ناکامی عربستان در "جنگ نیابتی" شش ساله در یمن

شش سال پیش محمد بن سلمان، ولیعهد تازه به قدرت رسیده عربستان با کمک ائتلافی به رهبری ریاض جنگی علیه شیعیان انصارالله (حوثی) یمن آغاز کرد.

ائتلاف به رهبری عربستان از ۲۶ مارس ۲۰۱۵ علیه شیعیان حوثی که سال قبل از آن دولت عبد ربه منصور هادی را وادار به عقب‌نشینی از صنعا، پایتخت یمن کرده بودند می‌جنگند.

شورشیان حوثی توسط جمهوری اسلامی حمایت مالی و تسلیحاتی می‌شوند و درگیری‌های نظامی در این منطقه مهم‌ترین و خونین‌ترین "جنگ نیابتی" ریاض و تهران به شمار می‌رود.

امروز و دقیقا شش سال پس از شروع حمله نیروهای ائتلافی به مواضع شورشیان، حوثی‌های یمن همچنان پیشتازی می‌کنند و بیشتر از گذشته مناطق حساسی در عربستان، از جمله تاسیسات شرکت نفتی آرامکو را با موشک و پهپادهای انتحاری هدف قرار می‌دهند.

همه شواهد حاکی از آن است که عربستان توان پیروزی در این جنگ را ندارد. بر پایه برآورد سازمان ملل، طی شش سال گذشته بیش از ۳۲۰ هزار نفر در یمن کشته و میلیون‌ها نفر آواره و دچار قحطی شده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کمبود مواد غذایی و امکانات بهداشتی که پیش از این نیز یمن را با یکی از شدیدترین بحران‌های انسانی روبرو کرده بود، با شروع پاندمی کرونا تمام زیرساخت‌های ناکافی این کشور را به مرز فروپاشی کامل کشانده است.

پیشنهاد برقراری آتش‌بس سراسری

اکنون عربستان سعودی پیشنهادی برای خاتمه دادن به جنگ در یمن ارائه کرده که یکی از محورهای اصلی آن برقراری آتش‌بس سراسری با نظارت سازمان ملل متحد است.

شاهزاده فیصل بن فرحان ال‌سعود، وزیر خارجه عربستان خبر ارائه پیشنهاد جدید برای خاتمه دادن به جنگ یمن را به‌تازگی اعلام کرد. ریاض سال گذشته نیز پیشنهاد مشابهی ارائه کرده بود.

ناظران معتقدند هدف ریاض از ارائه این پیشنهاد رهایی از چنگال جنگی است که امیدی برای پیروزی در آن وجود ندارد. شورشیان حوثی کنترل کامل صنعا را در دست گرفته‌اند و بر بخش بزرگی از مناطق شمال غرب یمن مسلط شده‌اند.

شبه نظامیان حوثی در شهر صنعا

شبه نظامیان حوثی از مدتی پیش پیشروی به سمت منطقه نفت‌خیز مأرب در شرق یمن را آغاز کرده‌اند و حمله‌های هوایی نیروهای ائتلاف تا کنون قادر به توقف این عملیات نبوده است.

ارتش عربستان و متحدانش از مدت‌ها پیش با هدف قطع مسیر انتقال جنگ‌افزار برای شیعیان حوثی مانع نشستن و برخاستن هواپیما در فرودگاه صنعا شده و راه‌های ارتباط دریایی با منطقه تحت کنترل شیعیان را بمباران می‌کنند.

به گفته فیصل بن فرحان، عربستان قصد دارد چرخه خشونت را متوقف و با فراهم کردن امکان بازگشایی فرودگاه صنعا موانع کمک‌رسانی به یمن را بر طرف کند.

ریاض همچنین اعلام آمادگی کرده به محاصره بندر حدیده که در کنترل شیعیان حوثی قرار دارد پایان دهد تا امکان سوخت‌رسانی و ارسال مواد غذایی از این بندر فراهم شود.

همزمان با اعلام این تصمیم منابع خبری از پهلو گرفتن چهار کشتی در بندر حدیده خبر داده‌اند که در مجموع حامل ۴۵ هزار تن گازوئیل، پنج هزار تن گاز مایع و ۲۲ هزار تن نفت خام هستند.

شیعیان حوثی در نخستین واکنش خود به پیشنهاد عربستان گفته‌اند این پیشنهادها هیچ مولفه‌ای جدیدی ندارد و آن را رد کرده‌اند.

ادامه حمله به عربستان تا تحقق صلح

در همین حال حوثی‌های یمن در روزهای گذشته بر شدت حمله‌های خود به اهدافی در خاک عربستان افزوده‌اند. محمد البخیتی، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن در واکنش به طرح وزیر خارجه عربستان گفته تا تحقق صلح، حمله به عمق خاک عربستان ادامه خواهد داشت.

