پول داغ چیست و چگونه اقتصاد را درگیر می‌کند؟

پول داغ به وضعیتی گفته می‌شود که افراد انتظار افزایش قیمت‌ها و تورم را برای آینده دارند، بنابراین سرمایه خود در بخش‌های غیرتولیدی برای کوتاه‌مدت خرج می‌کنند.

به گزارش ایبِنا، پول داغ چیست؟ پول داغ به مبالغی گفته می‌شود که صاحبش از نگهداری نقدی آن ترس دارد و ترجیح می‌دهد با خرید دارایی‌های که سودآوری کوتاه مدتی دارد، امکان ارتقا اقتصادی خود را فراهم آورد.

در واقع وقتی کشوری دچار تورم  باشد، قاعدتا ارزش پول ملی آن در حال کم شدن خواهد بود، بنابراین مردم تمایلی به نگه داشتن پول یا نقدینگی ندارند، زیرا چنانچه آن را نزد خود حفظ کنند با همان مبلغ توانایی تهیه کالا و خدمات چند روز گذشته را نخواهند داشت، بنابراین در این میان بازارهایی مانند طلا، ارز و سهام بیشترین جذب کننده سرمایه‌های این گروه به حساب می‌آیند.

حبیب‌زاده بوکانی، عضو کمیسیون اقتصادی در این رابطه به ایبِنا گفت: "پول داغ به وجود نوسانات در بازار و عدم اطمینان به آینده آن جهت سرمایه‌گذاری بستگی دارد. روشن است وقتی بازار با تنش همراه باشد، سرمایه‌گذار پول خود را در محلی وارد می‌کند که دردسرساز نباشد، در این میان مسکن، ارز خارجی و طلا اطمینان بخش‌تر است. "   

البته در صنعت بانکداری نیز در بسیاری از مواقع بانک‌ها با ارائه نرخ‌های بالای سپرده یا گواهی سپرده در پی جذب این وجوه بر می‌آیند و مبالغ بالای این وجوه سرگردان و مقدار جذابیت بازارهای موازی اغلب باعث تغییر نرخ‌های بانکی می‌شود، اما همانطور که در بالا هم مورد اشاره قرار گرفت، در زمان‌هایی که اقتصاد با تورم‌های بالایی روبرو باشد یا فعالان اقتصادی انتظار تورم را برای آینده پیش‌بینی کنند، علاوه بر اینکه افراد تمایل کمتری به سپرده‌گذاری در بانک خواهند داشت، سعی می‌کنند در اولین فرصت پول نقد خود را به دارایی‌هایی که اشاره شد، تبدیل کنند تا ارزش آن‌ها با تورم متناسب شود.

ایرج ندیمی؛ عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا ضمن اشاره به اینکه موضوع نظامات حاکم بر توزیع مناسبات پولی و بانکی کشور همواره با چند رویکرد است، گفت: "پروژه محوری یکی از همین موارد است، پولشویی مورد دیگری به حساب می‌آید که بخش عمده‌ای از آن متاسفانه از راه قاچاق صورت گرفته و کمترین عددش بیست و چند میلیارد دلار تعریف شده، بخش دیگر هم در رابطه با مالیات گریزی است، از این جهت برای تعریف عناوین پولی و بانکی باید به سرچشمه‌های آن عنایت شود، در خصوص پول داغ هم شرایط به همین شکل است."

لازم به ذکر است که تمام دلایل پول داغ به تورم برنمی‌گردد، رکود اقتصادی نیز می‌تواند در این امر موثر واقع شود. در حقیقت زمانی که سود بعضی بازارها رو به کاهش بگذارد و برخی دیگر از بازارها که عمدتا غیر تولیدی هم محسوب می‌شوند از رونق بالایی برخوردار باشند و سود خوبی در کوتاه‌مدت به سرمایه‌گذاران پرداخت کنند، به طور طبیعی این پول‌ها را به سمت خود جذب می‌کند.

علاوه بر این مسئله باید رشد نقدینگی و تاثیر آن در این خصوص را نیز مورد اشاره قرار داد. این موضوع خود به تنهایی به دو مورد بالا هم دامن می‌زند و بر آن‌ها تاثیرگذار است.

"روشن است وقتی بازار با تنش همراه باشد، سرمایه‌گذار پول خود را در محلی وارد می‌کند که دردسرساز نباشد، در این میان مسکن، ارز خارجی و طلا اطمینان بخش‌تر است"به عبارت دیگر نقدینگی حجم پول نقد در خارج از سیستم بانکی است که قابلیت تورم‌زائی دارد بدین معنی که چنانچه حجم پول نقد بالا باشد قدرت خرید هم رشد می کند و باعث گران شدن کالا یا خدمات، بیشتر از ارزش موجود شان می‌شود. حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات در نظر گرفته شود، در غیر اینصورت بدون تردید سبب تورم با رکود خواهد شد.

چاپ پول بدون پشتوانه نیز از عواملی است که در این زمینه موثر واقع می‌شود و رئیس کل بانک مرکزی آن را به مثابه تزریق پول داغ در کشور دانسته است زیرا در این صورت کنترل تورم و رشد نقدینگی در کشور نه تنها به سختی صورت خواهد گرفت، بلکه به آن دامن هم می‌زند.  

در نهایت باید این نکته را مورد توجه قرار داد که گردش پول داغ و وجود چنین جابه‌جایی‌ها و تغییرات پولی، نشان‌دهنده یک اقتصاد ناسالم است. این مسئله در کشور سبب می‌شود تا هر روز بر بهای کالای مورد خریداری افزوده و به همان اندازه از ارزش پول رایج کشور کاسته ‌شود. علاوه بر این مسئله صدمه جدی هم به بخش صادرات وارد می‌آورد، یعنی انجام آن را به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه، گرانتر می‌سازد و در واقع ثبات اقتصادی کشور را مختل می‌کند.