کمالوندی: برای ساخت راکتور قدیمی اراک باید از صفر شروع کنیم

به گفته بهروز کمالوندی اوایل سال آینده "تست سرد" راکتور بازطراحی شده اراک انجام می‌شود و این کار مقدمه‌ای است برای راه‌اندازی کامل راکتور در یک سال بعد از آن.

خبرگزاری ایسنا، جمعه ۲۹ اسفند از قول سخنگوی سازمان انرژی اتمی نوشت: «این به آن معناست که کارهای مختلفی که نیاز است در حوزه سوخت، مخزن و غیره انجام شود را پیش برده‌ایم.»

چگونگی ادامه کار راکتور آب سنگین اراک یکی از محورهای توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود که تابستان ۱۳۹۴ بین نمایندگان جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) به امضاء رسید.

بر پایه این توافق نیروگاه اراک باید به گونه‌ای بازطراحی شود که قادر به تولید پلوتونیوم به میزانی که در ساخت بمب اتمی کاربرد دارد نباشد.

هشت کیلو پلوتونیوم برای ساخت یک بمب

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دوم دی ماه سال پیش در یک نشست خبری گفته بود که کشورهای غربی طرف توافق هسته‌ای معتقد بودند راکتور آب سنگین اراک در صورت راه‌اندازی نهایی می‌تواند سالی هشت کیلو پلوتونیوم تولید کند که "دقیقا به اندازه ساخت یک بمب اتمی" است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

با بازطراحی راکتور اراک ظرفیت تولید پلوتونیوم آن به حداکثر یک کیلوگرم در سال کاهش می‌یابد. این کار قرار بود با مشارکت آمریکا و چین انجام شود که پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۹۷ بریتانیا جای این کشور را گرفت.

صالحی ادعا می‌کند پلوتونیومی که در راکتور قدیمی تولید می‌شد برای ساخت بمب اتمی مناسب نبود. با این همه جمهوری اسلامی به دلیل پافشاری کشورهای موسوم به پنج به علاوه یک به بازطراحی راکتور اراک تن داد.

این مسئله یکی از موضوع‌های محوری منتقدان برجام است که به تهدید صالحی به مرگ در دوره قبلی مجلس شورای اسلامی هم کشید. در دوره جدید مجلس نیز بحث بازگرداندن راکتور اراک به شکل سابق مطرح شده است.

معاون صالحی و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این باره به ایسنا گفت: «مجلس از سازمان خواست تا بررسی شود که اگر بخواهیم به راکتور قبلی برگردیم روند به چه شکل خواهد بود و ما در کمتر از یک ماه برنامه این کار را به مجلس دادیم که کار ساخت و راه‌اندازی یک راکتور جدید با ظرفیت‌های قدیمی چقدر زمان می‌برد و چقدر منابع نیاز دارد.»

راکتور جدید؛ شروع از صفر، شاید بیست سال دیگر

بهروز کمالوندی می‌گوید نظر کارشناسان این بوده که راکتور بازطراحی شده برای کارهای تحقیقاتی کارآیی بیشتری دارد و آن را باید تکمیل کنیم. او افزود: «این به این مفهوم است که اگر بخواهیم راکتور دیگری درست کنیم، باید در محل دیگری ساخته شود، یعنی باید کار را از صفر شروع کنیم.»

علی اکبر صالحی سال پیش گفته بود ساخت راکتور آب سنگین اراک حدود بیست سال قبل آغاز شد.

"منابعی که پیش‌بینی شده بود دولت به سازمان انرژی اتمی تخصیص دهد آن طور که باید تخصیص داده نشده است"اکنون معاون او می‌گوید راه‌اندازی کامل راکتور یک سال بعد از "تست سرد" انجام می‌شود.

به این ترتیب مجموع زمان لازم برای ساخت و راه‌اندزی کامل راکتور اراک، اگر به مشکل جدیدی بر نخورد و منابع مالی مورد نیاز آن تامین شود، به حدود ۲۲ سال خواهد رسید.

با این حساب بازگرداندن نیروگاه اراک به شکل سابق که منتقدان برجام خواستار آن هستند ناممکن است و برای ساخت یک راکتور جدید هم کار باید "از صفر" شروع شود و احتمالا بیش از دو دهه زمان می‌برد. افزون بر این کمالوندی به ایسنا گفته که سازمان انرژی اتمی برای ساخت نیروگاه‌های جدید با کمبود منابع اعتباری روبرو است.

بدهی ۴۰۰ میلیون یورویی به شرکت روس‌اتم

کمالوندی گفته است: «ما نمی‌توانیم کتمان کنیم کشور تحت تاثیر تحریم‌هاست. منابعی که پیش‌بینی شده بود دولت به سازمان انرژی اتمی تخصیص دهد آن طور که باید تخصیص داده نشده است. در رابطه با واحدهای نیروگاهی، شرکت روس‌اتم با وجود اینکه ۴۰۰ میلیون یورو طلبکار است کار را ادامه می‌دهد و امیدواریم بخشی از این مطالبات را به زودی بدهیم.»

او درباره انتقادهای تندی که پس از توافق هسته‌ای متوجه سازمان انرژی اتمی شده می‌گوید این انتقادها "از سر دلسوزی" بوده و گاهی هم ممکن است منتقدان از جزییات کار و روش‌های تصمیم‌گیری بی‌اطلاع باشند یا "فکر کنند که سازمان فعال مایشاء است".

سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرده که اگر روزی به روند تصمیم‌گیری‌ها و اقدام‌های انجام شده رسیدگی شود منتقدان می‌بینند که "سازمان خودسرانه کاری را انجام نداده است".

نقش خامنه‌ای در توافق هسته‌ای

مسئولان دولت بارها در واکنش به انتقادها و حمله‌ها به صورت تلویحی و آشکار گفته‌اند که در جریان مذاکرات هسته‌ای هیچ تصمیمی بدون اطلاع و موافقت رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای گرفته نشده و او در جریان تمام مراحل کار بوده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کشورهای ۱+۵ یکی از مهم‌ترین اهداف توافق هسته‌ای را جلوگیری از دست‌یابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی و دست‌کم طولانی‌ کردن "زمان گریز اتمی" عنوان می‌کنند. این زمان به دوره‌ای گفته می‌شود که یک کشور برای ساخت بمب اتمی با اورانیوم غنی‌شده یا پلوتونیوم نیاز دارد.

جان کری، وزیر خارجه پیشین و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای آمریکا بهمن ۹۲ و پیش از امضای برجام تصریح کرده بود که ایالات متحده هرگز به ایران اجازه نخواهد داد راکتور اراک را راه‌اندازی کند.

منظور او راه‌اندازی این نیروگاه به شکل اولیه بود که با پذیرش بازطراحی آن ظاهرا منتفی شده است.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی با قرائت بیانیه مشترکی آغاز اجرای برجام را اعلام کردند. محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی در یک کنفرانس خبری بیانیه مشترک بیانیه اجرای برجام را قرائت کردند.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  موگرینی گفت که امروز(۱۶ ژانویه/ ۲۶ دی ماه) تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا و تحریم‌های مصوب سازمان ملل متحد در چارچوب برجام لغو می‌شود. وی گفت که اتحادیه اروپا به‌زودی جزئیات دقیق لغو این تحریم‌ها را اعلام و راه را برای "توسعه اقتصادی ایران" باز خواهد کرد.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  اوباما با صدور فرمانی، تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه ایران را لغو کرد.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز اندکی پس از تایید شدن انجام تعهدات ایران از سوی آژانس اعلام کرد که کشورش همه تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را لغو کرده است.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  بیانیه‌ی یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی ایران منتشر شد. آمانو تایید کرد که ایران همه‌ی تعهدات خود را اجرایی کرده است.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  به گزارش رویترز در بیانیه آمانو به روشنی اعلام شد: «ایران به تمام تعهدات توافق وین در ماه ژوئیه گذشته برای اجرای برجام عمل کرده است و برای اجرای برجام مانعی درمیان نیست.»

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  تصویر دیدار محمد جواد ظریف و جان کری و هیات ایران و آمریکا در هتل کوبورگ وین در روز شنبه ۲۶ دی‌ماه قبل از "اعلام اجرای برجام". وزیر خارجه ایران از لغو تحریم‌ها خبر داده است.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  محمدجواد ظریف در وین اعلام کرد قرار است بعد از ارائه گزارش ‌آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد چگونگی عملکرد ایران برجام عملی شود.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  جان کری وزیر امور خارجه آمریکا روز شنبه ۲۶ دی‌ماه از لندن راهی وین شد تا با وزیر امور خارجه ایران دیدار کند.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  محمدجواد ظریف در وین شنبه ۲۶ دی‌ماه را روزی "خوب" برای ایران و منطقه توصیف کرد و گفت: «منطقه ما از سایه یک درگیری بی‌مورد که می‌توانست نگرانی ایجاد کند با برجام رها شده و می‌تواند بدون غبارهای خطرناک که به دلیل تبلیغات منفی علیه برنامه هسته‌ای شکل گرفته حرکت صلح‌طلبانه ایجاد کند.»

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در وین با محمدجواد ظریف دیدار کرد.

  "منظور او راه‌اندازی این نیروگاه به شکل اولیه بود که با پذیرش بازطراحی آن ظاهرا منتفی شده است"در این دیدار علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، عباس عراقچی معاون محمدجواد ظریف و همچنین هلگا اشمید معاون فدریکا موگرینی نیز حضور داشتند.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  دیدار فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هیات همراه با محمدجواد ظریف و هیات ایران.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  هیات ایرانی در روز "اعلام اجرای برجام" در وین.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  خبرنگاران که در وین حضور دارند منتظر "اعلام بیانیه مشترک" وزیر امور خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هستند.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  خبرنگاران حاضر در وین

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  ماموران امنیتی حاضر در محل

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  قرار است گزارش نهایی آژانس منتشر و مراسم پایانی و اعلام اجرایی شدن برجام در مقر سازمان ملل در وین برگزار شود.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  محمدجواد ظریف و جان کری هر دو صبح روز شنبه وارد وین شدند.

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  جان کری و هیات ایرانی در وین

• گزارش تصویری از روزی که برجام اجرایی و تحریم‌ها علیه ایران لغو شد

  براساس توافق‌نامه موسوم به "برنامه جامع اقدام مشترک"(برجام) میان ایران و گروه ۱+۵، قبل از اجرای "برجام" ایران می‌بایست اقداماتی را انجام می‌داد تا توافق‌نامه وارد فاز اجرایی شود. راستی‌آزمایی این اقدام‌ها بر عهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. جمهوری اسلامی ایران و ۶ قدرت جهانی در ۲۳ تیر۱۳۹۴ بر سر برنامه اتمی ایران به توافق رسیدند.
  
  نویسنده: HK