رد صلاحیت‌ها؛ "انتصاباتی که مهندسی می‌شود"

شورای نگهبان از بین ۶۸۶ داوطلب شرایط ۴۰ نفر را بررسی کرد و هفت نفر را مورد تایید قرار داد. تصمیمی که از نگاه اکثر فعالان سیاسی و کاربران شبکه‌های اجتماعی "کودتای انتخاباتی" و "مهندسی انتصابات" نام گرفته و تلاشی آشکار برای تضمین پیروزی رئیسی تلقی شده است. 

احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر در یادداشتی تحت عنوان "مسابقه با لاک‌پشت" نوشت: «رئیسی گر چه در مقابل برخی رقبا آسیب‌پذیر بود، با این همه، همچنان شانس اول را داشت؛ اما پیروزیش پس از حذف آنها، دیگر چیزی غیر از برنده شدن در مسابقۀ دو با لاک‌پشت تعبیر نمی‌شود و این نوع پیروزی هم نه فقط افتخاری ندارد بلکه سبب استهزاء عمومی می‌شود.»

مصطفی تاجزاده، فعال اصلاح‌طلب در بیانیه‌ای اعتراضی گفته است که کار دیگر از مهندسی انتخابات گذشته و به انتصابات برای یکدست کردن حکومت رسیده است: «هیچ شهروند مسئولی نباید تسلیم تفاسیر ساختارشکنانه شورای نگهبان از قانون اساسی و عملکرد مردم‌ستیز اعضایش شود. تفسیرها و تصمیم‌هایی که هدفشان بسترسازی برای حکومت اقلیت، انقیاد اکثریت و هدم جمهوریت نظام است.» 

تاجزاده یادآور شده  که در انتخابات شرکت نمی‌کند زیرا انتصابات رهبری به رای او نیاز ندارد: «من ایران را مهم‌تر از جمهوری اسلامی، اصلاح امور را مهم‌تر از حضور اصلاح‌طلبان در قدرت و نهاد انتخابات را مهم‌تر از تک تک نامزدها می‌دانم. خود را نیز تنها کاندیدای شایسته نمی‌بینم و هیچ‌گاه شرکت در انتخابات را مشروط به تایید صلاحیت خود نمی‌خوانم، ولی هرگز کودتای انتخاباتی را برنمی‌تابم.»

علی شکوری راد، دبیرکل حزب "اتحاد ملت" نیز تایید صلاحیت نامزد رد صلاحیت شده انتخابات مجلس را نشانه عدم پایبندی شورای نگهبان به هر منطق و عقلانیتی دانسته و گفته است: «جمهوری اسلامی شعری شد که قافیه‌اش جور نیامد. آخروعاقبت آن به خیر باد.»

دفتر مطبوعاتی مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت هشتم و نایب رئیس مجلس دهم  نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی...

"شورای نگهبان از بین ۶۸۶ داوطلب شرایط ۴۰ نفر را بررسی کرد و هفت نفر را مورد تایید قرار داد"ضمن تشکر از اقشار مختلف مردم از تمام استان‌های کشور، شخصیت‌ها و احزاب که لطف و حمایت خود را از آقای پزشکیان اعلام کرده‌اند، اعلام می‌کنیم که ایشان قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را نداشته و هیچ گونه رایزنی جهت احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهد کرد.»

محسن مهرعلیزاده، تنها داوطلب اصلاح طلبی که تایید صلاحیت شده در توییت نوشت: «اصلاحات زنده‌ است تا ایران زنده است.» 

این در حالی است که آذر منصوری، سخنگوی "جبهه اصلاحات ایران" در پیامی نوشت: «با رد صلاحیت همه نامزدهای جبهه اصلاحات ایران عملا امکان مشارکت فعال در انتخابات ۱۴۰۰ از ما سلب شده و نامزدی نخواهیم داشت.» منصوری در نخستین واکنش، رد صلاحیت‌ها را "پایانی بر پیوند بین مشروعیت نظام و مشارکت حداکثری" خوانده بود.

سعید حجاریان هم در توییتی کوتاه در تحلیل وضعیت نوشت: «بیانیه اعلام مواضع ⁧ شورای نگهبان⁩ آغاز عملیات اجرایی طرح انتصاب نخست‌وزیر در لفافه انتخابات ⁧ریاست‌جمهوری ⁩ است؛ امید آنکه نتیجه این عملیات انطباق مسئولیت‌ها و اختیارات باشد.»

عباس عبدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی هم گفت: «هرگونه تغییر در تایید صلاحیت‌ها به این معنی است که یا رفتار شورای نگهبان قانونی نبوده، یا قانونی بوده ولی با قانون نمی‌توان کشور را اداره کرد.»

او در توییت بعدی نوشت: «پرسش کلیدی: با این متر و معیارهای تایید نامزدها، شورای نگهبان چرا در سال ۹۲ بویژه ۹۶ روحانی را تایید کرد؟ اگر ذره‌ای صداقت دارید پاسخ دهید.»

نظر یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز خواندنی است. این شهروند با یادآوری سرنوشت روسای جمهور سابق می‌نویسد: «ایران تنها کشوری در دنیاست که چهار دهه رئیس جمهور داشته به غیر از یک نفر، بقیه همه رد صلاحیت شده‌اند؛ اونم توسط همون یک نفر...»

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه و قاضی احکام اعدام در دادگاه‌های تابستان ۶۷ دومین خیز برای رفتن به پاستور را برداشته است. او در انتخابات دوره قبل رقیب روحانی بود و ۱۷ میلیون رای آورد. خبرگزاری فارس پیشاپیش با انتشار تصویری ترکیبی از هفت نامزد، به استقبال ریاست جمهوری رئیسی رفت؛ پوستری که عکس رئیسی متمایزتر و بزرگتر از سایرین است.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  ده سال تلاش سبزوار رضایی میرقائد برای ورود به پاستور.

