کسی می‌داند بودجه فرهنگ کجا صرف می‌شود؟/ پیشنهادی برای بودجه ۱۴۰۰

عبدالله اسفندیاری تهیه‌کننده و از مدیران باسابقه سینما که از دهه ۶۰ در بدنه مدیریتی سینمای ایران حضور داشته است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت «بودجه فرهنگ» در دوره‌های مختلف طی چهار دهه گذشته گفت: دورانی که من در بدنه مدیریت بودم به سال‌های دهه ۶۰ و ۷۰ برمی‌گردد. در دهه ۶۰ برخلاف تنگناهایی که در مملکت وجود داشت، بودجه‌های فرهنگی تأمین می‌شد. در زمانی که بحث بر سر این بود که به کشور شیرخشک وارد کنند یا نگاتیو، به همت مسئولان دولتی آن زمان که واقعاً خدمتگذار بودند، برخلاف همه این تنگناها، بازهم نگاتیو وارد می‌شد و فیلمسازی تعطیل نمی‌شد.

وی افزود: یارانه‌هایی که در آن سال‌ها به سینما و کتاب تعلق می‌گرفت، باوجود همه مشکلات، محقق می‌شد. این موضوع حتی در شرایط جنگ هم اتفاق می‌افتاد. ما در آن سال‌ها به جایی رسیدیم که شهید رجایی در مقام رئیس‌جمهور وقت، اعلام کرد حتی ته سیلوها را هم جارو کرده‌ایم! ولی در همان شرایط هم باز رفتاری می‌شد که مردم مضطرب نشوند و به آن‌ها فشار نیاید.

"برای مثال از کارگران و کارمندان به راحتی مالیات اخذ می‌شود اما از بزرگانی که از بودجه‌های میلیاردی به راحتی استفاده می‌کنند، مالیاتی دریافت نمی‌شود"در چنین شرایطی، بازهم بودجه‌های فرهنگی حذف نمی‌شد. یعنی ضرورت این موضوع تا این حد حس می‌شد.

بلبشوی مالی در کشور موجب وحشت شده است!

اسفندیاری در ادامه به شرایط امروز بودجه فرهنگ در کشور اشاره کرد و گفت: اما حالا بلبشوی موجود در مسائل مالی کشور باعث وحشت ما می‌شود چون رانت‌خواری، اشتباه کاری، مدیریت نادرست و… دیده می‌شود، موضوعاتی که باید در جای خود محاسبه شوند، محاسبه نمی‌شوند. برای مثال از کارگران و کارمندان به راحتی مالیات اخذ می‌شود اما از بزرگانی که از بودجه‌های میلیاردی به راحتی استفاده می‌کنند، مالیاتی دریافت نمی‌شود. در این میان برخی هم اقدامات نمایشی می‌کنند که مثلاً در حال پیگیری امور هستند ولی عملاً هیچ اتفاقی نمی‌افتد.

بسیاری از این وعده‌ها محقق نمی‌شود و آن وعده‌هایی هم که عملی می‌شود با اصرار و پیگیری زیاد اهالی فرهنگ صورت می‌گیرد در حالی که شأن اهالی فرهنگ اجل از این همه اصرار است. گویا اهالی فرهنگ مدام باید گردن کج کنند تا آن بودجه‌ای که قرار است به عنوان کمک به مسائل فرهنگی داده شود، محقق شود این تهیه‌کننده سینما بیان کرد: بهتر این است که شفاف‌سازی شود تا متوجه شویم بودجه‌های فرهنگی در کجا استفاده می‌شود، اما عملکرد اقتصادی مراکزی که رانت خواری‌های کلان در آن‌ها اتفاق می‌افتد، هرگز شفاف عمل نمی‌کنند و کارنامه‌شان مکتوم باقی می‌ماند.

تمام بودجه‌ای که برای فرهنگ در نظر گرفته می‌شود نسبت به بودجه کل کشور مانند پول توی جیبی و پول خورد است. بودجه‌هایی هم برای جاهای دیگر به بهانه فرهنگ در نظر گرفته می‌شود و سازمان و نهادهای مختلف آن را دریافت می‌کنند اما برای فرهنگ صرف نمی‌شود.

وی افزود: واقعیت این است هر کجایی که پول و پولداری وجود داشته باشد برخی سعی می‌کنند دست به سرقت بزنند، کشور ما هم کشور ثروتمندی است اما این کشور توسط برخی در حال غارت است. این موضوع بیشتر از تحریم به کشور ضربه می‌زند. مساله به قدری بزرگ است که همه را شگفت‌زده می‌کند. بودجه فرهنگ در مجموعه بودجه کشور خیلی کم است اما در همین بودجه اندک هم باز رانت‌خواری صورت می‌گیرد.

این مدیر سینمایی سابق اظهار کرد: در دهه ۶۰ با وجود همه مشکلات و وضعیت جنگی کشور، گویا همه چیز سر جای خودش بود چون سرقت‌ها تا این حد رشد نکرده بود.

"تمام بودجه‌ای که برای فرهنگ در نظر گرفته می‌شود نسبت به بودجه کل کشور مانند پول توی جیبی و پول خورد است"اما حالا هرچند وعده داده می‌شود که کمک فرهنگی صورت می‌گیرد اما حتی همین هم محقق نمی‌شود برای مثال قرار بود به خاطر صدمات کرونا، به سینما کمک شود اما هیچ اتفاقی رخ نداد. بسیاری از این وعده‌ها محقق نمی‌شود و آن وعده‌هایی هم که عملی می‌شود با اصرار و پیگیری زیاد اهالی فرهنگ صورت می‌گیرد در حالی که شأن اهالی فرهنگ اجل از این همه اصرار است. گویا اهالی فرهنگ مدام باید گردن کج کنند تا آن بودجه‌ای که قرار است به عنوان کمک به مسائل فرهنگی داده شود، محقق شود.

بودجه ۱۴۰۰ را در جای واقعی خرج کنید!

وی ادامه داد: به طور کلی ناکارآمدی و سوء‌مدیریت در مسائل بودجه‌ای حوزه فرهنگ وجود دارد. ما سال ویژه‌ای را پشت سر گذاشته‌ایم از همین رو درخواست ما این است که در لایحه بودجه دولت برای سال ۱۴۰۰ مسائل اهالی فرهنگ در نظر گرفته و این بودجه‌ها در جای واقعی خود خرج شود. واقعیت این است که نیاز است به داد اهالی فرهنگ رسیدگی شود، اهالی فرهنگ افراد آبروداری هستند و باید این کمک‌ها و بودجه‌ها با عزت به افراد و حوزه‌های فرهنگی ارائه شود.

اسفندیاری توضیح داد: این شرایط باعث شده وضعیت فرهنگی مردم هم نابسامان باشد.

چون همین اجحاف‌ها و تبعیض‌ها این شرایط را پیش آورده، این باعث شده است اخلاق از بین برود چون فرهنگ برای این است که وضعیت اخلاقی جامعه بهبود پیدا کند و انسان به سمت تکامل معنوی و فکری برود ولی حالا با کوچک‌ترین بهانه‌ای مردم درگیر و عصبانی می‌شوند. ما کشور فقیری نیستیم ولی این رفاه و پول در جاهای خاص خرج می‌شود بنابراین نه به امور فرهنگی و نه به اوضاع معیشتی رسیدگی می‌شود.