طرح اسرائیل برای استفاده از سامانه ضد هوایی لیزری

برای اسرائیل حفظ امنیت حریم هوایی خود و دفع حمله‌های راکتی و خمپاره‌ای اسلامگرایان افراطی اهمیت زیادی دارد.

از حدود یک دهه پیش سامانه ضد هوایی گنبد آهنین بار اصلی تامین امنیت اسرائیل را بر دوش داشته و به گفته نظامیان اسرائیلی این سامانه در هماهنگی با سیستم‌های دفاعی دیگر بسیار موفقیت‌آمیز عمل کرده است.

در چهار درگیری مهم با اسلامگرایان افراطی باریکه غزه در یک دهه گذشته سامانه دفاع ضدهوایی اسرائیل حدود ۹۰ درصد راکت‌های شلیک شده را رهگیری و نابود کرده است.

شلیک چهار هزار راکت از باریکه غزه طی یک ماه

"اشپیگل آنلاین" چهارشنبه دوم فوریه در گزارشی نوشت، شبه‌نظامیان حماس در آخرین دور از درگیری‌های شدید با نیروهای اسرائیلی تنها طی ماه مه سال گذشته بیش از چهار هزار راکت به سمت اسرائیل شلیک کردند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

با وجود کارآیی زیاد سامانه دفاع هوایی اسرائیل استفاده از آن بسیار پرهزینه است. هر شلیک این سامانه، از جمله به این علت که در هر اقدام دفاعی به طور طبیعی سامانه‌های گوناگونی فعال می‌شوند، ده‌ها هزار دلار هزینه دارد.

پیش از این بخشی از هزینه سامانه گنبد آهنین را ایالات متحده آمریکا تامین می‌کرد اما از مدتی پیش در این زمینه بحث‌هایی وجود دارد.

فناوری لیزی در خدمت دفاع ضد هوایی

بر همین اساس از مدتها پیش اسرائیل مشغول کار بر سر سیستم‌های دفاع ضد هوایی مکمل، به خصوص سامانه‌هایی با استفاده از فناوری لیزری است.

نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل روز سه‌شنبه اول فوریه در کنفرانسی در موسسه پژوهش‌های امنیت ملی دانشگاه تل‌آویو درباره سامانه‌های دفاع لیزری سخن گفت.

پیش از این گفته می‌شد اسرائیل یک سامانه دفاع ضدهوایی با نام "دیوار لیزری" را از سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی می‌کند. اکنون بنت می‌گوید این کار طرف یک‌سال انجام می‌شود و این سامانه در جنوب اسرائیل مستقر خواهد شد.

در حالی که نخست‌وزیر اسرائیل از رونمایی از سامانه "دیوار لیزری" در آینده نزدیک خبر داده هنوز درباره میزان کارآمدی و قابلیت‌های آن خبر زیادی منتشر نشده است.

نفتالی بنت می‌گوید در حال حاضر کسی می‌تواند با چند صد دلار هزینه راکتی را از باریکه غزه به سمت اسرائیل شلیک کند اما رهگیری و انهدام آن ده‌ها هزار دلار هزینه دارد.

کاهش هزینه دفاعی و انهدام "حلقه آتش" ایران

به گفته نخست‌وزیر اسرائیل سامانه جدید لیزری "معادله اقتصادی" را معکوس می‌کند و سرمایه‌گذاری مهاجمان از هزینه دفاعی این کشور بسیار بیشتر خواهد بود.

او با اشاره به حمایت‌های جمهوری اسلامی از گروه‌هایی که علیه اسرائیل می‌جنگند گفت اگر امکان رهگیری و انهدام موشک‌های مهاجم با استفاده از فناوری لیزری، که فقط چند دلار هزینه دارد فراهم شود، "حلقه آتشی" که ایران دور مرزهای اسرائیل تشکیل داده منهدم خواهد شد.

بنت افزود نسل جدید سامانه دفاع ضدهوایی می‌تواند به "دوستان اسرائیل در منطقه" هم خدمت کند. اشاره او به کشورهایی مانند امارات متحده عربی است که قرار است به سامانه گنبد آهنین مجهز شوند.

