شباهت بازار خودرو به بورس؛ چه عواملی سبب انصراف گسترده مردم از طرح‌های فروش خودرو شد؟

آفتاب‌‌نیوز :

ندا جعفری- انصراف گسترده مردم از طرح‌های فروش خودرو یکی از خبرهای تامل‌برانگیزی بود که طی چند روز گذشته در سایت‌ها و خبرگزاری‌ها منتشر شد، آن‌گونه که خبرگزاری ایسنا در این مورد توضیح داده موضوعاتی نظیر افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها به ‌دنبال ارتقایافتگی و افزوده شدن آپشن، سبب شد تا آمار انصراف از طرح‌ها افزایش قابل توجهی داشته باشد؛ این درحالی است که بررسی وب‌سایت‌های معاملاتی نشان می‌دهد تعداد زیادی از مشتریان خودروسازان قصد فروش حواله‌های خود را دارند؛ هر چند که این اقدام، غیرقانونی است.

به گزارش اعتماد، بر اساس این گزارش از ابتدای تیرماه امسال، موضوع رعایت استانداردهای ٨۵گانه برای تمامی محصولات خودروسازان به عنوان امری ضروری تصویب شده بود؛ بر این اساس همه محصولات خودروسازان باید همه استانداردهای ٨۵گانه را پاس کنند تا مجوز شماره‌گذاری دریافت کنند.بدین‌ترتیب خودروسازان در تعدادی از محصولات خود که از قضا پیش‌فروش هم کرده بودند، باید ارتقایافتگی ایجاد می‌کردند، بدین‌ترتیب یا آپشن‌هایی به محصولات اضافه شد یا با تغییراتی در موتور، گیربکس و سایر اجزای خودرو، محصولات به نسخه بالاتر و در اصطلاح ارتقا یافته بدل شد.به دنبال این ارتقایافتگی محصولات، قیمت محصولات هم مشمول افزایش قیمت شد؛ این افزایش قیمت در محصولاتی رخ داد که یا مربوط به طرح‌های پیش‌فروش یکساله خود خودروسازان بود که سال گذشته و با روش قرعه‌کشی برنده شده بودند یا مختص طرح‌های فروش یکپارچه خودروهاست که برای امسال و سال بعد نوبت تخصیص دریافت کرده‌اند و این افزایش قیمت بعضا ١٠٠ میلیون تومانی و بیشتر، سبب نارضایتی تعداد زیادی از مشتریان شد.

امید به سودآوری در بازار خودرو کمتر از گذشته شده است

امیرحسن کاکایی، کارشناس حوزه خودرو در مورد انصراف گسترده مردم از طرح‌های فروش خودرو به «اعتماد» گفت: این اتفاق چندان هم عجیب نیست و بسیاری از کارشناسان هم از قبل آن را پیش‌بینی کرده بودند که اگر قیمت کارخانه به قیمت بازار نزدیک شود صف‌ها همانند مه صبحگاهی به یک‌باره محو خواهند شد.

این کارشناس بازار خودرو در ادامه افزود: اگر همین امروز قیمت خودرو را آزاد کنند، می‌توانند این ادعا را داشته باشند که دیگر کسی در صف‌های خودرو باقی نخواهد ماند، البته این مساله از چند وقت پیش آغاز شد و شاهد آن بودیم که قیمت یکسری از خودروهای «سی‌کی‌دی» با قیمت بالا به حاشیه بازار نزدیک شد و تنوع آن هم زیاد است ضمن آنکه چشم‌انداز سرمایه‌گذاری هم چندان روشن نیست. کاکایی خاطرنشان کرد: در حال حاضر امید به سودآوری در بازار خودرو کمتر از گذشته شده و باید دید در بازارهای دیگر وضعیت به چه شکل است که تعداد زیادی حاضر به انصراف از خرید خودرو و رفتن از این بازار شده‌اند.

