کیفیت بنزین ایران در چه حد‌ است؟

یکی از مشکلات استفاده از خودروهای جدید در ایران کیفیت پایین بنزین است. اما بنزین ایران چقدر کیفیت دارد؟ خودروهای مدرن با بنزین ایران دچار مشکل می‌شوند اما چرا چنین مشکلی رخ می‌دهد؟

بنزین دارای شاخصی به نام عدد اکتان است و اگر این عدد پایین باشد بنزین پیش از اشتعال توسط شمع، براثر افزایش فشار در داخل موتور محترق می‌شود. این احتراق قبل از احتراق شمع رخ می‌دهد پس از احتراق بنزین با جرقه شمع، دو موج گاز در موتور ایجاد می‌شود که با هم در داخل موتور برخورد می‌کنند و این برخورد آسیب شدیدی به موتور می‌زند.

در موتورهای جدید برای افزایش راندمان که حاصل آن کاهش مصرف سوخت و آلایندگی است، فشار داخل محفظه احتراق موتور افزایش پیدا کرده است این عامل سبب می‌شود موتورهای جدید با بنزینی که عدد اکتان پایینی دارند دچار مشکل شوند.

حال پرسش این است که عدد اکتان بنزین ایران چقدر است؟

درباره این عدد نقل قول‌های متعددی شده، اما احتمالا در اکثر موارد زیر ۸۷ است در حالی که برای موتورهای جدید این عدد باید بالای ۹۲ باشد.

برخی رسانه‌های ایران عدد اکتان سوخت معمولی بنزین ایران را ۸۷ یا زیر آن اعلام کرده‌اند.

سایت دیجیاتو گزارش داده است «خودروهایی که دارای نسبت تراکم بالا، سیستم پاشش مستقیم سوخت (gdi)، یا مجهز به توربوشارژ هستند، به شدت به اکتان سوخت مصرفی حساسند و در زمان‌هایی که توزیع بنزین سوپر در کشور دچار اختلال می‌شود، به شکل فزاینده‌ای تعداد خرابی‌های موتوری این خودروها افزایش می‌یابد و مشاهده خودروهای توربو شارژ با پیستون شکسته، اصلا چیز عجیبی نیست».

این سایت گزارش داده است «متاسفانه بنزین معمولی عرضه شده در جایگاه‌های سوخت کشور سازگاری مناسبی با بسیاری از خودروهای وارداتی و مونتاژ داخل ندارد و می‌تواند در بلند مدت صدمات شدیدی به موتور این محصولات وارد کند.»

چندی است این عامل به دلیل استاندارد یورو پنج مورد توجه مجدد قرار گرفته است.

انجمن خودروسازان ایران گفته است «خودروی مجهز به استاندارد یورو پنج، سوخت مناسب (یورو پنج) نیز می‌خواهد، حال آنکه سوخت توزیعی در کشور نهایتا یورو چهار است.»

خبرگزاری تسنیم گزارش داده است حدود ۷۹ میلیون لیتر از کل بنزین تولیدی، به لحاظ تمام مولفه‌های زیست‌محیطی شامل گوگرد، بنزن، آروماتیک و الفین، دارای استاندارد یورو چهار است.

خودرو سازان ایرانی چگونه این مشکل را حل می‌کنند؟

این خودروسازان برخی پارامترها را در الگوریتم موتور تغییر می‌دهند مثلا پاشش سوخت یا زمان جرقه زدن را تغییر می‌دهند؛ این موارد سبب افزایش مصرف سوخت و آلودگی هوا می‌شود ولی آسیب کمتری به موتور وارد می‌شود.

البته وزارت نفت ایران این موارد را رد می‌کند.

در مرداد سال ۱۳۹۸ تولید بنزین ایران به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسید که به گفته بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، ۷۴ میلیون لیتر آن باکیفیت است. از سوی دیگر، روزانه حدود ۸۷ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود.

او گفته است «بنزین یورو چهار در ۹ شهر مانند تهران توزیع می‌شود که دارای استاندارد جهانی است و در سایر شهرها نیز بنزین یورو دو و سه توزیع می‌شود زیرا میزان آلاینده‌های بنزین در این شهرها در آلودگی هوا تاثیر چندانی ندارد چراکه بنزین یوروچهار برای توزیع در همه شهرهای کشور وجود ندارد.»

البته نظرات مخالفی حتی در دولت وجود دارد.

"در مرداد سال ۱۳۹۸ تولید بنزین ایران به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسید که به گفته بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، ۷۴ میلیون لیتر آن باکیفیت است"برای نمونه صمت نیوز وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشته است «با وجود تاکید همواره وزیر نفت بر باکیفیت بودن بنزین مصرفی در ایران، برخی انتقادها از سوی برخی نهادهای درگیر بررسی کیفیت هوا یا خودروسازان نسبت به این مسئله وجود دارد اما بی‌کیفیت بودن بنزین همچنان از سوی نهادهای رسمی مانند وزارت نفت و سازمان استاندارد رد می‌شود.»

در مهر ماه ۱۳۹۸ شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد غلظت گوگرد در تمام نمونه‌ها شامل بنزین معمولی و سوپر، فراتر از حد مجاز است.

گوگرد علاوه بر تولید باران‌های اسیدی سبب ضربه شدید به سیستم سوخت‌رسانی خودروها و فرسودگی این سیستم می‌شود. فرسودگی در سیستم سوخت رسانی نیز افزایش مصرف و آلودگی بیشتر محیط زیست را سبب می‌شود.