محمد عبدالسلام، مذاکره‌کننده ارشد حوثی‌ها می‌گوید آماده است برای مذاکره با نمایندگان عربستان و آمریکا به مسقط پایتخت عمان سفر کند و در عین حال تاکید کرده رفع محاصر دریایی و هوایی یمن حق طبیعی مردم این کشور است و نباید پیش‌شرطی برای رسیدن به توافق باشد.

با میانجیگری عمان، شورشیان حوثی در هفته‌های گذشته چند بار با تیموتی لیندرکینگ، نماینده ویژه آمریکا در امور یمن در مسقط ملاقات و مذاکره کرده‌اند.

پس از ورود جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید فشار بر عربستان برای خاتمه دادن به جنگ یمن افزایش یافت.

"ریاض سال گذشته نیز پیشنهاد مشابهی ارائه کرده بود.ناظران معتقدند هدف ریاض از ارائه این پیشنهاد رهایی از چنگال جنگی است که امیدی برای پیروزی در آن وجود ندارد"بایدن اعلام کرده از هیچ گونه عملیات نظامی در یمن پشتیبانی نمی‌کند. با این تصمیم ائتلاف به رهبری ریاض مهم‌ترین پشتیبان خود در زمینه تجهیزات و اطلاعات محرمانه را از دست داد.

جنگ مغلوبه برای عربستان

گیدو اشتاین‌برگ، کارشان امور خاورمیانه بنیاد علوم و سیاست برلین می‌گوید ریاض جنگ در یمن را باخته و علت اصلی آن این است که جو بایدن به صراحت اعلام کرد از عملیات عربستان در یمن پشتیبانی نمی‌کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

عربستان باید تلاش کند به تنش در یمن خاتمه دهد. با پیشروی شورشیان حوثی در منطقه مأرب، نیروهای تحت حمایت ریاض به خصوص دولت منصور هادی که از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته می‌شود، آخرین منطقه مهم استراتژیک خود را از دست می‌دهد.

با این پیشروی‌ها و مواضع جو بایدن، شورشیان حوثی موقعیت خود را بهتر می‌بینند و می‌توانند امیدوار باشند که عربستان به صورت بازنده میدان جنگ را ترک کند.

در چنین شرایطی جمهوری اسلامی نیز از شکست بزرگترین رقیب و دشمن منطقه‌ای خود خشنود خواهد شد. اشتاین‌برگ معتقد است این تحولات می‌تواند به تسلط حوثی‌ها در شمال و نیروهای جدایی‌طلب در جنوب منجر شود و در این صورت احتمال تجزیه یمن هم منتفی نخواهد بود.

جدایی طلبان یمن از سال‌های پیش برای تشکیل یک کشور مستقل در جنوب می‌جنگند. چنین کشوری پیش از وحدت و یکپارچگی یمن در ۱۹۹۰ نیز وجود داشت.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  خشم و امید

  ده سال پیش، در اوایل فوریه ۲۰۱۱، تظاهرات گسترده مردم یمن علیه رژیم سرکوبگر علی عبدالله صالح رییس جمهوری پیشین این کشور آغاز شد.

  یکسال پس از آن عبدالله صالح استعفا داد. اما این استعفا آرامشی در پی نداشت. تنش و درگیری میان حوثی‌ها و طرفداران صالح در همان سال به خشونت و ناآرامی‌های بیشترانجامید.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  حوثی‌ها، شورشیان شمال یمن

  در سال ۲۰۱۲ پس از استعفای عبدالله صالح قیام حوثی های شمال یمن آغاز شد. خواست آنان در ابتدا خودمختاری بود، اما با پیشروی در جنگ خواهان تصرف حکومت شدند.

  " جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان خشم و امید ده سال پیش، در اوایل فوریه ۲۰۱۱، تظاهرات گسترده مردم یمن علیه رژیم سرکوبگر علی عبدالله صالح رییس جمهوری پیشین این کشور آغاز شد"شورشیان حوثی که از سوی ایران حمایت می‌شوند بارها به نقض موازین حقوق بشر متهم شده‌اند. تصویر بالا برخی از هواداران حوثی را در تظاهرات علیه آمریکا نشان می‌دهد. در اوایل سال جاری آمریکا جنبش حوثی‌ها را یک سازمان تروریستی اعلام کرد.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  بالیدن زیر سایه جنگ و اسلحه

  حتی کودکان نیز از رنج جنگ بی‌نصیب نماندند. بسیاری از آنان والدین خود را از دست دادند و بی‌سرپرست شدند.

