شیرین عبادی: چرا اختلاس‌گرها مرخص شدند اما نسرین ستوده و نرگس محمدی نه؟

سال ۱۳۹۹ در حالی آغاز شد که قوه قضاییه همچنان از اعزام به مرخصی شمار زیادی از زندانیان سیاسی خودداری می‌کند. در حال حاضر صدها زندانی سیاسی به دلیل کمبود امکانات پزشکی و بهداشتی در زندان‌ها در خطر ابتلا به ویروس کرونا قرار دارند. با وجود ادعای مسئولان قضایی و صدور بخشنامه برای اعزام به مرخصی زندانیان و همچنین علی‌رغم اجرایی شدن دستور «عفو نوروزی» رهبر جمهوری اسلامی از سوی قوه قضاییه برای آزادی یا تخفیف مجازات برخی از زندانیان، آخرین خبرها از خودداری قوه قضاییه از به مرخصی فرستادن نسرین ستوده از زندان اوین و نرگس محمدی از زندان زنجان حکایت دارند.

نرگس محمدی و نسرین ستوده

شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل اما در گفت‌وگو با زمانه، با اشاره به اعزام به مرخصی برخی افراد دخیل در پرونده‌های مربوط به اختلاس در کشور و ممانعت از به مرخصی رفتن نسرین ستوده و نرگس محمدی از سوی قوه قضاییه، می‌گوید:

«ما در روزهای اخیر شاهد این هستیم که دختر آقای نعمت‌زاده یعنی شبنم نعمت‌زاده که به جرم احتکار دارو و اختلاس به ۲۰ سال حبس محکوم شده، می‌تواند از حق مرخصی استفاده کند یا در نمونه‌ دیگر، حسین فریدون، برادر رئیس جمهوری ایران که به اتهام اختلاس در دادگاه به شش سال حبس محکوم شده به مرخصی اعزام شده است اما زندانیان سیاسی همچون نرگس محمدی و نسرین ستوده همچنان از مرخصی محروم مانده‌اند.»

شیرین عبادی

این حقوقدان بخشنامه‌های صادر شده از سوی قوه قضاییه برای آزادی یا اعزام به مرخصی زندانیان سیاسی به دلیل شیوع کرونا در زندان‌ها را یک «فریب عمومی» توصیف می‌کند و می‌گوید:

«اکنون که در تمامی زندان‌ها شیوع کرونا گزارش شده، قوه قضاییه برای حفظ ظاهر هم که شده بخشنامه‌ای صادر کرده و بعد اعلام کرده که حدود ۷۰ هزار نفر را آزاد کردیم، اما اکثر اینها افرادی بودند با جرایم عادی یا اگر دارای اتهامات سیاسی بودند افرادی بودند که دادگاه آنها را به کمتر از پنج سال حبس محکوم کرده است.»

نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق ‌بشر محبوس در زندان اوین اما روز ۲۶ اسفند با انتشار بیانیه‌ای، در اعتراض به عدم موافقت با مرخصی تعداد زیادی از زندانیان سیاسی، از اعتصاب غذای دوباره خود خبر داده بود که این اعتصاب جمعه گذشته شکسته شده است.

این زندانی سیاسی تعطیلی بسیاری از بندهای زندان‌های کشور از جمله بند زنان زندان اوین را یک «ضرورت ملی» دانسته و تأکید کرده بود که به علت بی‌توجهی و عدم پاسخگویی مقامات قضایی در خصوص ضرورت آزادی زندانیان سیاسی، اقدام به اعتصاب غذا کرده است.

• بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت نسرین ستوده در گفت‌وگو با رضا خندان

از سوی دیگر، نرگس محمدی، نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر و رئیس هیأت اجرایی شورای صلح ایران که هم‌اکنون در زندان زنجان به ‌سر می‌برد، با وجود وضعیت وخیم جسمانی و ابتلا به چند بیماری نه تنها از اعزام به مرخصی محروم مانده، بلکه با استناد به اظهارات خانواده این زندانی سیاسی، با تهدید و آزارهای جنسی و جسمی از سوی مسئولان زندان نیز مواجه شده است.