مصرف داخلی خودرو در کشور بین ۷۰۰ هزار تا ۱۲۰۰ دستگاه است

او ادامه داد: البته بخشی از این انصراف‌ها مربوط به افرادی است که تکمیل وجه نکرده‌اند و برخی دیگر هم مربوط به جایگزینی خودروهای داخلی به‌روزی است که معمولا مورد قبول واقع نمی‌شود. کاکایی خاطرنشان کرد: مصرف داخلی خودرو در کشور بین ۷۰۰ هزار تا ۱۲۰۰ دستگاه است که بر اساس فرضیات و مطالعات مختلف این عدد به دست آمده است، اما امروز دولت به دلایل مختلف روی افزایش تولید و واردات خودرو متمرکز شده، اما واقعیت این است که به میزانی که دولت خواستار افزایش تولید خودرو است، مشتری وجود ندارد.

این کارشناس حوزه خودرو گفت: در ۵ ساله اخیر بین یک تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو در انبارها و پارکینگ‌ها پارک شده و آن هم به دلیل سود قابل انتظاری است که مردم از تورم پیش‌رو دارند، اما زمانی که قیمت‌ها تا حدودی به ثبات می‌رسند بسیاری از مردم به فکر نقد کردن کالای خود می‌افتند.

ادامه‌دار شدن رکود عمیق در بازار خودرو
او با بیان اینکه با عرضه زیاد و تقاضای محدود در بازار خودرو روبه‌رو شده‌ایم، افزود: زمانی که قیمت یک خودرو ۳۰۰ میلیون تومان است، اما قیمت آن را ۳۵۰ میلیون تومان اعلام می‌کنند، واقعیت این است که اگر خریدار این خودرو متقاضی واقعی باشد و سرمایه‌گذار نباشد، این فاصله ۵۰ میلیون تومانی برایش سنگین است و انصراف خواهد داد.

کاکایی ادامه داد: از اردیبهشت ماه سال جاری و اوایل خرداد ماه با یک رکود عمیق در بازار خودرو روبه‌رو شده‌ایم که به تدریج هم در حال عمیق‌تر شدن است و این اتفاقی که امروز در بازار خودرو رخ داده شبیه اتفاق سال ۱۳۹۴ است که میزان تولید بالا رفت، اما میزان تقاضا متناسب با آن بالا نرفت و مردم هم از خرید خودرو منصرف شدند و دولت مجبور به ارایه بسته‌های تحریک بازار شد و ۴ هزار میلیارد تومان اعتبار برای خرید خودرو در نظر گرفت و دیدیم در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ خودروسازان با تبلیغات زیاد قادر به فروش خودرو بودند.

راه‌اندازی سامانه فروش خودرو از ابتدا اشتباه بود

این کارشناس حوزه خودرو تصریح کرد: به نظر می‌رسد تا ۶ ماه آینده بازار خودرو همچنان راکد باشد و علت آن هم این است که هزینه‌ها و قیمت‌ها نسبت به درآمد مردم بسیار بالاتر شده و وضعیت عامه مردم و مصرف‌کنندگان بسیار بدتر از قبل شده است و اگر دولت این‌بار خواستار تحریک بازار خودرو باشد باید رقم‌های ۵۰ هزار و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول و اعتبار وارد این بازار کند.

کاکایی در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون انصراف گسترده‌ای در مورد طرح‌های خودرویی شبیه امروز اتفاق افتاده بود، خاطرنشان کرد: تنها در سال ۱۳۹۳ یک عده‌ای کمپین نخریدن خودروی داخلی را راه انداخته بودند غیر از این موضوع اتفاق دیگری نبوده، اما امروز به دلیل یک اشتباه دولت که راه‌اندازی سامانه فروش خودرو بود که حرکتی شکست خورده است. این کار به این معنی است که دولت خودش فروشنده خودرو شده، می‌بینیم که یک اتفاق کوچک در بازار خودرو به کل بازار تعمیم داده می‌شود. این مساله را در شوروی سابق هم شاهد بودیم که دولت جایگزین بازار شد و کم‌کم به سمت فروپاشی رفت.

