نقش ریش‌سفیدان اصلاحات در انتخابات ۱۴۰۰

روزهای کرونازده سیاست در ایران همچنان تحت تاثیر این ویروس و شرایط داخلی و خارجی، رونق قابل ملاحظه‌ای ندارد. هرچند برخی سیاسیون آن را چندان غیرعادی نمی‌دانند اما فرصت برای اجماع، تعیین راهبرد و اعلام شرایط حضور موثر در انتخابات دست‌کم برای جریان اصلاحات که انتخابات مجلس را واگذار کرده و با دشواری‌هایی از جنس تایید صلاحیت و مشارکت مردم روبروست، چندان زیاد نیست و هشت ماه باقی مانده تا روز رای گیری هم چون برق و باد خواهد گذشت.

بر همین اساس تعیین تکلیف درباره مباحثات و مجادلات میان طیف‌های مختلف ضروری‌ترین مسوولیت این روزهای اصلاح طلبان است که به نظر می‌رسد مجمع روحانیون مبارز به این ضرورت پی برده و بررسی‌های انتخاباتی خود را آغاز کرده است.

تشکیل کمیته‌ای برای انتخابات، خروجی جلسه روز دوشنبه ۵ آبان، مجمع روحانیون مبارز بود. جلسه‌ای که می‌توان آن  را به نوعی کلید گشایش اتاق‌های فکر انتخاباتی دانست. در این جلسه مجمع کمیته‌ای از اعضای خود را مامور کرد تا شرایط انتخاباتی مردمی و آزاد را بررسی کرده و برنامه‌ای برای ورود موثر مجمع در بحث انتخابات و شرایط لازم برای مشارکت فعال تهیه و در جلسه بعدی مجمع ارائه کند. «محمدعلی ابطحی» عضو مجمع روحانیون مبارز درباره جزییات این جلسه گفته است: «بعد از بیانیه آیت الله موسوی خویینی‌ها موضوع انتخابات در مجمع جدی‌تر دنبال شده و نظرات مختلف براساس محورهای این بیانیه مطرح می‌شود.»

اگر محورهای بیانیه آیت الله موسوی خوئینی‌ها و دعوت او برای حضور در انتخابات، محور اصلی نشست‌های مجمع روحانیون قرار گرفته باشد، می‌توان گفت این مجمع در تلاش است تا راهی برای برون رفت از شرایطی که اصلاح طلبان در آن گرفتار شده‌اند، بیابد.

"روزهای کرونازده سیاست در ایران همچنان تحت تاثیر این ویروس و شرایط داخلی و خارجی، رونق قابل ملاحظه‌ای ندارد"این مهم اما با تردیدهایی هم روبروست که مهم‌ترین آن پذیرفتن نقش مجمع روحانیون به ویژه رییس دولت اصلاحات است.

موضوع رهبری خاتمی بر جریان اصلاحات هر از چندی میان شماری از چهره‌های اصلاح طلب مطرح می‌شود؛ گاهی او را رهبر اصلاحات می‌دانند و گاهی نه. علاوه بر اظهارات دبیرکل حزب مردم سالاری، در گذشته برخی از اعضای حزب کارگزاران سازندگی هم درباره نقش رهبری خاتمی به ویژه در ایام انتخابات تردیدهایی مطرح کرده بودند.

حالا با توجه به آغاز فعالیت‌های انتخاباتی دست‌کم در حد بررسی شرایط از سوی مجمع روحانیون مبارز، باید دید آیا طیف‌های مختلفاصلاح طلبان استراتژی های این تشکل را در انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم خواهند پذیرفت یا میان این دسته‌ها دوباره اختلاف نظرهای جدی حاکم خواهد شد.

«محمد عطریانفر» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی تاکید می‌کند که حرکت احزاب برای انتخابات آینده باید جبهه‌ای باشد. وی ادامه می‌دهد: «در این حرکت جبهه‌ای باید هم قطاران و همفکران را همراه کنیم. در این رابطه الان دامنه اختلافات گسترده است؛ از عدم مشارکت در انتخابات گرفته تا فعالیت جدی انتخاباتی و این دامنه باید روز به روز کوچک و کوچک‌تر شود تا به یک نظر اجماعی و گفتمان غالب برسد که هنوز این اتفاق نیفتاده است.»

«رسول منتجب نیا» دبیرکل حزب جمهوریت هم معتقد است گام مهم اصلاحات باید ایجاد یک انسجام و یک ارتباط قوی میان احزاب و شخصیت‌های اصلاح طلب باشد. وی در این زمینه افزوده است: «در حال حاضر شرایط مناسبی، حاکم نیست.

