کتاب «مسئولیت مدنی در فقه امامیه» به چاپ سوم رسید

به گزارش خبرنگار مهر، چاپ سوم کتاب «مسئولیت مدنی در فقه امامیه (مبانی و ساختار)» اثر محمود حکمت نیا است که به همت پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۸۳ صفحه منتشر شد.

مبحث مسئولیت مدنی در فقه را می‌توان در دو حوزه مطالعاتی سامان داد: ۱. مباحث فلسفه فقهی مسئولیت مدنی، از جمله: مسئولیت مدنی در کدام حوزه قرار دارد؛ روش شناسی دستیابی به حکم مسئولیت مدنی؛ توجیه پذیری تفکیک میان دو مسئولیت مدنی و کیفری. ۲. مباحث فقهی مسئولیت مدنی که در آن با دو مسئله مهم روبرو هستیم: ادله مسئولیت مدنی؛ دامنه مسئولیت مدنی از دیدگاه فقه.

کتاب مسئولیت مدنی در فقه امامیه یکی از پروژه‌هایی است که عالمانه به بررسی فقهی مسئولیت مدنی، ماهیت و ارکان آن پرداخته و به بیان ادله و مبانی آن دست زده است.

ساختار اثر

کتاب حاضر در دو بخش و پنج فصل تألیف شده است؛ در بخش اول ضمن بیان مفاهیم و مبانی بحث، مقایسه‌هایی میان مسئولیت مدنی و مسئولیت کیفری، مسئولیت اخلاقی و قاعده علی الید صورت گرفته است.

در فصل دوم بخش نخست این اثر، به «مبانی مسئولیت مدنی» اختصاص یافته، ضمن بیان مبانی حقوقی مسئولیت مدنی، ادله و مبانی فقهی مسئولیت مدنی اعم از قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، قاعده لاضرر و لا

ضرار، و قاعده تفویت تشریح شده است.

نویسنده در دومین بخش از این اثر به «مسئولیت مدنی» می‌پردازد؛ در فصل اول، فعل زیان بار تبیین شده و ضمن بیان توضیحاتی در خصوص وضعیت ترک فعل در مسئولیت مدنی، فعل زیان بار به لحاظ محل انجام فعل، عوامل موجه فعل، اتلاف مشترک، دستور شارع در کار مستلزم هزینه و احقاق حق مستلزم هزینه را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

دومین فصل از این بخش، درباره «رابطه سببیت» است که درا ین راستا ابتدا به ضابطه سببیت پرداخته شده و در ادامه عوامل تغییر رابطه سببیت اشاره می‌شود و سپس مبحثی با عنوان «وضعیت های خاص» مطرح شده که در این راستا مسئولیت با نبود رابطه سببیت و همچنین اماره مسئولیت تبیین شده است.

در سومین و آخرین مبحث این کتاب به «زیان» اشاره کرده و ضمن بیان موارد ضرر (اضرار به مالکیت فکری، اضرار به فایده عین، اتلاف و تفویت منافع، اتلاف وصف، اقدام به امر موجب از دست رفتن فرصت دیگری، خسارت عدم نفع)، انواع ضرر و شرایط ضرر قابل جبران تشریح شده است.