سابقه تلاش برای تولید سامانه لیزری

اسرائیل فوریه سال ۲۰۱۴ برای نخستین بار یک سامانه لیزری ساخت شرکت صنایع دفاعی رافائل، سازنده گنبد آهنین، را در نمایشگاه صنایع هوایی سنگاپور به نمایش گذاشت.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

مطابق اعلام سازنده این سامانه، به وسیله آن دو اشعه لیزری با برد چند کیلومتر هنگام رسیدن به اهداف در نقطه‌ای به اندازه یک سکه متمرکز می‌شوند و ظرف چهار تا پنج ثانیه آن را منهدم می‌کنند.

شرکت رافائل سال ۲۰۲۰ از آزمایش یک سامانه لیزری به نام "گنبد پهپاد" خبر داد که برای رهگیری و انهدام هواپیماهای بدون سرنشین تهاجمی طراحی شده است.

اسرائیل پیش از طراحی سامانه گنبد آهنین پروژه مشترکی با آمریکا برای تولید سامانه‌های دفاعی لیزری در دستور کار داشت که سال ۲۰۰۵ متوقف شد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  گنبد آهنین بر فراز اسرائیل

  در درگیری‌های اخیر میان فلسطینیان و اسرائیل تاکنون چند هزار راکت توسط حماس و جهاد اسلامی از نوار غزه بسوی شهرهای اسرائیل پرتاب شده‌اند. بخش اعظم این راکت‌ها توسط سامانه پدافند هوایی "گنبد آهنین" اسرائیل، رهگیری و منهدم شده‌اند.

  "بخش اعظم این راکت‌ها توسط سامانه پدافند هوایی "گنبد آهنین" اسرائیل، رهگیری و منهدم شده‌اند"

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  سامانه‌های پدافند دوربرد

  سامانه‌های پدافندی همچون اس ۳۰۰، اس ۴۰۰ (عکس)، اس ۵۰۰ روسی یا پاتریوت آمریکایی سامانه‌هایی با برد بلند هستند و اصولا توانایی مقابله با تهدید‌ از نوع "برد کوتاه" را ندارند. علاوه بر این موشک‌های این سیستم‌ها بسیار گران هستند و در صورت استفاده انبوه، بسیار گران تمام می‌شود. برای نمونه یک موشک ضد هوایی "RIM-۱۶۲ Evolved Sea Sparrow" ساخت کارخانه رتیان میان ۶۴۰ تا ۸۰۰ هزار دلار قیمت دارد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  فلاخن داود

  سامانه پدافند هوایی اسرائیل از دو بخش "گنبد آهنین" (کوتاه برد) و فلاخن داود (David's Sling) تشکیل شده است. طراحی این سامانه در سال ۲۰۰۹ با مشارکت شرکت اسرائیلی رافائل و شرکت آمریکایی ریتیون آغاز و از سال ۲۰۱۶ عملیاتی شد. فلاخن داود برای رهگیری موشک‌های بالستیک تاکتیکی، راکت‌های میان‌برد، دوربرد و موشک‌های کروز طراحی و جانشین سامانه پدافند هوایی هاوک و پاتریوت شد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  دلیل ساخت گنبد آهنین

  پیشینه ساخت پدافند موشکی اسرائیل موسوم به گنبد آهنین (iron dome) به جنگ ۳۳ روزه میان ارتش اسرائیل و حزب‌الله لبنان برمی‌گردد که طی آن حزب‌الله لبنان با پرتاب حدود ۴ هزار راکت کاتیوشا به سوی شمال اسرائیل جان ۴۴ شهروند غیرنظامی را گرفت و ۲۵هزار نفر را مجبور به ترک خانه‌های خود کرد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  گنبد آهنین برد کوتاه

  بخش برد کوتاه گنبد آهنین فقط برای شرایط اسرائیل طراحی شده است.

