکا در شکایت بازماندگان طبس چیست؟

در پی شکایت ورثه و بازماندگان جنایت تروریستی طبس در سال ۱۳۵۹ که در جریان تجاوز نیرو‌های آمریکایی به خاک ایران در عملیات موسوم به «پنجه عقاب» منجر به قتل عام افراد بیگناه شد، شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل تهران (شعبه ویژه رسیدگی کننده به دعاوی بین‌المللی) رأی به محکومیت دولت آمریکا و پرداخت خسارت مادی، معنوی و تنبیهی در حق خواهان‌های این پرونده صادر کرد.

بر این اساس شعبه ۵۵ دادگاه حقوقی روابط بین‌الملل، از باب اقدام متقابل و بر اساس قانون صلاحیت محاکم جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۰ ‏، در خصوص خسارات مادی و معنوی وارده، حکم به محکومیت خوانده به نحو تضامنی به پرداخت مبلغ ۱۴۰ میلیون دلار (معادل ده میلیون دلار برای هر خواهان) صادر کرد. همچنین شعبه مورد نظر از باب خسارات تنبیهی نیز دولت آمریکا را به پرداخت دو برابر خسارات مادی و معنوی وارده یعنی مبلغ ۲۸۰ میلیون دلار و نیز پرداخت خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور رای الی روز اجرای رای صادر کرده است. در پرونده مورد اشاره دولت آمریکا مجموعا ۴۲۰ میلیون دلار محکوم شده است که این مبلغ با پرداخت خسارت تاخیر تادیه از تاریخ صدور رای تا روز اجرای رای همراه خواهد بود. 

ارائه دادخواست اشخاص آسیب دیده و خانواده‌های آنان به دادگاه

 اقدام تجاوزکارانه نیرو‌های آمریکایی به صحرای طبس‌‏، آن‌ها به مسافرین عادی اتوبوس و راننده‌های خودرو‌های در حال عبور بدون دلیل حمله کردند. 

بر همین اساس، ۱۳ نفر از بازماندگان جنایت ارتش آمریکا و همچنین یک نفر از افراد گروگان گرفته شده توسط نیرو‌های آمریکایی در اقدام جنایتکارانه و تروریستی در صحرای طبس طی دادخواستی علیه دولت ایالات متحده اقامه دعوی کردند.

مشایخی وکیل خانواده‌های اشخاص گروگان گرفته شده در خصوص پرونده بازماندگان جنایت ارتش آمریکا گفت: این دادخواست علیه دولت ایالات متحده آمریکا، تنظیم شده است.

مشایخی افزود: دولت ایالات متحده آمریکا، مسئولین، کارگزاران و نهاد‌های دولتی و خصوصی آن که پس از انقلاب اسلامی ایران و پیش از آن با انواع اقدامات خصمانه علیه مردم ایران مسبب شهادت هزاران تن شده، در پنجم اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۹ مصادف با ۲۴ آوریل سال ۱۹۸۰ طی تجاوزی که نام عملیاتی آن در ارتش آمریکا پنجه عقاب نام دارد، با حمایت از برخی عناصر رژیم مخلوع پهلوی و نظامیان سابق ایران، حریم هوایی کشور را نقض کرده و وارد فضای پروازی جمهوری اسلامی ایران می‌شوند.

وی تاکید کرد: بر همین اساس دادخواست اشخاص آسیب دیده و خانواده‌های ایشان با توجه به احراز صلاحیت دادگاه عمومی و حقوقی استان تهران به استناد قوانین داخلی شامل قانون صلاحیت محاکم دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دول خارجی مصوب سال ۱۳۹۰، قانون الزام دولت به پیگیری جبران خسارت ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی مصوب ۱۳۹۵، قانون تشدید مقابله با اقدامات تروریستی دولت آمریکا مصوب ۱۳۶۸، قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه تروریستی آمریکا در منطقه مصوب سال ۱۳۹۶، قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب ۱۳۹۶ و ... همچنین قوانین بین‌المللی از جمله منشور ملل متحد، کنوانسیون‌های حقوق بشری و حقوق بشردوستانه و معاهدات چهارگانه ژنو، قطعنامه ۲۱۳۱ سال ۱۹۶۵ (اعلامیه در مورد ممنوعیت مداخله در امور داخلی دولت‌ها و حمایت از استقلال و حاکمیت ایشان)، قطعنامه ۲۶۲۵ سال ۱۹۷۰ (اعلامیه اصول روابط دوستانه حقوق بین الملل و همکاری بین دولت‌ها مطابق با منشور ملل متحد)، طرح مسئولیت بین المللی دولت‌ها مصوب ۲۰۰۱ و ... به دادگاه بین الملل تقدیم و صدور حکم به محکومیت خواندگان به جبران خسارات مادی، معنوی وارده به خواهان‌ها مورد مطالبه قرار گرفت.

