افزایش ۴ درجه‌ای دمای هوا در آینده و چشم اندازهای سیلاب وخشکسالی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نیرو، علیرضا الماسوندی با اشاره به روند صعودی تغییر اقلیم در سطح جهان، گفت: تحلیل‌های صورت گرفته طی ۴۰ سال اخیر بر اساس مدل‌های جهانی، شدت تغییرات دما در ایران و کشورهای واقع در خاورمیانه را بیشتر کرده و پیش‌بینی شده طی ۲۰ سال آینده دمای هوا بین سه تا چهار درجه بیش از حد نرمال افزایش یابد.

وی افزود: این شرایط علاوه بر اینکه بر رژیم بارش‌ها مؤثر خواهد بود، موجب می‌شود فرکانس‌های جوی به سیلاب تبدیل شوند و در ادامه با تداوم روند جریانات خشکسالی همراه می‌شود.

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران ادامه داد: در همین راستا حتی در اروپا، با وجود بارش‌های معمولی و با فرکانس‌های بالاتری از نظر زمانی، در مواقعی بارش‌هایی با شدت بالاتر در ایام تابستان سال گذشته رخ داد و موجب شد شاهد وقوع سیلاب باشیم، هم‌اکنون نیز در ایتالیا، فرانسه و هندوستان این شرایط حاکم است.

وقوع سیلاب و ظهور خشکسالی در ادامه سناریوی تغییرات اقلیمی

وی موضوع سیلاب و خشکسالی را یکی از مباحث مهم تغییرات اقلیمی برشمرد و اظهار کرد: وقوع سیلاب در نقاط مختلف کشور طی سال‌های اخیر تشدید شده است، برای مثال سیلاب‌هایی در سال ۱۳۹۵ در حوضه دز و در سال ۱۳۹۸ به صورت فراگیر در حوضه‌های مختلف اعم از لرستان، گلستان و خوزستان رخ داد و مشکلات عدیده‌ای را برای معیشت و زندگی مردم، دام‌ها، مزارع و غیره به وجود آورد.

الماسوندی در همین رابطه یادآور شد: کشورهای توسعه یافته از سال ۱۹۸۰ به سمت مدیریت جامع سیلاب رفتند؛ در این عرصه مطالعات کاملی در حوزه سازه‌ای و غیرسازه‌ای انجام و بر اساس مدل‌های تغییرات اقلیمی نوعی مدیریت تعریف شد. بر اساس این مدل مدیریتی، پیش‌بینی‌های لازم پیش از وقوع سیلاب صورت گرفت و در ادامه اقداماتی در حین و پس از سیلاب انجام شد تا کم‌ترین خسارت را به بار آورد.

اهمیت راه‌اندازی سیستم‌های برخط هشدار سیل

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر اهمیت راه‌اندازی سیستم‌های هشدار سیل به صورت آنلاین و برخط، اضافه کرد: باید احتمالات وقوع سیل و شدت آن پیش از وقوع پیش‎بینی و مردم مطلع شوند و البته در کنار آن چاره‌اندیشی‌های لازم از جمله در نظر گرفتن محل‌هایی امن برای انتقال مردم صورت گیرد.

وی با اشاره به آماده‌سازی شرح خدمات مطالعات مدیریت جامع سیلاب بر اساس استانداردهای تعریف شده، ابراز داشت: از دو سال گذشته بر اساس ماده ۴ قانون بحران، وزارت نیرو مکلف شده است که مطالعات مربوطه را در این باره صورت دهد و قرار شد بودجه لازم برای انجام مطالعات حوضه‌های پرخطر تأمین شود. در صورت تأمین بودجه ظرف مدت یک سال این مطالعات به سرانجام می‌‎رسد.

وی با بیان اینکه با وجود روند رو به رشد تغییرات اقلیمی مساله سیلاب در ایران تشدید خواهد شد، تاکید کرد: بر این اساس باید با نگرش فرصت به این موضوع توجه کرد به طوری‌که منابع حاصل از سیلاب، مهار، تله‌اندازی و ذخیره شود و در سال‌های خشکسالی مورد استفاده قرار گیرد؛ برای مثال در سال ۱۳۹۸ حدود ۲۰ میلیارد مترمکعب حجم سیلاب تخلیه شد، این سیلاب در عین حال خسارت‌های زیادی را وارد کرد، در حالی که دو سال بعد از آن با خشکسالی مواجه بودیم؛ اگر این حجم از سیلاب مدیریت می‌شد می‌توانستیم در سال‌های خشکسالی بهره کافی از آن ببریم.

معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران یادآور شد: امروز بسیاری از کشورهای جهان بر اساس مدل تعریف شده در حال پیشبرد این مهم هستند و در این راستا ایران به صورت موضعی اقداماتی را آغاز کرده است.

الماسوندی تاکید کرد: انجام مطالعات و پیشبرد اقدامات در حوزه مدیریت سیلاب موضوعی فرابخشی است و علاوه بر وزارت نیرو، دستگاه‌های دیگری چون سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور و غیره در حوزه شهری و غیرشهری در این باره مسئولیت دارند.

وی گفت: در چنین شرایطی برای جذب سرمایه‌گذاری برای ساخت کارخانه و غیره ضروری به نظر می‌رسد در مناطق پرجمعیت کشور که شرایط آب، سیل، خاک با هم عجین شده مطالعات جامع سیل انجام و اقدامات سازه‌ای صورت گیرد.

اگر سد دز و کرخه نبود شهر اهواز در سیل ۱۳۹۸ به میزان ۶ متر زیر آب می‌رفت

وی به تأثیر نقش سدسازی در نقاط مختلف کشور در مدیریت منابع حاصل از سیلاب اشاره کرد و افزود: در این زمینه می‌توان به تأثیر مثبت احداث سد چمشیر اشاره کرد. همچنین اگر سد دز و کرخه نبود بر اساس مدلی که تهیه شد اهواز در سال ۱۳۹۸ به میزان ۶ متر زیر آب می‌رفت.

وی گفت: در سال ۱۳۹۵ در سد دز به میزان ۷.۸ میلیارد مترمکعب تخلیه سیلاب صورت گرفت که حجم آن بیشتر از ذخیره سد کرخه بود، این تخلیه علاوه براینکه موجب از دست دادن آب بود، سبب ورود خسارت به اراضی، دام، کشت و غیره شد.

با انجام مدل مدیریت جامع سیلاب حدود ۸۰ درصد منابع آبی کشور حفظ می‌شود

‌معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به میزان تأثیر انجام مدل مدیریت جامع سیلاب در حفظ منابع آبی کشور گفت: در صورت تحقق این امر حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد منابع آبی کشور حفظ می‌شود و امکان استفاده از این منابع در مواقع خشکسالی کشور وجود خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: وزارت نیرو متولی انجام مطالعات درخصوص مدیریت جامع سیلاب محسوب می‌شود و قرار است کارگروهی تشکیل شود تا ضمن تأمین بودجه، مطالعات لازم در حوضه‌های خطرپذیر آغاز شود.