انتخابات آمریکا برای خاورمیانه چه معنایی دارد

آفتاب‌‌نیوز :

"ایشان تارور"، ستون‌نویس سیاست خارجی واشنگتن‌پست در تحلیلی برای این روزنامه نوشت: «هم دولت ترامپ و هم دولتی که بایدن در آن خدمت می‌کرد، شاهد درگیری‌های آشفته این منطقه بوده و مشتاق فرار از آن‌ها بوده‌اند. اما هیچ‌کدام موفق به فرار نشدند. در عوض، حملات هوایی آمریکا شدت یافت و اعزام نیروهای آمریکایی به کشورهای متعدد ادامه پیدا کرد. واشنگتن با وجود تمایل ابراز شده برای جدا کردن خودش از خاورمیانه، به سختی از آن رها می‌شود.

اما بایدن و ترامپ نمایانگر دو آینده کاملاً متفاوت برای برخی نخبگان سیاسی منطقه، به ویژه رهبری اسرائیل و گروهی از سلطنت‌های غنی از نفت عرب هستند. آن‌ها ترامپ را که قصد دگرگونی مهم‌ترین دستاورد جانشین قبلی خودش باراک اوباما در منطقه را داشت- یعنی توقف مشارکت آمریکا در توافق هسته‌ای ایران با اعمال مجدد تحریم‌ها و مبارزه "فشار حداکثری" بر حکومت تهران- تشویق می‌کردند.

"در عوض، حملات هوایی آمریکا شدت یافت و اعزام نیروهای آمریکایی به کشورهای متعدد ادامه پیدا کرد"و ترامپ رویکرد جدیدی نسبت به فرآیند صلح اسرائیل-فلسطین اتخاذ کرده که تماماً طرفدار حق اسرائیل بوده است. گرچه این تلاش‌ها با خشم فسلطینیان روبه‌رو شد، اما اکثراً شاهد اعتراض مسکوت دیگر رهبران عرب بود.

در هر دو جبهه، یک پیروزی دموکراتیک در نوامبر می‌تواند نشانی از یک وارونگی چشمگیر باشد. دولت بایدن به دنبال جبران خسارات ایجاد شده توسط ترامپ در توافق هسته‌ای و کاهش تنش‌ها با ایران است. و استقبال عمیق آمریکا از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و آغوش باز این کشور به روی محمد بن سلمان، ولیعهد با نفوذ سعودی را متوقف خواهد کرد.

ترامپ و خاورمیانه

رئیس جمهور و متحدانش ادعا می‌کنند که دولت در فضای چندین سال سیاسی‌کردن خاورمیانه، دستاوردهای بیشتری از آنچه پیشینیان به دست آوردند، داشته است. این دستاوردها شامل "توافق ابراهیم" اخیر هم بود، که در آن امارات متحده عربی و بحرین طی مراسمی در کاخ سفید، اقدام به عادی‌سازی روابط با اسرائیل کردند.

مشخص نیست که آیا دیگر کشورهای عربی نیز از این دو پادشاهی کوچک که در واقع هرگز با دولت یهود در جنگ نبوده‌اند، تبعیت خواهند کرد یا خیر. اما این پیشرفت غیرمنتظره سیاسی، مهر تأییدی بر واقعیت در حال تغییر در خاورمیانه می‌گذارد، جایی که تعدادی از قدرت‌های عرب ممکن است در مواجهه با ایران سازش‌ناپذیر و ایالات متحده بی‌تفاوت، مصلحت خود بدانند که با اسرائیل متحد شوند.

در نظرسنجی اخیر، اکثریت اسرائیلی‌ها گفتند که ترامپ را به بایدن در کاخ سفید ترجیح می‌دهند. این غافلگیرکننده نیست. ترامپ مجموعه‌ای از هدایای سیاسی به نتانیاهو داد، از جمله به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر قدس و بلندی‌های جولان، بدون گرفتن هیچ‌گونه امتیاز برای فلسطینیانی که هنوز تحت اشغال نظامی در حال دست و پنجه نرم کردن هستند. "برنامه" بسیار تبلیغ شده ترامپ برای صلح- که بی‌درنگ از سوی فلسطینی‌ها رد شد- ممکن است زمینه را برای الحاق بخش‌هایی از کرانه غربی به اسرائیل فراهم کند.

"و ترامپ رویکرد جدیدی نسبت به فرآیند صلح اسرائیل-فلسطین اتخاذ کرده که تماماً طرفدار حق اسرائیل بوده است"اما نتانیاهو با نبردهای شدید حقوقی و سیاسی در کشور خود روبه‌روست، و برخی کارشناسان اسرائیلی بیان می‌کنند که شراکت نزدیک ترامپ با نخست‌وزیر اسرائیل، در واقع به منافع اسرائیل خدمتی نکرده است.