وکیل خانواده‌های آسیب دیدگان این تجاوز نظامی تصریح کرد: اقدامات غیرقانونی دولت ایالات متحده آمریکا، مقامات و نهاد‌های دولتی نقض آشکار حقوق بین‌الملل و به طور مشخص نقض حقوق بشر و تمامیت ارضی ایران؛ درد و رنج فراوانی بر موکلین وارد آورده است، زیرا در اثر این حادثه یعنی تجاوز غیرقانونی حریم هوایی وزمینی جمهوری اسلامی ایران توسط ایالات متحده آمریکا بهترین روز‌های عمر خود را صرف درمان جراحات وصدمات ناشی از اعمال وحشیانه و تجاوزکارانه دولت ایالات متحده آمریکا نموده اند.

وی گفت: در اثر این سانحه خواهان‌ها دچار مصدومیت و مجروحیت‌های متعدد روحی و روانی سختی شده و با بالا‌رفتن سن نه تنها بهبودی حاصل نگردیده بلکه بر وسعت صدمات نیز افزوده شده است به طوری که روند زندگی را برای ایشان بسیار سخت و طاقت‌فرسای نموده است.

"در این هواپیما سرهنگ کایل، تیم کنترل کننده حمله او، تیم مراقبت از جاده، سرگرد فیچ و عنصر آبی و من سوار بودیم"ایشان در تمام طول این مدت با صرف هزینه‌های بسیار سنگین تحت مداوای پزشکان متعددی بوده اند اّما متأسفانه تأثیر اقدامات تجاوزکارانه به حدی بوده است که روند درمان را بسیار دشوار می‌نماید.

وکیل خانواده‌های آسیب دیدگان این تجاوز نظامی ادامه داد: علاوه بر آسیب‌های مادی و فیزیکی که متوجه نامبردگان گردیده است ایشان از آسیب‌های معنوی نیز در امان نبوده اند از جمله اینکه ایشان از نعمت داشتن سلامتی و یک زندگی معمول محروم بوده طوری که شدت جراحات و آسیب‌های روحی علیرغم رسیدگی و مراقبت‌های پزشکی روز به روز عمیق‌تر و درمان بی‌تأثیر گردیده و بعد از سال‌ها تحمل رنج و عذاب غیر قابل تحمل به وی و خانوادهاش، او را مظلومانه به کام مرگی ناجوانمردانه کشانده است.

وی تصریح کرد: در نهایت دادگاه محترم دادخواهی خواهان‌ها را وارد دانسته و مستند به مواد ۳۲۸ و ۳۲۹ و ۳۳۱ و ۳۳۲ قانون مدنی و مواد ۱ و ۲ و ۳ و ۵ و ۱۰ قانون مسئولیت مدنی و مواد ۱ و ۴ و ۵ و ۲۴ قانون مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه و بند الف از ماده ۱ و ماده ۴ و تبصره آن و تبصره ماده ۴ و ماده ۶ قانون صالحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای سیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی و ماده واحده قانون تشدید مقابله با اقدامات تروریستی دولت آمریکا از ماده ۱ و ۲ و ۴ قانون الزام دولت به پیگیری جبران خسارات ناشی از اقدامات و جنایات آمریکا علیه ایران و اتباع ایرانی و ماده ۱ و ۴ قانون اصلاح قانون اقدام متقابل دربرابر اعلامیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمان تروریستی توسط ایالات متحده آمریکا و ماده ۱ قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم و ماده واحده قانون تصویب کنوانسیون سازمان ملل متحد در خصوص مصونیت‌های قضایی دولت‌ها و اموال آن‌ها و ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی مدنی از باب خسارات مادی و معنوی وارده حکم بر محکومیت دولت ایالات متحده‌ی آمریکا به پرداخت مبلغ ده میلیون دلار به ازای هر خواهان و مجموعا یکصد و چهل میلیون دلار صادر کرد.

وی اضافه کرد: همچنین با عنایت به ماده ۴ قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت‌های خارجی از باب تنبیه رفتار خوانده و جلوگیری از تکرار آن در آینده، غرامت تنبیهی نیز طبق عمل متقابل خوانده در نظر گرفته می‌شود چرا که اقدام ایالات متحده آمریکا در هدایت یک عملیات وحشت افکن در خاک کشور خارجی و علیه اتباع ایرانی امری غیرقابل پذیرش و مصداق بارز نقض حقوق بشر می‌باشد لذا چنین رفتاری سزاوار تنبیه بوده و یقینا این تنبیه واجد بازدارندگی است. از این رو، دادگاه خوانده را از این حیث به پرداخت معادل دو برابر خسارات مادی و معنوی وارده یعنی دویست و هشتاد میلیون دلار محکوم نموده است.

وی تاکید کرد: امید است که صدور این حکم تسکینی هر چند اندک باشد بر آلام چندین ساله موکلین.