  برخی دیگر به ویژه از سوی حوثی‌ها به عنوان سربازـ کودک ناچار به خدمت‌اند. خدمت در میدان جنگ جای مدرسه را گرفته است. جوانان چشم‌اندازی برای آینده ندارند. نسل از دست رفته‌ای در این جنگ بی خانمانسوز می‌بالد و رشد می‌کند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  یمن، یک فاجعه انسانی

  گرسنگی، فقر و آوارگی.

  "تنش و درگیری میان حوثی‌ها و طرفداران صالح در همان سال به خشونت و ناآرامی‌های بیشترانجامید"جنگ در یمن یک فاجعه عظیم انسانی است. این جنگ بیش از سه و نیم میلیون نفر را در خاک یمن آواره و بی‌خانمان کرده است. حدود دو میلیون کودک از سوءتغذیه حاد در رنج‌اند. ۲۴ میلیون انسان در یمن نیازمند کمک‌های بشردوستانه‌اند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  تورم و گرسنگی

  جنگ ارزش واحد پول یمن را کاهش داد، که به افزایش شدید قیمت‌ها منجر شد که پیامدی جز فقر و گرسنگی نداشت.

  گروه بزرگی از مردم یمن قادر به تأمین نیازهای ضروری خود نیستند. در سال ۲۰۱۴ یک دلار برابر با ۲۱۵ ریال ارزش داشت، اما پنج سال بعد بهای هر دلار به ۵۷۰ ریال رسید. این بسته‌های اسکناس (تصویر بالا) حقوق کارکنانی است که اداره پست یمن با آن دستمزد کارکنان خود را در سال ۲۰۱۷ پرداخت کرد.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  فقر و تنگدستی

  جنگ در یمن مردم را به کمک‌های بشردوستانه نیازمند کرده است. اما عبور از مرزها به ویژه مرز دریایی به دلیل کنترل شورشیان و شبه نظامیان ساده نیست. امدادگران به سختی می‌توانند مواد مورد نیاز مردم یمن را به دستشان برسانند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  صنعا زیر آوار جنگ

  پایتخت زیبای یمن در جنگ به شدت آسیب دید.

  " جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان حوثی‌ها، شورشیان شمال یمن در سال ۲۰۱۲ پس از استعفای عبدالله صالح قیام حوثی های شمال یمن آغاز شد"در سال ۲۰۱۵ نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در پشتیبانی از دولت رسمی یمن شهر صنعا را هدف حمله هوایی قرار دادند. از آنجا که صنعا پایگاه اصلی شورشیان حوثی است، به شدت بمباران شد. صنعا شهر بی دفاعی است که مردم آن از همه سوی در تیررس شدیدترین حملات قرار گرفته‌اند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  در سوگ از دست رفتگان

  جنگ یمن منجر به مرگ بسیاری شد. بنا به برآورد سازمان ملل متحد بیش از ۲۳۰ هزار نفر تاکنون جان خود را از دست داده‌اند. بیش از نیمی آنان غیرنظامیانی بوده‌اند که بر اثر فقر و فلاکت ناشی از جنگ جان دادند.

  هزاران تن از ساکنان محلی در جریان درگیری‌های مسلحانه کشته شدند. حدود دو هزار نفر آنان را کودکان تشکیل می‌دهند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  کسب و کار بازار

  در یمن جنگ همچنان ادامه دارد. با این حال در برخی مناطق کشور هنوز هم زمین‌هایی برای کشت و کار باقی مانده است. این مرد دستفروش در بازار تعز، واقع در جنوب غربی یمن، هرچه به دستش برسد را می‌فروشد. قات یکی از رایج‌ترین فرآورده‌های گیاهی یمن است.

  "شورشیان حوثی که از سوی ایران حمایت می‌شوند بارها به نقض موازین حقوق بشر متهم شده‌اند"قات نوعی مواد مخدر است که با جویدن آدم را نشئه می‌کند.

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  "جاده ادویه"، میراثی ماندگار

  کشور یمن قرنها مرکز اصلی تجارت ادویه میان هندوستان و جهان عرب بود. اما پس از کشف راه دریایی هندوستان نقش مهم تجارتی خود را از دست داد. با این حال این "جاده ادویه" در یمن ماندگار شد. به گونه‌ای که تا امروز با تمام رنگ و طعم و رایحه‌های گوناگونش در غذاهای یمنی حضور دارد. تصویربالا: غرفه یک ادویه‌فروشی در بازار شهر تعز در سال ۲۰۲۰ .

• جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

  آب، امید، روشنایی

  جنگ جز ویرانی حاصلی ندارد.

  اما حتی در میان ویرانی مطلق نشانی از زندگی به جا می‌ماند. این استخر عمومی شهر تعز از تیررس جنگ در امان مانده است. اینجا هنوزهم مثل گذشته جایی برای گذراندن اوقات فراغت است؛ و برای بازدیدکنندگان نیز یادآور شادی‌های کوچک زندگی است.