حق رای

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مجتبی رفعت؛

انتخابات بعنوان مهم‌ترین عرصه حضور مردم در صحنه تصمیم گیری برای تعیین سرنوشت خویش در جوامع مردم سالار شناخته می‌شود، در نتیجه، انتخاب کاندیدای مورد نیاز برای تصدی مسئولیت‌ها اهمیتی معادل تعیین آینده یک نظام و مملکت را دارد. اگر بخواهیم رای را تعریف کنیم می‌توانیم بگوییم عملی‌ست حقوقی که مردم با انجام آن نماینده خود را انتخاب می‌کنند و اینگونه در اداره امور سیاسی کشور خود مشارکت می‌کنند. حال این رای دادن حق است یا تکلیف ؟

اینکه رای دادن حق است مبتنی بر حاکمیت کامل مردم است و تک تک افراد جامعه صاحب هر سهم از حاکمیت هستند یعنی شخص حق دارد در صورت‌بندی اقتدار عالی سیاسی مشارکت کند. اگر این همکاری و این مشارکت از راهی به نام انتخابات حاصل شود پس هر شهروند حق دارد رای بدهد. در این صورت هیج شخص  و مقامی نمی‌تواند این حق را از او بگیرد و بدیهی می‌باشد که فرد مخیر است که از آن استفاده کند یا خیر، استفاده یا عدم استفاده از این حق منوط به اراده خود شهروندان است و لاغیر.

حال به عقیده برخی از پیشینیان که البته همچنان عقیده آن‌ها در بعضی مسولین امروزی بروز و ظهور پیدا می‌کند این است که رای دادن ناشی از حاکمیت ملی است نه شهروندانی که جزو عوامل سازنده آن هستند، یعنی رای دادن چیزی جز یک کارکرد عمومی نیست و هیچکس در این موضوع حق ندارد، جامعه حق دارد در صورتی که سود خود را در آن دید کسی را از انجام این کار معاف کند یا اینکه اعمال این قدرت را به کسی تجویز نماید.

"اگر بخواهیم رای را تعریف کنیم می‌توانیم بگوییم عملی‌ست حقوقی که مردم با انجام آن نماینده خود را انتخاب می‌کنند و اینگونه در اداره امور سیاسی کشور خود مشارکت می‌کنند"پس حتی اگر منافع ایجاد کند می‌تواند رای دادن را به عنوان یک واجب الزامی کند و امتناع از آن را که همان عدم شرکت در رای دادن است ممنوع کرده و حتی مجازات نماید.

یکی از مشخصات انتخابات، خصلت گزینشی آن است یعنی هم کاندیدا شدن در آن آزاد است و هم انتخاب کننده در انتخاب خود مختار است شخصی را که بیشتر با سلیقه خود تطبیق می‌کند انتخاب کنند. انتخابات به عنوان یکی از رایج‌ترین شیوه‌ی اعمال اراده‌ی سیاسی مردم در حال حاضر است. همچنان انتخابات می‌تواند پویایی یک جامعه را به نمایش بگذارد؛ زیرا به همان اندازه که مشارکت فراگیر در انتخابات داشته باشیم، به همان اندازه به جامعه‌ی پویا نزدیک شده‌ایم. اصل انتخابات آزاد در جوامع دمکراتیک، سازوکاری برای تقسیم قدرت و مشروعیت بخشیدن به نهادهای حکومت است. تنها با این سازوکار است که می‌توان منازعات سیاسی را از طریق مسالمت‌آمیز رفع کرد.

فارغ از اینکه چه‌ها گفته شد یکی دو روز گذشته فرمانده نیرو انتظامی تهدید به اشخاصی که دعوت به  تحریم انتخابات می‌کنند نمود و امام جمعه مشهد هم در خطبه‌های نماز جمعه با استدلالاتی که دوستان قبول ندارند این نتیجه گیری را کردند که هرکس در انتخابات شرکت نکند به امور مسلمین اهتمام ندارد و مسلم نیست، یا اینکه شیخ مهدی طایب برادر رییس اطلاعات سپاه گفته است که به مرحله خالص سازی انفلاب رسیده‌ایم! سخن سردار اشتری فرمانده نیرو انتظامی تداعی کننده ممالک کمونیستی می‌باشد که حق هیچگونه اظهار نظر مخالفی در آنجا وجود ندارد نه جمهوری اسلامی ایران که پرچمدار دموکراسی در ممالک اسلامی است.

همینطور که از انتخابات مجلس و نظرسنجی‌ها پیداست متاسفانه مشارکت زیر ۴۵ درصد است، پس چه اجباری وجود دارد که امام جمعه و فرمانده نیرو انتظامی و...

با این وضع اسفناک موجود سخنانی رو می‌گویند که علاوه‌بر دلسردی انقلابیون موجب ناامیدی بیشتر و دین‌گریزی مردم جامعه می‌شود؟ به جای اینکه همگی بسیج شوند و موجبات انتخابات پرشور را فراهم نمایند ولی اینگونه از تریبون‌هایی که بچه‌های دلسوز انقلاب حسرت آن را دارند تا به تبلیغ برای سخنان رهبرشان بپردازند، موجبات سرافکندگی اشخاصی را که عمرشان را برای این انقلاب گذاشته‌اند می‌شوند. آقایان رییس افزایش مشارکت در انتخابات دکمه‌ای نیست که آن را بفشارید و مردم به صندوق‌های رای سرازیر شوند، حل این مشکل را در خود جست و جو کنید.

مجتبی رفعت - علوم سیاسی امام صادق

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.