  گرچه برد موشک‌های این سامانه ۷۰ کیلومتر است، اما یک واحد پدافندی عملا می‌تواند بطور موثر تا شعاع ۷ کیلومتری را پوشش دهد و بدین ترتیب محدوده عمل هر واحد ۱۵۰ کیلومترمربع است.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  مقابله با تهدید انبوه

  سامانه پدافند گنبد آهنین اسرائیل از همان آغاز برای مقابله با تهدید انبوه طراحی شد. هر واحد پدافندی شامل ۴ "لانچر" و هر سکو مجهز به ۲۰ موشک است. هر واحد دارای یک مرکز کنترل و یک رادار (EL/M-۲۰۸۴-Multi-Mode-Radar) است که می‌تواند یک هزار جسم پرنده را هم‌زمان تشخیص دهد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  سامانه هوشمند

  سامانه پدافند گنبد آهنین می‌تواند هم‌زمان به ۶ هدف حمله کند. این سیستم استارت موشک دشمن را ثبت، مسیر پرواز و محل اصابت احتمالی را محاسبه و به سوی هدف شلیک می‌کند.

  "علاوه بر این موشک‌های این سیستم‌ها بسیار گران هستند و در صورت استفاده انبوه، بسیار گران تمام می‌شود"جالب اینکه سامانه می‌داند محل اصابت موشک دشمن منطقه مسکونی است یا بیابان و در صورت عدم احساس خطر از شلیک خودداری می‌کند.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  قیمت و دقت عمل هر موشک

  قیمت هر موشک سامانه پدافند گنبد آهنین ۲۰ هزار دلار اعلام شده است. ارتش اسرائیل "دقت عمل" (Killrate) این سیستم را ۹۰ درصد اعلام کرده، اما واحدهای پدافندی برای بالابردن درصد دقت عمل معمولا دو موشک به سوی هدف شلیک می‌کنند که هزینه نابودی اهداف پرنده را به ۴۰ هزار دلار می‌رساند.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  دلیل ویرانی‌ها

  شمار بالای راکت‌های پرتاب شده از سوی حماس و جهاد اسلامی و اصابت برخی از راکت‌ها به مناطق شهری اسرائیل نشان می‌دهد که سامانه پدافند برای خالی نشدن کامل "لانچر‌ها" به سوی اهداف مهاجم تنها یک راکت شلیک کرده‌اند و بدین گونه دقت رهگیری کاهش یافته و شماری از راکت‌ها نیز موفق به عبور از شبکه پدافند شد‌ه‌اند.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  راکت‌هایی برای ترور؟

  سردار سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از حماس و جهاد اسلامی پشتیبانی می‌کند، می‌گوید جنبش مقاومت فلسطین از پرتاب سنگ به پرتاب موشک رسیده‌ است. اما واقعیت این است که این راکت‌ها ارزش نظامی ندارند، زیرا توانایی حمل فقط ۵ کیلو مواد منفجره را دارند و دارای سیستم هدایت شونده و هدف یاب هم نیستند. آنها شلیک می‌شوند تا به جایی اصابت کنند که معمولا مناطق مسکونی است.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  اصابت راکت؟ یا پهپاد انتحاری؟

  در اولین شب حمله به اسرائیل تاسیسات نفتی در جنوب اشکلون مورد حمله قرار گرفت. گفته شد انفجار بر اثر اصابت راکت نبوده، بلکه همزمان درحالی که سامانه پدافند گنبد آهنین مشغول رهگیری راکت‌ها بود، یک پهپاد انتحاری با پرواز در ارتفاع پائین به تاسیسات اصابت کرده است. پس از آن نیروی هوایی اسرائیل سریعا واکنش نشان داد و یک پهپاد انتحاری دیگر را منهدم کرد.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  بهینه سازی

  سامانه پدافند گنبد آهنین بطور مداوم بهینه سازی می‌شود که بزرگترین آن در ژانویه سال ۲۰۲۰ بود. در پی این بهینه‌سازی، این سامانه توانایی رهگیری موشک‌های کروز و پهپادهایی که در ارتفاع کم پرواز می‌کنند را نیز دارند.

• سامانه پدافند "گنبد آهنین" اسرائیل به روایت تصویر

  ۹۰ درصد رهگیری

  براساس شمارش منابع اسرائیلی از روز بیستم تا روز پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ مه) تعداد ۴ هزار و ۷۰ راکت به سوی اسرائیل شلیک شده که ۴۷۰ فروند آن دارای نقص فنی بوده و در نوار غزه سقوط کرده‌اند. ۹۰ درصد بقیه راکت‌ها رهگیری و منهدم شده‌اند.

  
  
  نویسنده: محمود صالحی