عذرا بازرگان، مادر نرگس محمدی، در نامه‌ای که اواسط اسفند ماه خطاب به ابراهیم رئیسی، ‌رییس قوه قضاییه ایران نوشت، با انتقاد از عدم رعایت اصل تفکیک جرایم، گفت که هم اکنون نرگس محمدی با اطلاع مسئولان زندان زنجان از سوی مجرمان خطرناک تهدید می‌شود. او همچنین با شکایت برخی از مسئولان قوه قضاییه روبه‌رو شده است.

• بیشتر بخوانید: پرونده‌سازی جدید و طرح شش اتهام تازه علیه نرگس محمدی در زندان

شیرین عبادی اما با اشاره به اعمال فراقانونی قوه قضاییه در باره تبعید نرگس محمدی به زندان زنجان و رعایت نشدن اصل تفکیک جرایم در مورد این زندانی سیاسی می‌گوید:

«نرگس محمدی در روالی غیرقانونی و تنها به دلیل همدردی با جان‌باختگان آبان ‌ماه، پس از چهار سال که در زندان اوین در حال سپری کردن دوران محکومیت خود بود، با ضرب و شتم به زندان زنجان منتقل شده است. تخلف بزرگ‌تر قوه قضاییه هم این است که در شرایط شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها، نه تنها از اعزام به مرخصی نرگس محمدی جلوگیری می‌کند بلکه در حال حاضر بدون رعایت اصل تفکیک جرایم، او را به میان زندانیان با جرایم عادی فرستاده است.»

• دادخواستی برای طرح درخواست آزادی نرگس محمدی:

به آزار قضایی مدافع حقوق بشر، نرگس محمدی پایان دهید و آزادش کنید

در حالی که در یک ‌ماه گذشته شیوع ویروس کرونا در بیشتر زندان‌های ایران محرز شده و چندین سازمان حقوق بشری خواستار آزادی زندانیان سیاسی در ایران شده‌اند، مقامات قضایی جمهوری اسلامی با «امنیتی» قلمداد کردن اتهام‌های بسیاری از زندانیان سیاسی و با تعیین پیش‌شرط احکام زندان کمتر از پنج سال برای استفاده از حق مرخصی، بدون در نظر گرفتن خطر بیماری کووید-۱۹ در زندان‌ها، همچنان از اعزام بسیاری از زندانیان سیاسی به مرخصی خودداری می‌کنند.

در تازه‌ترین خبرها و در ادامه پیگیری‌ها برای آزادی زندانیان سیاسی، صدها نفر از هنرمندان و نویسندگان ایرانی با انتشار بیانیه‌ای خواستار آزادی همه زندانیان سیاسی و عقیدتی به دلیل شیوع کرونا در زندان‌ها شده‌اند. 

به گزارش خبرگزاری هرانا، این هنرمندان و نویسندگان در بیانیه خود نوشته‌اند:

«هم‌زمان با اوج‌گیری احضارها و بازداشت‌ها و صدور و تأیید احکام حبس نویسندگان و کنشگران، سرایت کرونا به ایران و گسترش روزافزون آن، مکان‌های عمومی کشورمان را به قتلگاه‌های بالفعل بدل کرده است؛ در حالی که حتی در ایام عادی هم زندان‌ها صدرنشین فهرست مکان‌های پرخطرند.»

نویسندگان این بیانیه در ادامه با انتقاد از رویکرد متناقض و تبعیض آمیز قوه قضاییه در اعزام به مرخصی کنشگران و فعالان زندانی، صدور بی‌سابقه چنین بخشنامه‌هایی از سوی قوه قضاییه را شاهدی بر «وقوف و اذعان متولیان به ابعاد بسیار هولناک وضعیت پیش آمده» دانسته‌اند.

• در همین زمینه

بحران کرونا – ادامه مقاومت‌ها برای دادن مرخصی به زندانیان سیاسی

.