"نمرود نوویک"، مشاور سابق رئیس اسرائیل و نخست‌وزیر "شیمون پرز" و یکی از همکاران مجمع سیاسی اسرائیل، به "تودیز ووردویو" گفت: زمانی که پای ظاهر در میان باشد- یعنی سفارت آمریکا در قدس یا توافق "صلح" با کشورهایی که هرگز با آن‌ها جنگ نداشته‌ایم- اسرائیل وضعیت به مراتب بهتری دارد. وقتی صحبت از مفهوم می‌شود، با توجه به دو چالش خارجی مهم ما- نیاز به حل درگیری با فلسطینی‌ها و نیاز به محدود کردن بلندپروازی‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران- وضعیت ما بسیار بدتر است. دولت ترامپ با تحریم‌ها به اقتصاد ایران آسیب رسانده است، اما فشار حداکثری در محدود کردن ایران در منطقه، برخلاف گفته رئیس جمهور آمریکا که تحریم‌ها این ماجراجویی را محدود می‌کند، موفق نبوده است و همچنین حفاظ در برابر برنامه هسته‌ای ایران را که توسط دولت اوباما ایجاد شده بود، فرسوده کرده است. مقامات ایرانی تاکنون به چشم‌انداز مذاکرات با دولت ترامپ، خندیده‌اند و تمام نشانه‌ها به انتخابات سال آینده در ایران که محافظه‌کاران را تقویت خواهد کرد، اشاره دارد.

بایدن و خاورمیانه

مقامات ایرانی در بیانیه‌ها و سخنرانی‌ها می‌گویند اینکه چه کسی برنده انتخابات آمریکا باشد، اهمیتی ندارد. "محمدباقر قالیباف"، رئیس مجلس ایران ماه گذشته اظهار کرد: دشمنی آمریکا با کشور ما ریشه‌های عمیقی دارد و چه ترامپ و چه بایدن به عنوان رئیس جمهور انتخاب شوند، تغییری در سیاست اساسی آمریکا برای آسیب زدن به ملت ایران به وجود نخواهد آمد.

اما این گفته، آدرس نادرستی به این تشخیص در ایران می‌دهد که دولت به رهبری بایدن، به دنبال احیای توافق هسته‌ای خواهد بود و به این منظور، باید برخی تحریم‌های طاقت‌فرسا که در حال حاضر بر روی اقتصاد ایران قرار دارد را بردارد.

کارشناسان نفت پیش‌بینی می‌کنند که اگر بایدن جایگزین ترامپ شود، ایران به زودی قادر خواهد بود تا دو میلیون بشکه در روز نفت صادر کند.

بایدن که حمایت زیادی از جانب متخصصان سیاست خارجی هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در واشنگتن کسب کرده، گفته است که به ایران "راه معتبری به دیپلماسی" پیشنهاد خواهد کرد. او احتمالاً حمایت بیشتری نیز از متحدان اروپایی به دست خواهد آورد؛ کسانی که سال‌های اخیر را عاجزانه به سعی در کاهش سرعت نابودگری ترامپ در عرصه جهانی پرداخته‌اند.

او اگر چه از اقدامات امارات متحده عربی در قبال اسرائیل استقبال کرد، وعده داد که روابط با عربستان سعودی را "مورد ارزیابی مجدد" قرار دهد و به نظر می‌رسد سهام بیشتری در اختیار اطلاعات آمریکا قرار داده تا محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را به قتل جمال خاشقجی، مخالف سعودی و همکار واشنگتن‌پست ارتباط دهد. بایدن می‌گوید به درخواست‌های کنگره مبنی بر پایان دادن کمک‌های آمریکا به تلاش جنگی به رهبری سعودی در یمن توجه خواهد کرد (اهمیتی ندارد که این عملیات کمک تحت نظارت دولت اوباما انجام شده است). و کارشناسان مدعی هستند که ریاست جمهوری بایدن، مسئله حقوق فلسطینیان را بیش از هر دولت پیشین دیگری و در تلاش برای احیای چشم‌انداز مدت‌ها خاموش راه‌حل دو کشوری، مطرح خواهد کرد.

نوویک می‌گوید: اگر دولتی به رهبری بایدن در هر دو جبهه رویه معکوس اجرا کند - روابط با فلسطینی‌ها را احیا کند و با ایران دوباره تعامل کند، در حالی که همه این‌ها در رایزنی با اسرائیل و دیگر متحدان منطقه‌ای آمریکا باشد - در آن صورت ما احتمالاً شاهد خاورمیانه‌ای با اندک ثبات بیشتر خواهیم بود.»