۶۰ درصد از کانون‌های مساجد در دل روستاها فعالیت دارند

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام مرتضی طاهریان در برنامه زنده رادیویی «ایران امروز»، با اشاره به روزهای پایانی ماه شعبان و نامگذاری این ایام با عنوان دهه تکریم و غبارروبی مساجد، اظهار داشت: در حوزه فعالیت‌های مسجدی مأموریت‌های متنوعی وجود دارد که برخی از آنها در حیطه وظایف مجموعه‌هایی همچون مرکز رسیدگی به امور مساجد است؛ اما مأموریت‌های ستاد فهما ناظر بر برنامه‌های فرهنگی هنری مساجد است.

معاون ساماندهی و شبکه‌سازی ستاد فهما با اشاره به شرایط کرونایی و لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سطح فعالیت‌ها و برنامه‌های مسجدی گفت: فعالیت‌های ستاد فهما نیز در این ایام ناظر بر رعایت ضوابط اعلامی از سوی ستاد کرونا است.

وی در ادامه مباحث خود با بیان اینکه فارغ از تعارف و اغراق، برای بچه‌های مسجدی هرگز کار و خدمت به مسجد و محله تعطیل‌بردار نیست، افزود: در هر مقطعی با توجه به نیاز جامعه و محله، مسجد و بچه‌های مسجد برای خود ماموریت‌هایی را تعریف می‌کنند که این مهم در برنامه‌های ستاد فهما و اعضای کانون‌ها مصادیق متعددی دارد.

طاهریان با بیان اینکه محور فعالیت‌های کانون‌های مساجد، در عرصه فرهنگ و هنر تعریف شده است، گفت: معتقد هستیم که به طور طبیعی امام جماعت مدیر هر مسجد است، ما نیز در ذیل فعالیت‌های کانون‌ها و در هر برنامه‌ای که به استان‌ها ابلاغ می‌کنیم این مساله را مدنظر قرار می‌دهیم، به عبارت دیگر برای مثال اگر امام جماعتی تمایل به اجرای یک فعالیت در مسجد خود نباشد ما نیز رأی مخالف نسبت به نظر امام جماعت نداریم و مطابق نظر وی عمل می‌کنیم.

معاون ساماندهی و شبکه‌سازی ستاد فهما افزود: ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور از سال ۱۳۷۱ بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی کار خود را آغاز کرد و اکنون ۲۶ هزار کانون در سطح کشور فعالیت دارند که از نظر فراوانی و گستردگی تنوع دارند، برای مثال از نقطه صفر مرزی تا مناطق و استان‌های مختلف کانون‌ها حضور داشته و فعالیت دارند.

وی تصریح کرد: کانون‌های فرهنگی هنری مساجد صرفاً یک تابلو در مساجد نیستند، بلکه حضوری فعال و پویا دارند و به ویژه در طول چند سال اخیر این فعالیت در بُعد فضای مجازی نیز پررنگ‌تر شده است. برای مثال از اواخر سال ۱۳۹۶ پورتال بچه‌های مسجد راه‌اندازی شد؛ بر اساس این پورتال هر کانون برای خود صفحه اختصاصی دارد و اطلاعات و اعضای کانون در صفحه ثبت شده‌اند. این پورتال از سال ۱۳۹۸ به مثابه یک زمین بازی برای فعالیت‌های کانون‌ها به کار خود ادامه داد به این معنا که کانون‌ها فعالیت‌های خود را در این پورتال ثبت کرده و بابت هر فعالیت تا سقف ۲۰ هزار، امتیاز دریافت می‌کردند. این رویکرد در سال ۱۳۹۸ تحت عنوان «پایتخت فهما» تعریف شد و سال ۱۳۹۹ با شعار «ایران قوی» در سطح کانون‌های مساجد سراسر کشور اجرایی شد.

معاون ساماندهی و شبکه‌سازی ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد با بیان اینکه ما یک وظیفه عمومی و یک وظیفه اختصاصی داریم، گفت: ما به عرصه فرهنگ و هنر مساجد وارد شده‌ایم تا ارتباط نسل جوان و نوجوان را با مسجد نزدیک‌تر کنیم و به عبارتی ذیل این فعالیت‌ها یک صف به صف‌های نماز جماعت اضافه شود، بنابراین همه این فعالیت‌ها در راستای تحقق انس بیشتر با نماز و مسجد است.

طاهریان با بیان اینکه نگاه عام ما این است که مسجد باید قلب تپنده هر محله باشد، تصریح کرد: ناظر به این دیدگاه، امروز تا ۶۰ درصد از کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در مناطق روستایی فعالیت دارند، بنابراین اولویت مأموریت ستاد فهما ارائه کار فرهنگی در مناطقی بود که بیشتر به این مساله نیاز دارند. طبیعتاً نوع کار در مناطق کم برخوردار و روستاها با مناطق برخوردار و مراکز استان‌ها متفاوت است.