بازار خودرو شبیه به این روزهای بورس شده است

این کارشناس حوزه خودرو افزود: در حال حاضر در سامانه فروش خودرو برخی خودروها تا انتهای سال ۱۴۰۳ پیش‌فروش شده‌اند، قطعا این رکود در بازار خودرو عمیق‌تر هم خواهد شد و بعید هم هست دولت بتواند کاری از پیش ببرد و به نوعی با شکست بازار مواجه شده‌ایم.

او ادامه داد: متاسفانه یکسری از سیاست‌های غلط را از ۵ سال گذشته پیاده کرده‌اند که در دو سال گذشته بدتر از قبل هم شده است و هر چند بارها در این مورد اخطار هم داده شده، اما باز هم در حال تکرار شدن است.

کاکایی خاطرنشان کرد: دولت با این اقداماتی که داشته سطح خودش را در حد فروشنده خودرو تنزل داده است، در شرایط عادی اگر خودروسازی فروشش به اشباع می‌رسید شروع به بازاریابی می‌کردند و با انواع مشوق‌ها و لیزینگ و جایزه اقدام به فروش خودرو می‌کرد، اما امروز متاسفانه پیش‌بینی که می‌شود، این است که این بازار هم شبیه به بازار سرمایه و بورس شده و به جای نجات بازار اوضاع هر روز پیچیده‌تر هم بشود.

دخالت‌های دولت فجایع اقتصادی بزرگی ایجاد می‌کند

این کارشناس خودرو در ادامه افزود: در چنین بازاری دخالت‌های دولت فجایع اقتصادی بزرگی ایجاد خواهد کرد، اینکه گفته شده انصراف‌دهندگان مجددا می‌توانند ثبت‌نام کنند چندان منطقی به نظر نمی‌رسد .

"این کار به این معنی است که دولت خودش فروشنده خودرو شده، می‌بینیم که یک اتفاق کوچک در بازار خودرو به کل بازار تعمیم داده می‌شود"این روش‌ها راه به جایی نمی‌برد. اگر فردی سرطان دارد باید جراحی کند، چراکه با انواع مسکن و ویتامین این فرد سلامت را به دست نمی‌آورد.

او افزود: بدهی‌های صدها هزار میلیارد تومانی خودروسازان و تسلط چینی‌ها بر بازار خودروی ایران و شکست بازار وضعیت بازار خودرو را اسفناک کرده و راه‌حل اینکه این بیمار را شفا دهند، تنها جراحی است. جراحی یعنی اینکه قیمت‌ها را آزاد کرده و خودروسازان خودشان راه رقابت را پیدا کنند و به دنبال فروش و تبلیغات بروند و برای کیفیت خودشان اقدام کنند.

از طرف دیگر دولت از دخالت در امور خودروسازی خارج شود و شرایط شفافی را برای رقابت ایجاد کند. کاکایی گفت: بر اساس قانون دو شرکت ایران خودرو و سایپا باید خصوصی شوند و قیمت‌های‌شان آزاد شود تا شرایط کسب و کار هم شفاف شود نه اینکه ارز را به یک واردکننده بدهند و در مقابل به ایران خودرو و سایپا بگویند با ارز ۴۵ هزار تومانی خودروی خود را قیمت‌گذاری کنند.

او تصریح کرد: تاکنون بازار خودرو یک بازار سفته‌بازی و دلال‌بازی بوده که امروز باید دلال‌ها از این بازار خارج و کارآفرین‌ها در این بازار فعال شوند و هر قدر دیرتر به فکر سلامت این بازار باشیم سلطه چینی‌ها بر این بازار بیشتر می‌شود و اوضاع قطعه‌سازان هم هر روز بدتر از قبل خواهد شد.