  محسن رضایی در میان کاندیداها از همه مسن‌تر است؛ ۶۷ سال دارد، برای سومین مرتبه نامزد شده و عنوان دکتر سرلشگر پاسدار را یدک می‌کشد. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدرس دانشگاه امام حسین، ۱۶ سال فرمانده کل سپاه پاسداران بوده و واحد اطلاعات سپاه را پایه‌گذاری کرده است.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  سعید جلیلی ۵۶ سال دارد. دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام برای دومین مرتبه کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شده است. در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ که او مسئولیت مذاکرات اتمی را بر عهده داشت، سه قطعنامه علیه ایران در شورای امنیت به تصویب رسید.

  "آخروعاقبت آن به خیر باد.»دفتر مطبوعاتی مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت هشتم و نایب رئیس مجلس دهم  نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی.."جلیلی یک پای خود را در جنگ از دست داده و اینک "نماینده رهبری در شورایعالی امنیت ملی" است.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  علیرضا زاکانی ۵۶ ساله، نماینده مردم قم در دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و یازدهم و رئیس کنونی مرکز پژوهش‌های مجلس. منتقد سرسخت برجام که در رشته پزشکی هسته‌ای تحصیل کرده، در سومین تلاش برای انتخابات ریاست جمهوری از سد شورای نگهبان گذشته است. در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ صلاحیت او تایید نشده بود. زاکانی می‌گوید برای "مقابله با اشرافیت سیاسی" و کسانی به میدان آمده که داعیه "دولت سوم روحانی" را در سر دارند.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  در میان هفت کاندیدا، سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی واجد دو ویژگی است: کمترین سن و طویل‌ترین اسم. این پزشک گوش و حلق و بینی ۵۰ ساله است و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت می‌کند.

  سوابق اجرایی او در نمایندگی چهار دوره مجلس و ریاست دانشکده پزشکی سمنان خلاصه می‌شود. قاضی‌زاده هاشمی عضو جبهه پایداری است و روز ثبت‌نام، با دختر ۲۰ ساله‌اش به وزارت کشور رفته بود.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ۶۴ سال دارد و برای اولین مرتبه در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است. جزو معدود کسانی که از دولت پنجم به بعد، در همه کابینه‌ها سمت‌های کلیدی داشته است. دوازده سال رئیس کل بیمه مرکزی ایران بوده و پنج سال معاون سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی. او در رشته اقتصاد درجه دکترا دارد و تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه لندن به پایان برده است.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  محسن مهر علیزاده، رئیس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و تنها کاندیدای اصلاح‌طلب از حزب "راه ملت".

  "خبرگزاری فارس پیشاپیش با انتشار تصویری ترکیبی از هفت نامزد، به استقبال ریاست جمهوری رئیسی رفت؛ پوستری که عکس رئیسی متمایزتر و بزرگتر از سایرین است"استاندار خراسان در دولت اول خاتمی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی در دولت دوم خاتمی، استاندار اصفهان در دولت روحانی. مهرعلیزاده در سال ۱۳۸۴ نیز کاندیدا بود و بین هفت نامزد، نفر هفتم شد. صلاحیت او اما برای انتخابات ۱۳۹۴ تایید نشد.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  رد صلاحیت علی لاریجانی با کارنامه طویلی از مناصب اجرایی چون وزارت ارشاد، ریاست صداوسیما، ریاست مجلس و دبیری شورایعالی امنیت ملی، بیش از همه با شگفتی همراه شد. شماری او را رقیب اصلی ابراهیم رئیسی می‌دانستند و حتی پیش‌بینی کرده بودند که انتخابات با رقابت فشرده آنها به دور دوم کشیده شود.

  او در بیانیه‌ای اعلام کرد که برای رفع مشکلات "عزمی راسخ" داشت اما "راضی به رضای الهی" است.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی قبل از رد صلاحیت در توییتر نوشته بود: «در میان دولت‌های دهه‌های اخیر، دولت من به دولت‌ آقای خاتمی شباهت بیشتری خواهد داشت، اما با استفاده از تجربه‌های انباشته در ایران و جهان مرحلهٔ نوینی از اصلاحات راهگشا را آغاز خواهد کرد.» او بعد از رد صلاحیت در بیانیه‌ای ابراز امیدواری کرد که جمهوریت نظام، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  رد صلاحیت احمدی‌نژاد قابل پیش‌بینی بود اما رئیس دولت‌های نهم و دهم در زمان ثبت‌نام گفت اگر تایید نشود، انتخابات را قبول نخواهد داشت و در آن شرکت نمی‌کند. سخنی بی‌سابقه از سوی یک مقام عالی که عبور از "خط قرمز نظام" تلقی شد. او هنوز در باره تصمیم شورای نگهبان موضعی نگرفته است.

  " استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟ ده سال تلاش سبزوار رضایی میرقائد برای ورود به پاستور"

• استصواب جنجالی؛ هفت کاندیدای مورد تایید کیستند؟

  پیش‌بینی می‌شود که انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ کمترین میزان مشارکت رای‌دهندگان در عمر جمهوری اسلامی را داشته باشد. خانواده کشته‌شدگان آبان و قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی، جامعه فرهنگیان، بازنشستگان، کارگران و بسیاری از کنشگران مدنی و سیاسی اعلام کرده‌اند که انتخابات را تحریم می‌کنند.