ماجرای تجاوز نظامی آمریکا به ایران در سال ۵۹

تجاوز نظامی دولت ایالات متحده آمریکا به ایران، توسط سرهنگ چارلی بکویث فرمانده عملیات پنجه عقاب در کتاب نیروی دلتا از پلی می‌تا طبس، به طور مفصل شرح داده شده است. فارغ از برنامه ریزی‌های دقیق جاسوسی و تمرینات سخت و سنگین نیروی دلتا با هدف حمله نظامی و تجاوز به خاک ایران، سرهنگ چارلی بکویث در صفحه ۴۱۲ کتاب خود در خصوص شب حادثه اینگونه بیان می‌دارد که: «تا ساعت هیجده ۲۴ آوریل، اولین هواپیمای ام سی-۱۳۰ در آسمان به پرواز در آمد. در این هواپیما سرهنگ کایل، تیم کنترل کننده حمله او، تیم مراقبت از جاده، سرگرد فیچ و عنصر آبی و من سوار بودیم. پنج هواپیمای دیگر قرار بود یک ساعت بعد پرواز کنند...

حدود ساعت بیست و دو درست مطابق نقشه، هواپیمای ام سی- ۱۳۰ به کویر یک نزدیک شد.

هواپیمای ام سی-۱۳۰ دوری بر فراز منطقه زد و سپس از غرب به شرق فرود آمد.

بعد از اینکه هواپیما از حرکت ایستاد، در پشتی آن باز شد و گروه حفاظت از جاده که وظیفه اش تامین امنیت اطراف جاده بود، پیاده گردید.

موتور سیکلت‌ها و یک جیپ یک چهارم تنی را از سکوی هواپیما پائین گذاشتند.

قبل از اینکه گروه حفاظت از جاده، به طور کامل در جاده مستقر شود، دیدم که یک اتوبوس بنز با چراغ‌های روشن به طرف ما می‌آید، فریاد زدم آن را متوقف کنید و به طرف لاستیک‌های آن شلیک کردم. یکی از رنجر‌ها نیز شلیک کرد و اتوبوس ایستاد. افراد عنصر آبی که تحت فرماندهی ژنرال فیچ بودند، پس از محاصره اتوبوس مسافرین را که چهل و پنج نفر بودند پیاده کردند.

غیر از سه یا چهار مرد جوان بیشتر آنان را افراد پیر یا کودکان تشکیل می‌دادند. مسافران را ابتدا در دو سوی جاده به صف کردیم و به طرف جنوب بردیم. آن‌ها با دقت تفتیش شدند و تحت مراقبت قرار گرفتند.

"افراد عنصر آبی که تحت فرماندهی ژنرال فیچ بودند، پس از محاصره اتوبوس مسافرین را که چهل و پنج نفر بودند پیاده کردند.غیر از سه یا چهار مرد جوان بیشتر آنان را افراد پیر یا کودکان تشکیل می‌دادند"نقشه‌ای برای این مساله طرح شده بود. آن‌ها باید کمی دیرتر در آن شب سوار یک سی-۱۳۰ می‌شدند و به همان ترتیب شب بعد به منظریه بازگردانده می‌شدند.» 

در حالیکه تمام این اتفاقات در منظر چشمان نگران و حیرت زده موکل. به وقوع می‌پیوست. نیرو‌های ویژه دلتا اقدام به ضرب و جرح ایشان نموده و آن‌ها در حالیکه به عجز و ناله‌های سرداده ایشان، توجهی نمی‌کردند آن‌ها را سوار هواپیمای ام سی-۱۳۰ نموده به ایشان می‌گفتند می‌خواهیم شما را به اسارت گرفته و به آمریکا ببریم. آتش ناشی ازسوختن تانکر تا موقعی که دلتا روی زمین بود همچنان ادامه داشت کلنل بکویث بیان می‌دارد که جیم کایل به طرف من آمد و گفت: چارلی، چه فکر میکنی؟ جواب دادم: «همه چیز بستگی به این دارد که اینجا چند نفر ایرانی می‌توانیم از ماشین‌ها بیرون بکشیم.

تا وقتی که هشت یا ده وسیله نقلیه اینجا جمع نشده اند و مجبور نشده ایم که یک پارکینگ درست کنیم نباید دچارهیجان شویم.»

بلایی که سر متجاوزان آمد...

این اظهارات فرمانده نیروی ویژه دلتا درعملیات تجاوز نظامی به ایران بیانگر این نکته است که ربودن سرنشینان خودرو‌هایی که در شب حادثه در حال عبور از آن محل بوده اند کاملاً برنامه ریزی شده و در نقشه عملیاتی ایشان پیش بینی آن صورت گرفته بوده است.

در نهایت هنگامی که یکی از بالگرد‌ها از هواپیمای c-۱۳۰ سوختگیری کرد و از زمین برخاست ناگهان بر اثر اشتباه خلبان با هواپیما برخورد کرد و هر دو آتش گرفتند.

سپس بر اثر طوفان شن، دو بالگرد دیگر، دچار نقص فنی شدند و از انجام عملیات باز ماندند. در نتیجه اجرای طرح با هماهنگی کارتر متوقف شد و آمریکایی‌ها از بیم آنکه، همگی در طوفان شن نابود شوند یا اسیر نیرو‌های ایران بشوند، از فرصت شب استفاده کرده و فرار کردند.

منبع: فارس