در گذشته احزاب اصلاح طلب در قالب جلسات شورای هماهنگی به وحدت نظر می‌رسیدند و تا حدود زیادی موفق بودند اما از زمانی که یک تشکیلات غیرقانونی تحت عنوان شورای عالی سیاستگذاری، ایجاد شد شورای هماهنگی جایگاه واقعی و تاثیر گذار خود را از دست داد.»

تاکید بر وحدت و انسجام در حالی از سوی برخی چهره‌های اصلاح طلب مطرح می‌شود که  «ناصر قوامی» معتقد است: «اصلاح‌طلبان تا حدودی ناامید هستند. مشکل اصلاح طلبان، اتحاد و وحدت نیست به عنوان مثال اگر سید محمد خاتمی بیاید و تایید صلاحیت شود، همه اصلاح‌طلبان بی چون و چرا به اتفاق نظر می‌رسند یا عبدالله نوری بیاید اتفاق نظر ایجاد می‌شود.»

اینکه گروهی از اصلاح طلبان شورای عالی سیاست‌گذاری را عامل اتحاد و انسجام بدانند و گروه دیگری آن را تشکیلاتی غیرقانونی؛ آغاز مسیر پرچالشی خواهد بود که اصلاحات برای رسیدن به اجماع میان جبهه‌ای مورد اشاره از سوی فعالان به آن نیاز دارد. شورای عالی جبهه سیاست‌گذاری جبهه اصلاح طلبان، پارلمان اصلاحات، مجمع روحانیون مبارز یا هر تشکل دیگری که داعیه رهبری جریان اصلاحات را برای حضور موثر در انتخابات داشته باشد، باید بتواند اعتماد تمام احزاب هم احزاب بزرگ و موثر و هم احزاب کوچک و کم تاثیر را به دست آورد.

هر اندازه اعضای احزاب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در تکاپوی انتخاباتی قرار گرفته و در گفت و گوهای بسیاری با رسانه‌های مختلف شرکت می‌کنند؛ اعضای حزب اتحاد ملت و توسعه ملی، در سکوت نسبی فرو رفته‌اند. این سکوت را می‌توان از سه جهت مورد ارزیابی قرار داد. اعضای این احزاب که از مهم‌ترین چهره‌های جریان اصلاح طلب هم به شمار می‌روند در تدارک انداختن طرحی نو برای حضور موثر در انتخابات هستند و این سکوت در پس خود تلاش‌های بسیاری دارد.

گمان دیگر آن است که شرایط کشور و جهان، آنها را برای آغاز فعالیت انتخاباتی دچار تردید کرده و مانند بسیاری دیگر، در انتظار تغییر شرایط هستند تا متناسب با آن تصمیم گرفته و عمل کنند.

"به هر حال اصلاح‌طلبان باید فضا را طوری رقم بزنند که ایرادها و اشکال‌ها بازگو و در گام بعدی برنامه‌های لازم برای ترمیم شرایط در نظر گرفته شوند.» 216219"حالت سوم هم می‌تواند کناره گرفتن زودهنگام از انتخابات تعبیر شود. میان این دو دسته از اصلاح طلبان هم اختلاف نظر کم نیست.

نامزد نیابتی یا اصلاح طلب، حضور با هر کیفیت یا کناره گیری در صورت عدم تایید صلاحیت نامزد مورد نظر، استراتژی که بتواند مردم را پای صندوق های رای حاضر کند، تاکتیکی که بتواند از سد شورای نگهبان عبور کند، برنامه‌ای که برای اداره کشور در نظر دارند، همه و همه از کانون‌های اختلاف برانگیز میان جریان‌های مختلف اصلاح طلب بوده و نیازمند گفت و گوهایی مفصل و کوتاه آمدن هایی منطقی است. مشخص نیست اگر اصلاح طلبان انتخابات آینده را هم به رقیب واگذار کنند؛ در سپهر سیاست ایران چه آینده ای خواهند داشت اما به نظر می‌رسد انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری می تواند دو سرنوشت متفاوت برای آن ها رقم زند.

بسیاری از چهره‌های اصلاح طلب واقف به وجود این سردرگمی‌ها هستند. «حسین کاشفی» عضو حزب اتحاد ملت در این زمینه معتقد است: «جریان اصلاحات با وجود همه مشکلاتی که دارد، حتما باید انتخابات ۱۴۰۰ را جدی بگیرد تا بلکه راهی برای برون‌رفت از این وضعیت به‌هم ریخته پیدا کند. به هر حال اصلاح‌طلبان باید فضا را طوری رقم بزنند که ایرادها و اشکال‌ها بازگو و در گام بعدی برنامه‌های لازم برای ترمیم شرایط در نظر گرفته شوند.» 

۲۱۶۲۱۹