"برای مثال از اواخر سال ۱۳۹۶ پورتال بچه‌های مسجد راه‌اندازی شد؛ بر اساس این پورتال هر کانون برای خود صفحه اختصاصی دارد و اطلاعات و اعضای کانون در صفحه ثبت شده‌اند"بنابراین به سمتی حرکت می‌کنیم که حتی الامکان در مناطقی که دسترسی به خدمات فرهنگی و هنری کمتر است بسیاری از نیازهای تخصصی اعضای کانون‌ها در حوزه فرهنگ و هنر به وسیله مسجد محقق و تأمین شود.

وی ادامه داد: در سطح ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور طرحی را اجرا کردیم که طی آن کیفی‌سازی و انتظام بخشی به فعالیت‌ها اساس کار قرار گرفته است. در این طرح سه شبستان «فرهنگ، «هنر» و «نوآوری» ارائه شده که ذیل این شبستان‌ها نیز ۱۲ رواق طراحی شدند. طرح ملی ایران قوی که سال گذشته در ستاد فهما اجرا شد بر اساس همین طرح جلو رفت.

معاون ساماندهی و شبکه‌سازی ستاد فهما تصریح کرد: ما قائل به این مساله هستیم؛ برکتی که از حضور در مسجد و برخورد چهره به چهره وجود دارد قابل جایگزین کردن نیست، اما در حال حاضر و به سبب شیوع کرونا شرایط متفاوت است بنابراین فعالیت خود را در بستر فضای مجازی قوت بخشیدیم. در سال ۱۳۹۸ که طرح پایتخت فهما برگزار شد تقریباً روزهای آخر بهمن بود که ورود کرونا به کشور اعلام شد و از آنجایی که زیرساخت‌های خوبی در ستاد فهما در عرصه فضای مجازی ایجاد شده بود فعالیت‌های کانون‌ها در سامانه بچه‌های مسجد گسترش یافت.

طاهریان گفت: تراکنش‌هایی که از حضور اعضای کانون‌ها در سامانه بچه‌های مسجد در سال اول ثبت شد حدود ۱۰۰ هزار مورد بود و این آمار مربوط به شرایطی است که هنوز موضوع کرونا مطرح نبود؛ اما در سال جاری این تراکنش به رقم ۴۰۰ هزار مورد رسید که حکایت از آشنایی و ارتباطی داشت که بچه‌های مسجد در این ایام با سامانه گرفتند. سال ۱۳۹۸ عمده فعالیت‌ها در سامانه بچه‌های مسجد در لایه مدیریتی کانون‌ها تعریف شده بود اما در سال ۱۳۹۹ آموزش‌های مختلفی از جمله سواد رسانه‌ای، تربیت مربی قرآن ویژه مادران در بستر این سامانه طراحی شد و به عبارتی قدم‌های اولیه برای ارتباط بیشتر اعضای کانون‌ها با سامانه از طریق دوره‌های آموزشی مجازی و مسابقات متنوع برداشتیم.

وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به فعالیت‌های کانون‌های مساجد در ارائه خدمات اجتماعی اظهار کرد: از اواخر سال ۱۳۹۷ طرح «سفیران اجتماعی» را در ستاد فهما کلید زدیم که این طرح مبتنی بر موضوعات پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت کشور شکل گرفت، همچنین طرح «یاریگران زندگی» نیز با هدف پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر اجرا شد که این طرح‌ها قبل از شیوع کرونا، به شکل محله‌ای و منطقه‌ای با همراهی تیم‌های مشاور زبده اجرا می‌شدند اما با شیوع کرونا آموزش‌ها در بستر فضای مجازی دنبال شد.

طاهریان در این راستا ادامه داد: همچنین در ایام شیوع کرونا با همکاری خیرین برنامه تلویزیونی «سمت خدا» بیش از ۲۱۳ هزار بسته ۱.۵ کیلویی قربانی گوشت گرم میان محرومان و نیازمندان به همت بچه‌های مسجد توزیع شد؛ ضمن اینکه ان شاءالله در آستانه ماه مبارک رمضان نیز بیش از ۳۸ هزار بسته گوشت یک و نیم کیلویی به دست محرومان می‌رسد.

این گزارش می‌افزاید: در بخش‌های دیگری از این برنامه زنده رادیویی، حجت‌الاسلام و المسلمین ذاکر، معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد و حجت‌الاسلام محمدی، امام جماعت مسجد فاطمه‌الزهرا (س) شهر ری به بیان نظرات و دیدگاه خود در رابطه با فعالیت‌های مسجدی پرداختند.

