دانشگاه پویا باید فرزندان خود را بعد دانش‌آموختگی رصد کند / هزینه کردن برای دانشگاه‌ها، بهترین نوع سرمایه‌گذاری

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمدعلی زلفی‎‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر درباره برپایی کلاس‌های حضوری دانشگاه‌ها در سال تحصیلی جدید بیان کرد: درباره بازگشایی دانشگاه‌ها مطیع تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم و برای از سرگیری آموزش‌های حضوری منتظریم تا تصمیم آن‌ها اعلام شود.

زلفی‌گل ادامه داد: البته در روز‌های کرونایی دانشگاه‌ها تعطیل نبودند و برخی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به تناسب فعالیت‌شان برای پیشبرد پایان‌نامه یا رساله‌شان در دانشگاه حضور داشتند و دارند. خوشبختانه در شرایط کرونایی زیرساخت‌های خوبی برای آموزش‌های مجازی تدبیر شد و توسعه یافت که می‌تواند تجربه مناسبی برای دوران پساکرونا باشد.

شروع واکسیناسیون کرونای دانشجویان با دستور وزارت بهداشتی‌ها

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: تاکنون خوشبختانه با همراهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اکثر اعضای هیئت علمی، کارمندان و کارکنان دانشگاه‌ها دربرابر کرونا واکسینه شدند و درحال حاضر منتظر صدور دستور این وزارتخانه برای واکسینه شدن دانشجویان نیز هستیم.

به گفته وی، پس از واکسینه شدن دانشجویان درباره شرایط و ادامه روند آموزشی دانشگاه‌ها تصمیم‌گیری می‌شود.

اثربخشی بیشتر دانشگاه‌ها در گرو تغییر نوع نگاه به آنهاست

وی در پاسخ به این سوال که برای پررنگ‌تر شدن نقش دانشگاه‌ها در مدیریت جامعه و اثربخشی بیشتر آن‌ها در رفع نیاز‌های جامعه چه باید کرد، توضیح داد: باید تحول ایجاد کرد، باید نوع نگاه خود را به دانشگاه‌ها تغییر دهیم و در این راه به بازنگری سیستم‌های مدیریتی سنجشی انگیزشی وزارت علوم و موسسات آموزش عالی نیاز داریم.

زلفی‌گل اظهار داشت: باید بتوانیم ضمن حفظ و صیانت از پیشرفت‌های علمی و افتخارات به دست آمده پتانسیل‌های پژوهشی موجود را به سمت رفع نیاز‌های جامعه هدایت کنیم تا به رونق و جهش تولید برسیم لذا برای این موضوع برنامه داریم.

وی با بیان اینکه تاکنون موفقیت‌ها جنبه فردی داشته و وابسته به فردی در مدیریت بوده است، تصریح کرد: در دوران مدیریت خود تلاش می‌کنم با ایجاد یک سیستم، نظام سنجشی و انگیزشی ما به گونه‌ای باشد که همراه با پیشرفت در مرز‌های دانش به تحقیقات کاربردی برسیم و از دانش، ثروت تولید کنیم.

تاکنون سیستم مدیریتی تحقیقات بنیادی را هدف داشته است

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به کاربردی نبودن رساله‌ها و پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی بیان کرد: تاکنون سیستم مدیریتی، تحقیقات بنیادی را تشویق و ترغیب می‌کرده است، اما از این پس ضمن احترام به تمام محققان وتحقیقات بنیادی تلاش می‌کنیم که برای پیگیری تحقیقات کاربردی سیستمی جدید را ایجاد کنیم تا بخشی از پتانسیل دانشمندان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به این راه هدایت شود.