در ادامه حجت الاسلام ذاکر طی سخنانی با اشاره به کارکردهای مختلف مسجد از جمله در عرصه تمدن‌سازی اظهار کرد: در گام نخست انقلاب بسیاری از این کارکردها فعال شده و امروز نیز بنابر مطالبات مقام معظم رهبری، کارکردهای اجتماعی مساجد فعال شده‌اند چنان که رابطان محلات مشخص شده‌اند؛ برای مثال در مقابله با کرونا، محرومیت‌زدایی و خدمت به مردم برای مقابله با این ویروس منحوس در محلات و نیز ارائه خدمات به کادر درمان و تقدیر از آنها، انجام شده است.

وی ادامه داد: همچنین با تدبیر مقام معظم رهبری در ابتدای شیوع این ویروس منحوس، با اجرای رزمایش مواسات و کمک مومنانه بخش عظیم کمک‌ها در قالب بسته‌های ارزاق و وام‌های قرض‌الحسنه و بلاعوض و … به محرومان و آسیب‌دیدگان اقتصادی از سوی مساجد و مسجدی‌ها صورت گرفته است چنان که در موضوع زلزله سی سخت نیز مسجدی‌ها در خط مقدم کمک‌ها قرار داشتند.

معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد، با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان کمک نقدی در دوره کرونا به نیازمندان به همت مساجد تهران اختصاص یافت، افزود: سلسله رزمایش‌های مواسات در واقع کارکرد مُسَکن در حالت اضطرار را دارند اما در کارهای میان‌مدت همچون توانمندسازی و کارآفرینی و اشغال زایی همان راهبردی که رهبری تعیین کرده‌اند یعنی پشتیبانی و مانع زدایی را مدنظر قرار دادیم.

حجت الاسلام ذاکر افزود: در این راستا با کمیته امداد امام خمینی (ره) به منظور فعال‌سازی پایگاه‌های نیکوکاری در مساجد تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده‌ایم؛ همچنین قرارگاهی به منظور گذران زندگی مردم با تولیدات خانگی راه اندازی شد.

وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به جایگاه فضای مجازی گفت: این عرصه از ابزارهای کمک کننده است، در مرکز تجربیات مساجد موفق را در این فضا بررسی می‌کنیم، البته در این ایام عملیات محله محور مساجد راه اندازی شد و بسیاری از برنامه‌ها از دل مسجد خارج شده و در سطح محله همراه با نشاط معنوی و ظرفیت انگیزشی اجرا شد، در این راستا برای سال ۱۴۰۰ هر دو ماه یک بار عملیات محله محور را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در نظر گرفته‌ایم.

معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد همچنین با اشاره به راهکارهای آشنا و مأنوس کردن اقشار دیگر مردم با مسجد گفت: پررنگ کردن جلوه‌های بصری، ارائه خدمات اجتماعی همچون فعالیت مراکز مشاوره و کمک به کاهش آسیب‌های اجتماعی ازجمله اقدامات مؤثر در این عرصه محسوب می‌شود.

اما در بخش دیگر حجت الاسلام محمدی، طی سخنانی اظهار کرد: فضای مجازی دو بعد مثبت و منفی دارد، در مساجد تلاش داریم که با رعایت شرایط ارتباط حقیقی اقشار مختلف با مسجد حفظ شود.

امام جماعت مسجد فاطمه‌الزهرا (س) شهر ری، تصریح کرد: ما در این مسجد برای مسجدی تولید مساله می‌کنیم، برای مثال در ابتدای شیوع کرونا و انزوای مساجد، به عنوان نخستین مسجد به عرصه تولید ارزان قیمت ماسک وارد شدیم، برگزاری مسابقات کتابخوانی به صورت خانه به خانه و اعطای هدیه با محوریت مفاتیح و برگزاری جشن‌های خیابانی با رعایت پروتکل‌ها و اشتغال‌زایی در فضای مسجد با تولید و فروش ماسک توانستیم مانع از انزوا و تعطیلی مساجد شویم.

حجت الاسلام محمدی در بخش دیگری از مباحث خود گفت: به فرموده مقام معظم رهبری کار امام جماعت فتح قلب جوان است ما در ارتباط مؤثر مشکل داریم، اما اگر ارتباط صحیح برقرار شود، برای قشر جوان که زمین دلش آماده است، مسجد قطعاً تأثیرگذار خواهد بود چراکه گستره مسجد فقط فضای فیزیکی آن نیست بلکه محله و ساختمان‌ها و خانه‌ها را شامل می‌شود.

مسجد محوریت خود را دارد، باید به آبادانی معنوی مساجد توجه داشته باشیم با همین نگاه مسجدی‌ها چه در مقابله با کرونا، چه تغسیل اموات، چه کمک به بیماران و … خود را نشان داد.