وی تحقیقات را دارای سه دسته بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای دانست و گفت: متاسفانه تاکنون سیستم‌ها برای تحقیقات بنیادی برنامه‌ریزی شده بود و هیچ سیستم منسجمی برای تحقیقات دیگر نبود، اما از این پس با ایجاد سیستم نظام پیشنهادات با حمایت‌های فرابخشی قوانینی را تدبیر، تنظیم و تدوین می‌کنیم که به تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای بیشتر توجه شود. طرح اولیه ما برای این موضوع تدوین شده است.

زلفی‌گل ادامه داد: در یک طرح برنامه داریم که از آحاد جامعه (از صنعتگران و فعالان گرفته تا مردمان عادی) نیازسنجی صورت گیرد و از طرف دیگر اساتید و اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌ها علاقمندی‌های خود به انجام پژوهش‌ها و تحقیقات کاربردی مرتفع‌کننده نیاز‌های جامعه را ثبت کنند که برای آن به چه تعداد دانشجوی ارشد یا دکتری نیاز دارند. سپس دانشگاه‌ها این موارد را جمع‌بندی کنند و از طریق سازمان سنجش، دانشجوی ارشد و دکتری با رساله کاربردی پذیرش شود. به تبع این دسته از دانشجویان پذیرش شده دیگر پایان‌نامه‌هایی همراستا با نیاز‌های جامعه خواهند داشت.

پشتوانه هر تصمیم و تصمیم‌گیری باید علم و دانش باشد

وزیرعلوم با بیان اینکه پشتوانه هر تصمیم و تصمیم‌گیری باید علم و دانش باشد، عنوان کرد: اگر مسئولان کشور دانشگاه‌ها را به بازی بگیرند، اندیشمندان و دانشمندان ما را باور داشته باشند و رفع نیاز‌های خود را به آن‌ها ارجاع دهند بدون شک دانشگاه‌ها می‌توانند مسبب تغییر باشند.

وی لازمه داشتن آینده‌ای خوب برای کشور را طراحی سیستم مدیریتی جدید برای حفظ دستاورد‌های پژوهشی کنونی و هدایت پژوهش‌های آینده به سمت کاربردی شدن مطرح کرد و افزود: دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی با یک تصمیم جدی مسئولان می‌توانند نقش پررنگ‌تری را در جامعه داشته باشند خوشبختانه حال حاضر اکثر نمیاندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای هیئت دولت دانشگاهی هستند.

هزینه کردن برای دانشگا‌ها و علم بهترین نوع سرمایه گذاری است

زلفی‌گل اظهار داشت: اگر باور داشته باشیم که از طریق علم و دانش، جامعه ساخته می‌شود و تنها اختلاف ما با کشور‌های پیشرفته در علم و فناوری است آن زمان حتما برایش سرمایه‌گذاری خواهیم کرد.

"سپس دانشگاه‌ها این موارد را جمع‌بندی کنند و از طریق سازمان سنجش، دانشجوی ارشد و دکتری با رساله کاربردی پذیرش شود"هزینه کردن برای دانشگاه‌ها و علم و دانش بدون شک بهترین نوع سرمایه‌گذاری است.

وی ادامه داد: اگر نوع نگاه مسئولان کشور به وزارتخانه‌های متولی آموزش تغییر کند یقینا در تصمیمات‌شان تجدیدنظر خواهند کرد. وزارتخانه‌های متولی آموزش در کشور مصرفی نیستند، آن‌ها تفکر ایجاد می‌کنند و مدیران و صنعتگران آینده را پرورش می‌دهند.

وی ابراز داشت: اگر باور داشته باشیم که هرآنچه برای آموزش نسل آینده هزینه کنیم بهترین نوع سرمایه‌گذاری است، آن زمان نگاهمان هم به آن‌ها تغییر خواهد کرد و دیگر آن‌ها را مصرفی نمی‌بینیم.

دانشگاه‌ها براساس برنامه راهبردی‌شان عضو هیئت علمی جذب کنند

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره بحث مرجعیت علمی بیان کرد: برنامه‌های خود را در این بحث بسیار ریز و عملیاتی تدوین کردم، چون بعنوان مثال معتقدم مجلات علمی کشور را می‌توانیم با یک برنامه‌ریزی صحیح و دقیق (افزایش کیفیت نشر و تقویت سردبیران و هیئت‌های تحریریه ان‌ها و غیره) به پایگاه‌های معتبر دنیا معرفی کنیم. یا گروه‌های آموزشی باید براساس برنامه راهبردی‌شان عضو هیئت علمی بگیرند و با یک برنامه‌ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت این عضو هیئت علمی را پس از استخدام به یک مرجع علمی تبدیل کنند.

وی با بیان اینکه وقتی از مرز‌های کشور دانشمندان عبور کنند دیگر سربازی عبور نخواهد کرد و هیچ جنگی شکل نمی‌گیرد، تصریح کرد: چنین پتانسیلی برای کشور ما وجود دارد و باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که بتوانیم بیش از پیش با کشور‌های همسایه و پیشرفته تبادلات علمی داشته باشیم.

بدون هزینه چطور باید از پژوهش انتظار داشت؟

زلفی‌گلی درباره سهم تحقیقات از GDP عنوان کرد: متاسفانه سهم تحقیقات ما از GDP کمتر از ۰.۵ درصد است و با کمال شرمندگی این مقدار هم وقتی بین دانشگاه‌ها تقسیم می‌شود، عملا ناچیز است. این مسئله وجود دارد که متاسفانه بودجه پژوهشی پیش‌بینی شده برای دانشگاه‌ها بعضا در امور غیر، هزینه می‌شود لذا وقتی هزینه‌ای نمی‌کنیم نباید از پژوهش انتظار داشته باشیم.

به گفته وی، کشور‌های پیشرفته گاه حدود ۴ درصد بودجه خود را برای پژوهش اختصاص می‌دهند که این رقم بسیار قابل توجه است. مطابق این شرایط اگر به موفقیت پژوهشی می‌رسیم ثمره جهاد دانشجویان و دانشگاهیان ماست.

اگر می‌خواهیم کشور با سرعت مناسبی پیشرفت کند باید میزان سهم تحقیقات از GDP را افزایش دهیم.

توقف فرصت‌های مطلعاتی و عدم حضور دانشمندان ایرانی در مجامع علمی دنیا

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری گفت: مهمترین چالش ما در شرایط فعلی این است که برای بازگشایی دانشگاه‌ها به بازسازی آزمایشگاه‌ها، سالن‌های ورزشی و رفاهی نیاز داریم از طرف دیگر طی سال‌های اخیر فرصت‌های مطالعاتی دانشمندان ما کاهش یافته و حتی متوقف شده است (البته روز‌های کرونایی در این امر بی‌تاثیر هم نبوده است) و اساتید کشور نیز نمی‌توانند در مجامع علمی بین‌المللی حضور پیدا کنند. نباید اجازه دهیم که ارتباط چهره به چهره ما با مجماع علمی بین‌المللی قطع شود.

ضرورت رصد اشتغال فارغ‌التحصیلان از سوی دانشگاه‌ها

زلفی‌گل درباره رصد اشتغال فارغ‌التحصیلان ادامه داد: یک دانشگاه پویا باید فرزندان خود را بعد از فارغ‌التحصیلی رصد کند تا ببیند این سفیران در کجا مشغول کار و فعالیت هستند و اصلا شغل آن‌ها با رشته تحصیلی‌شان مرتبط است یا خیر. متاسفانه دانشگاه‌ها با فارغ‌التحصیلان خود ارتباط ندارند و چند دانشگاه کشور به صورت سلیقه‌ای این شرایط را فراهم کرده‌اند درحقیقت سیستمی جامع و کلی برای ارتباط فارغ‌التحصیلان با دانشگاه‌شان نیست که بتوان با ارائه یک شناسه یا کدملی از آینده کاری آن‌ها باخبر شد.